Vùng quê nghèo với những cánh đồng khô cằn, nứt nẻ cùng những con người cần cù, chất phác, quanh năm lam lũ mà vẫn không đủ ăn, đủ mặc. Trường học cũng nhỏ, phòng học lèo tèo với cái bảng đen, vài bộ bàn ghế, đám trẻ con và một thầy giáo làng.
Lũ trẻ làng quê, tóc khét nắng, quần áo xộc xệch, lôi thôi lếch thếch cắp cặp tới lớp học đầu xóm những mong có cái chữ và tương lai sẽ đổi đời, Lam cũng vậy. Cô trò nhỏ ấy học rất giỏi, lại rất ngoan, 5 năm cấp 1 đều được tặng giấy khen. Nó đã mơ về một tương lai thoát khỏi vùng quê nghèo, đến một nơi khác lập thân, lập nghiệp.
Hết lớp 5, 12 tuổi, Lam nghỉ học. Phần thì do nhà nó nghèo mà lại có tới 5 miệng ăn, lo cái ăn, cái mặc đã đủ mệt, làm sao mà có thể cho nó tập sách tới trường như người ta; phần thì trường cấp 2 xa nhà, đi về mất cả ngày, ai sẽ trông em, đi làm việc nhà giúp mẹ nó? Nghĩ vậy, mẹ đã cho Lam nghỉ, sắm cho một cái mẹt con và bán bánh kẹo, hoa quả ở trường tiểu học cũ của nó, kết hợp trông em mỗi ngày. Lam nhận lấy cái mẹt với dăm thứ quà mà cúi đầu, lặng yên, cam chịu…
Cứ sau một hồi trống, tan trường, lũ trẻ trong trường ùa ra, vây quanh Lam, nhìn ngắm các thứ quà, nhao nhao nói trỏng: “Bán trái cóc đi”, “Bán cái kẹo”... Cứ ồn ào như thế một lúc thì cái mẹt hàng của Lam vơi đi, học trò cũng giãn ra, cổng trường vắng hoe, chỉ còn xao xác lá bàng rơi trong sân và tiếng sột soạt đếm tiền của Lam. Ngày nào cũng vậy, Lam quen rồi.
Năm năm trôi qua, cổng trường vẫn vậy, nhưng Lam đã lớn hơn, cái mẹt hàng cũng lớn theo, biến thành hai cái gánh nho nhỏ trên vai cô mỗi ngày rong ruổi. Lũ trò nhỏ cũng đã thay đổi, tuy vẫn lao nhao mỗi độ tan trường khi quây quanh gánh hàng rong của Lam, nhưng không còn nói trỏng khi mua hàng như trước, chúng đã í ới gọi chị ơi một cách ngoan ngoãn và lễ phép: “Chị ơi, bán cho em trái ổi”, “Chị ơi, bán cho em cái kẹo mút”, “Chị ơi, bán cho em cái bong bóng”...
Nhiều năm sau, ngôi trường đã lớn hơn, cây cối đã to hơn, người đã nhiều hơn, quê nghèo cũng đã khá hơn, Lam đã có một xe hàng để đẩy đi bán mỗi ngày. Lũ học trò bây giờ, đã gọi Lam là cô, là dì, là thím... khi chúng nhao nhác quanh cô mỗi lúc tan trường: “Bán cho con miếng khóm, thím ơi”, “Bán cho con trái xoài, cô ơi”, “Dì ơi, bán cho con 500 đồng kẹo”...
Lam vẫn thương lớp, thương trường lắm. Ngày nào, Lam cũng nhìn các bạn mà ao ước được một lần quay vào trong lớp, được nghe giảng bài, được thầy chấm điểm, được chơi đá cầu. Sân trường, lớp học trong Lam sẽ mãi mãi ở độ tuổi 11 - 12, lúc mà Lam còn được đến trường học hành, vui vầy cùng chúng bạn. Lam vẫn sẽ xuất hiện trước cổng trường sau giờ học để bán hàng. Khi nghĩ rằng sẽ đến một ngày tụi học sinh sẽ gọi mình là bác, là bà... lúc mua bánh kẹo, Lam thấy chạnh lòng, buồn nhớ thầy cô, bạn bè, phấn trắng, bảng đen...
Nguyễn Hồng Minh
(Giáo viên Trường THPT Chuyên Bạc Liêu)