Các bệnh không lây nhiễm như: tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và gánh nặng y tế tại Việt Nam nói chung, tỉnh Cà Mau nói riêng. Cần có bước tiến trong công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm để tạo nền tảng vững chắc hướng đến một cộng đồng khỏe mạnh và phát triển bền vững.
Nhân viên y tế tư vấn người dân phòng bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng. (Ảnh minh hoạ)
Thời gian qua, Sở Y tế tỉnh Cà Mau đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành triển khai các quy định pháp luật liên quan đến kiểm soát yếu tố nguy cơ như: thuốc lá, rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý và lối sống ít vận động. Các hoạt động tuyên truyền được tổ chức nhân các ngày kỷ niệm sức khỏe như: ngày Thế giới phòng chống thuốc lá, ngày Tim mạch thế giới, ngày Đái tháo đường thế giới… Tỉnh đã phối hợp với các đơn vị truyền thông, thông tin kịp thời, sinh động đến người dân, giúp họ hiểu rõ hơn về tác hại của bệnh không lây nhiễm và cách phòng tránh hiệu quả. Hệ thống chuyên môn kỹ thuật và cung cấp dịch vụ y tế được tăng cường đáng kể. Hằng năm đều tổ chức các lớp tập huấn cập nhật kiến thức và kỹ năng chuyên môn cho cán bộ y tế tuyến huyện, tuyến xã. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn nhất định, trong đó một số đơn vị thiếu trang thiết bị chẩn đoán, nhất là trong quản lý bệnh đái tháo đường, khiến việc phát hiện và quản lý bệnh nhân chưa đạt hiệu quả tối đa.
Trong năm 2024, tỉnh Cà Mau đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác sàng lọc và điều trị bệnh không lây nhiễm. 258.656 người được đo huyết áp; 101.846 người được sàng lọc nguy cơ mắc đái tháo đường; 55.582 người được xét nghiệm đường huyết. Đối với các bệnh phổi tắc nghẽn và hen phế quản, 2.850 người đã được sàng lọc. Bên cạnh đó, có 3.575 người được tầm soát các loại ung thư phổ biến. Hoạt động quản lý điều trị cũng đạt tỷ lệ khá cao, với 87.532 trường hợp tăng huyết áp được phát hiện (đạt 60% kế hoạch), 68.613 bệnh nhân đang được quản lý (đạt 47%). Với bệnh đái tháo đường, số ca phát hiện mới là 22.424, chiếm 91,4% so với chỉ tiêu, trong đó 19.105 bệnh nhân đang được quản lý, đạt 79%.
Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, nhưng tình hình tử vong do bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng vẫn ở mức cao, chiếm đa số trong tổng số 5.009 ca tử vong ghi nhận trong toàn tỉnh. Cụ thể, tử vong do bệnh ung thư là 952 trường hợp; bệnh tuần hoàn là 1.831 trường hợp, trong đó bệnh tim thiếu máu cục bộ là 246 ca, bệnh mạch máu não là 1.314 ca, đái tháo đường gây ra 184 trường hợp tử vong. Những con số này cho thấy tính chất nghiêm trọng và dai dẳng của các bệnh không lây nhiễm, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải thiện các biện pháp can thiệp dự phòng và điều trị.
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm, trong thời gian tới, tỉnh Cà Mau xác định một số giải pháp trọng tâm. Trước hết là củng cố vai trò điều phối, giám sát và hỗ trợ chuyên môn của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Các trạm y tế cơ sở cần tăng cường công tác sàng lọc sớm, lồng ghép vào các hoạt động khám chữa bệnh thường quy, đồng thời rà soát đầy đủ danh sách bệnh nhân mắc tăng huyết áp, đái tháo đường và các bệnh không lây nhiễm khác, đảm bảo cung ứng thuốc thiết yếu cho người bệnh. Hoạt động báo cáo, thống kê cũng cần được thực hiện đúng quy định và từng bước triển khai phần mềm quản lý dữ liệu HOC để đồng bộ thông tin trong toàn tỉnh./.
Bác sĩ Ngô Minh Phước