Thứ bảy, 27-12-25 05:29:19
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Bảo tồn văn hóa phi vật thể: Cần huy động nhiều nguồn lực!

Báo Cà Mau

Không chỉ nổi tiếng về truyền thống văn hóa - nghệ thuật, Bạc Liêu còn sở hữu khá nhiều di sản văn hóa phi vật thể (VHPVT). Với những đặc thù riêng, các di sản VHPVT cần một cách thức bảo tồn riêng, đặc biệt là cần huy động nhiều nguồn lực…

Tính đến nay, ngành Văn hóa đã kiểm kê được gần 20 loại hình VHPVT trên địa bàn toàn tỉnh, gồm: Dạ cổ hoài lang, văn học dân gian, các lễ hội (Nghinh Ông, Kỳ yên, Oóc-om-bóc, Quán âm Nam Hải), các nghề (đan đát, dệt, làm muối…). Tuy nhiên, việc kiểm kê chỉ mới dừng lại ở chuyện… liệt kê danh sách chứ chưa đi sâu vào công tác nghiên cứu, viết lý lịch, đánh giá về giá trị, xác định quá trình hình thành, lưu truyền và phát triển. Sau chuyến kiểm kê các loại hình VHPVT, ngành Văn hóa tiến hành các bước tiếp theo, nhằm đề nghị Bộ VH-TT&DL công nhận và bổ sung các loại hình được kiểm kê vào danh mục di sản VHPVT quốc gia năm 2012.

Bộ kinh viết bằng chữ Khmer cổ trên lá buông được lưu trữ tại chùa Đầu (xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: N.V

Kiểm kê là một chuyện, nhưng có bảo tồn được hay không lại là chuyện khác. Trong số 6 loại hình (nghệ thuật viết chữ Khmer trên lá buông, điệu hò chèo ghe Bạc Liêu, điệu Lý con sáo Bạc Liêu, một số bài bản đờn ca tài tử tiêu biểu của Bạc Liêu, một số bài bản vọng cổ của Bạc Liêu và điệu nói thơ Bạc Liêu) vừa mới được kiểm kê, chỉ có vài loại hình có khả năng bảo tồn bởi mức độ thích hợp với thời cuộc. Đơn cử như điệu hò chèo ghe Bạc Liêu, với đặc thù là vùng đất có hệ thống sông ngòi chằng chịt thì rất thích hợp để bảo tồn loại hình này. Nhưng đó là về mặt lý thuyết, còn trên thực tế, hình ảnh một thiếu nữ nhẹ nhàng buông mái chèo rồi cất tiếng hò bâng quơ cho vơi bớt nỗi buồn, nỗi nhọc nhằn trong cuộc mưu sinh giữa nhịp sống hối hả như hiện tại… thì có lẽ chỉ còn trong những trang sách, những thước phim. Hay như loại hình nghệ thuật viết chữ Khmer trên lá buông - nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Khmer. Thế nhưng hiện nay, chỉ có một số ít người biết viết loại chữ này. Mặt khác, tính tiện dụng của các bộ kinh này không tiện dụng bằng các bộ kinh được in trên giấy trắng, vừa dễ bảo quản vừa dễ sử dụng hơn. Chữ viết Khmer cổ trên lá buông là loại hình VHPVT hết sức độc đáo. Nhưng để bảo tồn loại hình VHPVT này thì chỉ có một giải pháp duy nhất là lưu trữ lại bộ kinh đó, hoặc trưng bày, triển lãm để giới thiệu cho nhiều người biết về loại hình VHPVT độc đáo này.

Chính vì thế phải xác định rằng, cần bảo tồn loại hình nào, theo hướng nào cho phù hợp chứ không thể áp đặt một kiểu bảo tồn chung cho các loại hình VHPVT được kiểm kê. Bởi lẽ, chỉ có một vài loại hình VHPVT là có thể bảo tồn trong nhân dân, còn lại thì tuyên truyền là chính. Tuyên truyền để thế hệ sau biết được rằng, đất Bạc Liêu có rất nhiều di sản VHPVT (sau khi các loại hình văn hóa đã kiểm kê được công nhận là di sản). Để từ đó họ có thêm nhiều khái niệm về văn hóa, di sản văn hóa ở quê hương mình. Ở một khía cạnh khác, việc lưu trữ cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo tồn. Sách, băng đĩa, hình ảnh, phim tư liệu là những tư liệu quý giúp thế hệ trẻ, những người nghiên cứu biết và nắm bắt rõ hơn về những gì họ được đọc, được xem…

Và một khi các loại hình VHPVT được công nhận là di sản VHPVT thì công tác tuyên truyền nhằm khẳng định sự tồn tại của các di sản này là hết sức cần thiết. Qua đó, còn thể hiện tính đại diện cộng đồng, lưu truyền, phát triển qua nhiều thế hệ và có sức lan tỏa mạnh mẽ cho cả vùng đất Nam bộ. Do đó, cần huy động nhiều nguồn lực, mà quan trọng hơn cả vẫn là sự chung tay góp sức của người dân địa phương.

Ngọc Vũ

Chùa Rạch Cui - biểu tượng của đoàn kết và sum họp

Giữa không gian sông nước hiền hoà của xã Khánh Bình, chùa Rạch Cui hiện lên như một dấu son đặc biệt trong đời sống văn hoá tâm linh của đồng bào Khmer Cà Mau. Không chỉ là ngôi chùa Nam tông mang giá trị kiến trúc truyền thống, Rạch Cui còn là nơi ghi dấu lịch sử cách mạng hào hùng, in đậm tinh thần đoàn kết Kinh - Khmer - Hoa trên vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc.

79 thí sinh tham gia Liên hoan Đờn ca tài tử học đường

Tối 19/12, tại Trung tâm Văn hoá tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Liên hoan Đờn ca tài tử học đường tỉnh Cà Mau năm 2025.

Tập huấn xây dựng mô hình trải nghiệm Nhạc trống lớn của người Khmer

Sáng 19/12, tại Nhà sinh hoạt văn hoá ấp Cây Khô, Xã Hồ Thị Kỷ, Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam phối hợp Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm Nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Dự buổi tập huấn có Tiến sĩ Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam.

Trưng bày triển lãm “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”

Sáng 15/12, Bảo tàng tỉnh Cà Mau phối hợp với Đảng uỷ, UBND xã An Trạch và Trường THCS Võ Nguyên Giáp tổ chức khai mạc trưng bày triển lãm chuyên đề “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”.

Một thời hoa lửa

U Minh Hạ mùa sa mưa. Trong cái nắng mới cố xiên mình qua những đám mây đen nặng oằn chực chờ trút xuống, thoang thoảng mùi bông tràm nở muộn.

Biểu tượng hoa cau trong văn hoá Khmer

Hoa cau, biểu tượng thiêng liêng trong hôn lễ của người Khmer, được xem là thước đo phẩm hạnh, phản ánh giá trị văn hoá độc đáo.

Trao thưởng các tác giả đạt Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V

Chiều 12/12, UBND tỉnh Cà Mau tổ chức Lễ trao Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V. Dự lễ có đồng chí Phạm Văn Thiều, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh và đồng chí Ngô Vũ Thăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.

Điểm đến giàu tiềm năng du lịch văn hoá - tín ngưỡng

Toạ lạc tại xã Hưng Hội, chùa Soryaram (chùa Giữa) đã tồn tại gần một thế kỷ và vẫn gìn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp kiến trúc cổ truyền, lộng lẫy. Không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo của đồng bào Khmer, chùa còn là không gian văn hoá đặc sắc, hội tụ nhiều giá trị truyền thống, tạo tiềm năng lớn để phát triển du lịch văn hoá - tín ngưỡng.

Tục thờ Môn thần của người Hoa

Trong tín ngưỡng dân gian của cộng đồng người Hoa tại Cà Mau, tục thờ Môn thần là nét văn hoá đặc sắc, gắn liền với quan niệm về sự an cư, bảo hộ và trấn áp tà khí.

Sắc màu văn hoá Khmer qua Lễ Cầu an

Hằng năm, sau Tết Chôl Chnăm Thmây, đồng bào Khmer tại các phum - sóc trên địa bàn tỉnh Cà Mau lại hân hoan tổ chức Lễ Cầu an (Panh Kom San Srok), một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng nhất.