Bạo lực gia đình (BLGÐ) là vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng trực tiếp đến thể chất, tinh thần của các thành viên trong gia đình và làm suy giảm chất lượng cuộc sống cộng đồng. Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ mái ấm gia đình (tế bào nền tảng của xã hội), nhiều năm qua, TP Cà Mau triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực nhằm từng bước đẩy lùi BLGÐ, hướng tới xã hội nhân văn và hạnh phúc.
Ngay sau khi Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 và Nghị định hướng dẫn thi hành được ban hành, TP Cà Mau chủ động cụ thể hoá và triển khai đồng bộ các nội dung pháp luật vào đời sống thực tiễn. Hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật được tăng cường tại cơ sở, tập trung làm rõ hậu quả nghiêm trọng của BLGÐ, nâng cao nhận thức về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm mỗi cá nhân trong giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Kết quả ghi nhận cho thấy, năm 2023, TP Cà Mau chỉ xảy ra 4 vụ BLGÐ, đều được phát hiện và xử lý kịp thời. Ðặc biệt, trong năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, không có vụ việc nào được ghi nhận. Ðây là tín hiệu tích cực, phản ánh hiệu quả thực tiễn của công tác phòng ngừa và tuyên truyền trong cộng đồng.
Ðồng bộ mô hình - Nâng cao ý thức cộng đồng
Ðến thời điểm hiện nay, thành phố xây dựng và duy trì 408 mô hình phòng, chống BLGÐ hoạt động hiệu quả, bao gồm 98 Câu lạc bộ “Gia đình phát triển bền vững”, 103 nhóm phòng, chống BLGÐ, 130 địa chỉ tin cậy ở cộng đồng và 84 số đường dây nóng thường trực. Các mô hình này không chỉ là nơi chia sẻ, hỗ trợ về pháp lý, tâm lý cho nạn nhân, mà còn là kênh tuyên truyền giáo dục tích cực, giúp người dân thay đổi hành vi, ứng xử trong gia đình theo hướng nhân ái, tôn trọng lẫn nhau.
Thông qua sinh hoạt định kỳ, các thành viên câu lạc bộ được cập nhật kiến thức về phát triển kinh tế hộ gia đình, bình đẳng giới, nuôi dạy con cái, kỹ năng làm cha mẹ và bảo vệ trẻ em. Những hoạt động này góp phần giúp các gia đình nâng cao năng lực tự bảo vệ, tự quản lý cuộc sống, đồng thời hỗ trợ nhau lúc khó khăn.
TP Cà Mau còn khéo léo lồng ghép nội dung phòng, chống BLGÐ vào các phong trào lớn như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, “Gia đình văn hoá”, “Xây dựng ấp, khóm văn hoá”, “Gia đình 5 không, 3 sạch”... Ðặc biệt, các cuộc vận động như: “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”, “Nuôi con khoẻ, dạy con ngoan”, hay phong trào “Khu dân cư tự quản” đã tạo môi trường văn hoá lành mạnh, giúp các gia đình có thêm động lực để sống chan hoà, ứng xử văn minh và biết hoá giải mâu thuẫn trong nội bộ gia đình.
Hiện TP Cà Mau có 51.367 hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hoá” (đạt 95,81%) và 115/115 ấp, khóm đạt chuẩn văn hoá - những con số ấn tượng cho thấy hiệu quả tích cực từ sự gắn kết giữa phòng, chống BLGÐ và xây dựng đời sống văn hoá cơ sở.
Ðoàn viên thanh niên TP Cà Mau hào hứng tham gia các trò chơi dân gian tại Ngày hội Gia đình Việt Nam do thành phố tổ chức.
Theo đó, TP Cà Mau chi gần 291 triệu đồng từ ngân sách Nhà nước cho công tác phòng, chống BLGÐ từ năm 2023 đến nay. Bên cạnh đó, 100% cán bộ phụ trách công tác gia đình và phòng, chống BLGÐ đã được tập huấn nâng cao năng lực. Hơn 1.158 cộng tác viên hoạt động tích cực tại cơ sở giúp phát hiện sớm, can thiệp và hỗ trợ kịp thời các trường hợp có dấu hiệu bạo lực.
Công tác truyền thông cũng được đẩy mạnh qua nhiều hình thức như: xe lưu động, bản tin truyền thanh, qua website thành phố, các cuộc họp cộng đồng... với tổng số 115 buổi tuyên truyền, thu hút hơn 8.500 lượt người tham dự. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, kỹ năng ứng xử và ý thức tuân thủ pháp luật của người dân, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em và những nhóm dễ bị tổn thương.
Ðịa chỉ tin cậy - Ðiểm tựa cho người bị bạo lực
Một trong những mô hình tiêu biểu là “Ðịa chỉ tin cậy tại cộng đồng”, hiện có tại tất cả các xã, phường. Ðây là nơi cung cấp thông tin, tư vấn, hỗ trợ tạm thời cho nạn nhân bị BLGÐ, giúp họ có thêm thời gian ổn định tinh thần và được hướng dẫn tiếp cận các dịch vụ y tế, pháp lý, trợ giúp xã hội phù hợp.
Bên cạnh đó, tổ hoà giải ở cơ sở cũng hoạt động tích cực, chủ động hoá giải các mâu thuẫn gia đình ngay từ khi mới phát sinh, giúp ngăn chặn bạo lực từ gốc rễ. Nhiều mô hình như: “Gia đình hạnh phúc”, “Không sinh con thứ 3” hay “Phụ nữ không BLGД cũng đang được Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố và các phường, xã duy trì hiệu quả.
TP Cà Mau rất chú trọng tuyên truyền trực quan. (Trong ảnh: Xe cổ động tuyên truyền về ngày Gia đình Việt Nam trên các tuyến đường nội ô thành phố).
Chị Huỳnh Thị Vis Phương, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Tân Thành, khẳng định: "Xây dựng gia đình văn hoá là nền tảng quan trọng để hình thành xã hội văn minh, tiến bộ. Trong đó, phụ nữ giữ vai trò nòng cốt trong kết nối yêu thương và lan toả lối sống nhân văn, ứng xử có văn hoá trong từng gia đình. Hội Phụ nữ phường luôn lồng ghép tuyên truyền phòng, chống BLGÐ trong các buổi sinh hoạt, duy trì địa chỉ tin cậy và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng để kịp thời can thiệp, giúp các nạn nhân vượt qua khó khăn, tái thiết cuộc sống bình yên".
Chị Võ Hạnh Thẩm, Chi hội phó Chi hội Phụ nữ Khóm 1, phường Tân Thành, là tấm gương sáng giữ gìn mái ấm gia đình và lan toả tinh thần nhân ái. Không có phụ cấp, không nhận thù lao, chị vẫn miệt mài với công tác hội, vun đắp tình cảm vợ chồng, nuôi dạy con bằng sự nhỏ nhẹ và yêu thương. Chị cùng gia đình là minh chứng cho hạnh phúc bền vững - nơi không có chỗ cho bạo lực, chỉ có sẻ chia và đồng hành. Ngoài ra, từ mô hình thu gom phế liệu gây quỹ, chị ấp ủ mở sổ tiết kiệm giúp trẻ mồ côi, góp phần chăm lo cho những mảnh đời bất hạnh.
Hiện vợ chồng anh Trần Ngọc Thọ và chị Nguyễn Thanh Thuý, ấp Cây Trâm A, xã Ðịnh Bình, cùng chăm lo cho 2 con và vun vén hạnh phúc gia đình. Anh Thọ chia sẻ: "Là đàn ông, tôi luôn cố gắng tránh xảy ra mâu thuẫn hay hành động không đẹp trong gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay vẫn còn tình trạng BLGÐ. Tôi mong các cặp vợ chồng trẻ cần hiểu và chia sẻ với nhau để tránh những hệ quả như ly hôn hay đổ vỡ. Với tôi, gia đình hạnh phúc là khi vợ chồng thấu hiểu, chia sẻ với nhau trong mọi khó khăn. Không có bí quyết cụ thể, nhưng quan trọng là vợ chồng cùng tâm sự, tháo gỡ vướng mắc, góp ý để cùng hoàn thiện và xây dựng tổ ấm".
TP Cà Mau xác định công tác phòng, chống BLGÐ không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành văn hoá hay phụ nữ, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và từng người dân. Thành phố tiếp tục chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác gia đình, mở rộng các mô hình hiệu quả, phát huy vai trò chủ động của cộng đồng trong phát hiện, hỗ trợ nạn nhân và thay đổi nhận thức xã hội.
Bạo lực gia đình không thể bị xoá bỏ trong một sớm một chiều, nhưng với sự quyết tâm và nỗ lực không ngừng, TP Cà Mau đang dần xây dựng được môi trường sống an toàn, công bằng và hạnh phúc cho mọi người dân. Một xã hội chỉ thực sự phát triển bền vững khi mỗi gia đình là tổ ấm yêu thương, nơi không còn chỗ cho bạo lực và tổn thương. Ðó chính là mục tiêu mà TP Cà Mau đang từng bước hiện thực hoá.
Ông Trần Trường Nguyên, Trưởng phòng Văn hoá, Khoa học và Thông tin TP Cà Mau, chia sẻ: “Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Gia đình tốt thì xã hội mới tốt”. Gia đình là nơi khởi nguồn yêu thương, là điểm tựa bình yên nhất của mỗi người. Tháng 6 là tháng Hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình và ngày 28/6 - ngày Gia đình Việt Nam là dịp nhắc nhở chúng ta gìn giữ và vun đắp tổ ấm. Tôi tin rằng, thông qua các chuỗi hoạt động dịp này, các gia đình sẽ thêm gắn bó, lan toả những giá trị nhân văn và bền vững của văn hoá gia đình Việt trong xã hội hiện đại”.
Mỹ Lệ