Dưới ánh sáng Nghị quyết 15 năm 1959 của Trung ương Ðảng, cách mạng miền Nam phát triển rất mạnh mẽ, từ sự kiện “Làng rừng” đến phong trào Ðồng khởi ở Cà Mau đã đẩy phong trào cách mạng sang trang mới, từ xây dựng, giữ gìn lực lượng chuyển sang tiến công địch. Tháng 5/1963, Khu uỷ - Ban Quân sự khu họp đánh giá tình hình và quyết định chọn Cà Mau làm điểm mở đầu cho chiến dịch Thu - Ðông. Hướng đột phá then chốt Nam Cà Mau gồm 2 chi khu: Cái Nước, Ðầm Dơi và các đồn bót chung quanh. Khi nhận được ý định của Quân khu, Ðảng bộ, dân, quân Cà Mau rất háo hức, quyết tâm tiêu diệt quân thù, các lực lượng vũ trang trong tỉnh ngày đêm chuẩn bị để sẵn sàng san bằng đồn bót địch.

Những người lính năm xưa vượt qua làn bom bão đạn để làm nên chiến công vẻ vang chói rạng sử xanh, nay ngồi lại nhắc nhớ dấu thời gian với thế hệ trẻ.

Toạ lạc ở chung cư lâu năm trên đường Trần Quang Khải, phường Tân Ðịnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Ðịnh chính là một trong những căn cứ cách mạng của những anh hùng thầm lặng thời chiến.

Với 14 bài viết của các nhân chứng lịch sử, Hồi ký về Chiến thắng Ðầm Dơi - Cái Nước - Chà Là khắc hoạ đậm nét sự hào hùng của trận đánh năm 1963 và quyết tâm giải phóng quê hương của quân dân Cà Mau cùng toàn dân tộc trong cuộc kháng chiến chống đế quốc.

Các hoạt động kỷ niệm 60 năm chiến thắng Ðầm Dơi - Cái Nước - Chà Là (1963-2023) sẽ được tỉnh Cà Mau tổ chức với tiêu chí nghiêm túc, chặt chẽ, chu đáo, đúng tầm vóc lịch sử.

Năm 1965, tại xã Phú Hưng, huyện Cái Nước, Tỉnh đoàn Cà Mau tổ chức thành lập lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) đầu tiên của tỉnh, đưa lên miền Ðông phục vụ chiến đấu. Ðể ghi nhận thành quả cách mạng, cũng như những cống hiến của lực lượng TNXP thời kháng chiến, ngày 21/9/2023, UBND tỉnh quyết định công nhận Ðịa điểm thành lập lực lượng TNXP tỉnh Cà Mau (ấp Lộ Xe, xã Phú Hưng, huyện Cái Nước) là Di tích Lịch sử cấp tỉnh.

Ðến hẹn lại lên, cứ chiều 22/9 hằng năm, các cựu thanh niên xung phong (TNXP) Ðại đội Nguyễn Việt Khái I Cà Mau lại tổ chức họp mặt đồng đội năm xưa. Tay bắt mặt mừng, bao nhiêu câu chuyện cuộc sống, sức khoẻ, chuyện một thời chiến trường miền Ðông “gian lao mà anh dũng” được sẻ chia. Cả không gian đầy ắp yêu thương, ấm áp nghĩa tình.

Thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, những năm qua, huyện Ngọc Hiển luôn đặc biệt quan tâm chăm lo đời sống các gia đình chính sách, người có công với nước. Chung tay thực hiện nhiệm vụ này có các cấp hội phụ nữ, nhất là việc phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH), xem đây là trách nhiệm, việc làm ý nghĩa, thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với các mẹ trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, thống nhất đất nước.

Ðây là lần thứ 2 tôi gặp ông Nguyễn Phước Thẩm (tên gọi khác là Nguyễn Trí Thẩm hay Tư Thẩm), một trong những chứng nhân lịch sử hiếm hoi còn lại của cuộc kháng chiến chống Pháp tại Cà Mau. Ông Tư Thẩm quê gốc ở tại làng Tân Hưng (nay thuộc xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước), sinh ngày 14/7/1930. Ở tuổi 94 (theo tuổi mụ), ông Tư Thẩm trải lòng: “Với tôi, chuyện bây giờ có thể quên chớ những chuyện liên quan đến cách mạng thì tôi không thể nào quên được. Ðó là máu thịt rồi”.

Sáng 13/9, Ban Liên lạc Tiểu đoàn Bộ binh 3 Minh Hải (Cà Mau) tổ chức họp mặt, ôn lại truyền thống 45 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành.

Cách đây 45 năm, vào năm 1978, những người con của Minh Hải tiếp tục chiến đấu để bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc ở địa bàn Trà Phô, xã Phú Mỹ, huyện Hà Tiên (nay là huyện Giang Thành), tỉnh Kiên Giang. Với tinh thần dũng cảm, gan dạ, Tiểu đoàn Bộ binh 3 Minh Hải quyết giữ vững trận địa, giành lại từng công sự, từng đoạn hào và đẩy lùi nhiều đợt tiến công của địch.

(CMO) Tháng 5/1941, Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (Hội nghị) dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã đề ra những quyết sách vạch ra con đường cách mạng Việt Nam trong mục tiêu độc lập, tự do cho dân tộc: “Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi hỏi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Bưu điện Đặng Văn Thân, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, đã để lại cho hậu thế những bài học kinh nghiệm và di sản quý giá về tinh thần dám dấn thân, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới.

Con đường đi tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là quá trình Đảng ta tổ chức tập hợp, huy động đoàn kết mọi lực lượng yêu nước. Đường lối, chính sách, chủ trương của Đảng và của Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ lịch sử. Sử ta dạy cho ta bài học này: “Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại, lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn”.

(CMO) Ngày ấy, mỗi khi chiều xuống, nhà tôi rất vui. Các anh du kích, bộ đội, các chị văn công tập trung giã cốm dẹp, ca, múa, hát, tôi thích lắm. Lúc đó tôi còn nhỏ chưa nhớ nhiều, chỉ nhớ câu lối: “Võ Thị Sáu đáng yêu, đáng kính, Sáu ơi! Anh không biết nói làm sao ngăn được dòng lệ căm hờn...”. Các anh chị ai cũng thuộc bài vọng cổ này.

(CMO) Khoác lên mình chiếc áo xanh Ðoàn TNCS Hồ Chí Minh, ông Lê Trí Dũng, Trưởng ban Liên lạc Khu đoàn Tây Nam Bộ (Ban Liên lạc), nở nụ cười đầy tự hào: “Chú và các cô, chú trong đoàn như sống lại một thời tuổi trẻ sôi nổi, nhiệt huyết. Tuy thời kháng chiến đầy khó khăn, hiểm nguy, gian khổ nhưng vẫn kiên định tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh". Dốc tài trí - máu xương chống Mỹ cứu nước đến toàn thắng!”.

(CMO) Có những mất mát đau thương đã bật thành lời thơ, ý nhạc. Ðó cũng là tiếng lòng của những người đồng đội dành cho đồng đội mình.

(CMO) Chương trình văn nghệ “Bức thư gửi lại người đang sống” được Tỉnh đoàn tổ chức tối 26/7 mang đến cho người xem một không gian âm nhạc nhiều cung bậc cảm xúc, như lời tri ân sâu sắc công lao của các Mẹ Việt Nam anh hùng; các cô, chú lão thành cách mạng; các anh hùng liệt sĩ, thương binh trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng dân tộc.

(CMO) Mùa tri ân dịp kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2023), Ðảng bộ, dân và quân Cà Mau bằng những nghĩa cử, việc làm cụ thể đã làm toả sáng thêm đạo lý truyền thống ngàn đời của dân tộc là “Uống nước nhớ nguồn”, “Ðền ơn đáp nghĩa”. Không chỉ thực hiện tốt chính sách người có công, Cà Mau đang quyết tâm chăm lo, tạo mọi điều kiện tốt nhất để đối tượng người có công, các gia đình chính sách ngày càng có mức sống cao hơn.

(CMO) Về xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển, nhắc đến ông “Nghĩa cụt xáng cuốc” có lẽ ai cũng biết, riêng tôi đã 3 lần gặp, lần nào cũng nguyên vẹn cảm xúc và sự khâm phục dành cho ông. Ông là thương binh 2/4 Nguyễn Trọng Nghĩa (sinh năm 1959), Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh (CCB) ấp Ðường Dây, xã Tân Ân Tây.

(CMO) Mỗi lần về lại Di tích Căn cứ Tỉnh uỷ tại Xẻo Ðước, tôi như được sống lại cảm giác ngày xưa, những ngày công tác tại Văn phòng Tỉnh uỷ trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

(CMO) Không ngờ ở ấp Hoà Ðức, xã Tân Ðức (huyện Ðầm Dơi) có nhiều người tên Hận lại cùng thứ Tư. Và sau không ít lần lộn địa chỉ, chúng tôi cũng tìm được nhà ông Út Hận (Nguyễn Quốc Hận, cán bộ hưu trí).

(CMO) Tìm về ký ức một thời oai hùng của chiến thắng Ðầm Dơi - Cái Nước - Chà Là qua lời kể của các cựu chiến binh mới cảm hết những gian khổ nhưng chan chứa tình yêu quê hương, đất nước của những người lính.

(CMO) Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, việc xây dựng căn cứ địa cách mạng có tầm quan trọng đặc biệt, nhằm tập kết các cơ quan đầu não và lực lượng kháng chiến. Ðồng thời, là nơi đứng chân và tổ chức chiến đấu, bảo vệ các cơ quan lãnh đạo, chỉ huy…

(CMO) Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Xưởng Quân giới Cà Mau (còn gọi là Công binh xưởng hay Xưởng ông Ba Lò Rèn) đã sản xuất hàng ngàn tấn vũ khí thô sơ, tự tạo, đáp ứng yêu cầu phục vụ chiến đấu phù hợp điều kiện, đặc điểm địa hình của Cà Mau, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Hoà bình lập lại, sứ mệnh lịch sử hoàn thành, gần 50 năm trôi qua, những "chiến binh thầm lặng" ngày nào giờ đều ngoài thất thập, không ít người đã ra đi vì tuổi tác, bệnh tật, nhưng một tâm nguyện vẫn còn đau đáu trong lòng, mong có được tấm bia ghi lại dấu tích Xưởng Quân giới Cà Mau.

(CMO) Cứ vài ba tháng, bộ phận Căn cứ do chú Khổng Minh Thanh (Hai Hiền) phụ trách lại chuyển Văn phòng Tỉnh uỷ đến nơi ở khác. Lần này là sau vườn nhà chị Năm Nghĩa sát biền sông Ông Ðốc, thuộc ấp Công Ðiền, xã Phong Lạc (huyện Trần Văn Thời), chỉ cách chợ Rạch Bần chừng 1 km. Ðêm đến, những ngọn đèn măng sông từ các tiệm tạp hoá hắt ra, sáng rực, có cảm giác như chiến tranh còn ở đâu xa lắm.

(CMO) Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân và đế quốc xâm lược, xã An Xuyên (TP Cà Mau) có hơn 800 thanh niên lên đường tòng quân giết giặc, tham gia dân quân du kích, góp xương máu giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà, xứng đáng với lời khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận địch nhân hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã”.

(CMO) Hồi năm cuối phổ thông, trong nhiều tiết học Văn, tôi ấn tượng sâu đậm khi học bài thơ “Người đi tìm hình của nước”, của Nhà thơ Chế Lan Viên.

(CMO) Cà Mau có 23 đền thờ, phủ thờ Bác Hồ nằm tại một số địa phương trong tỉnh, tất cả đều xuất phát từ tấm lòng thành kính của Nhân dân Cà Mau dành cho Bác. Ngoài ra, việc thờ di ảnh Bác tại nhà, tại các trụ sở sinh hoạt ấp, khóm; tổ chức mâm cơm ấm cúng dâng Bác nhân ngày sinh, ngày mất của Người cũng là cách bà con vùng đất cực Nam Tổ quốc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

(CMO) Tôi biết đến Quảng Trị qua nhiều sách báo với những cái tên: “Vùng đất thiêng”, “Vùng đất lửa anh hùng”, “Quảng Trị yêu thương, máu và hoa”… Và nay lần đầu tiên đặt chân đến mảnh đất này, thăm các “địa chỉ đỏ” mang đậm dấu ấn lịch sử như: Thành cổ Quảng Trị, dòng sông Thạch Hãn, Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn, đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, Sân bay Tà Cơn… bản thân không thể tránh khỏi những phút giây nghẹn lòng khi nghe nhân chứng lịch sử kể và nhìn thấy những hình ảnh, chứng tích lịch sử còn lưu giữ để nhắc nhớ một thời chiến tranh ác liệt.