Dù có quy định cấm từ lâu nhưng hiện nay nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc lá nơi công cộng (ở các bến xe, nơi làm việc, bệnh viện hay quán ăn, quán cà phê…). Hành vi này được xem là một thói quen kém văn hóa đáng bị lên án.
Hút thuốc lá ở khu vực Bến xe Bạc Liêu. Ảnh: T.H
Nhiều ý kiến cho rằng, muốn giảm được tình trạng hút thuốc lá phải tăng cường tuyên truyền, phổ biến tác hại của thuốc lá, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội nhất là ở những nơi công cộng, dịch vụ ăn uống, vui chơi; đồng thời tăng cường xử phạt vi phạm hành chính.
Từ ngày 1/5/2013, Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có hiệu lực. Theo quy định, nhiều địa điểm bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn là cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, khu vui chơi trẻ em; nơi làm việc, địa điểm công cộng, phương tiện giao thông công cộng… Những hành vi hút thuốc lá tại địa điểm cấm; bỏ tàn, mẩu thuốc lá không đúng nơi quy định sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng. Thẩm quyền xử phạt những hành vi này là thanh tra viên chuyên ngành Y tế; Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại, rất nhiều trường hợp vi phạm vẫn không bị xử phạt.
Lý giải về vấn đề này, có nhiều nguyên nhân như địa điểm hút thuốc lá trên phạm vi quá rộng, đối tượng hút nhiều. Theo quy định của luật, nhiều lực lượng có trách nhiệm xử phạt, nhưng những cơ quan này lại có ít cán bộ, trong khi họ phải thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên ở cơ quan, khó lòng di chuyển đi các nơi để kiểm tra, xử phạt người hút thuốc lá, từ đó việc thực thi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá không khả thi. “Đây vẫn là một trận địa trắng mà cơ quan chức năng chưa làm được. Thanh tra Sở Y tế chỉ có 3 người nên việc kiểm tra, xử lý là không xuể. Chủ yếu, chúng tôi làm việc với các bệnh viện địa phương để các đơn vị này có biện pháp tuyên truyền, quản lý người hút thuốc là chính. Trong đó, Bệnh viện Đa khoa TX. Giá Rai hiện quản lý khá tốt người hút thuốc ngay từ cổng vào, còn các bệnh viện khác thì chưa”, ông Nguyễn Văn Giáo - Chánh Thanh tra Sở Y tế cho biết.
Một cán bộ lâu năm trong ngành Y tế cho rằng: “Việc xử phạt người hút thuốc lá là một cuộc chiến lâu dài. Tôi cho rằng, việc chúng ta có thể làm tốt hiện nay là tập trung vào công tác tuyên truyền để giáo dục, thuyết phục, đánh thức ý thức tự giác và tạo sự hợp tác của mỗi người dân. Bên cạnh đó, cũng cần quy hoạch ngay để có một nơi dành riêng cho người hút thuốc, có như vậy mới tác động mạnh đến người hút, làm thay đổi thói quen mang tính cộng đồng”.
Theo ghi nhận của chúng tôi, ở Bạc Liêu hiện nay nhiều cơ quan đã thực hiện tốt việc cấm hút thuốc lá trong phạm vi cơ quan, nhất là các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang như các cơ quan công an, quân sự. Bên cạnh đó, một số công ty, hộ kinh doanh cũng đã làm được điều này. Ông Nguyễn Thanh Sang - Phó Giám đốc Công ty Du lịch Bạc Liêu, cho biết: “Công ty đưa ra quy định cấm hút thuốc lá đối với nhân viên nên 100% nhân viên công ty hiện không hút thuốc lá. Riêng khách hàng có nhu cầu hút được nhân viên hướng dẫn đến những khu vực cho phép”.
Ý thức được tác hại của việc hút thuốc lá thụ động, một số quán cà phê trên địa bàn TP. Bạc Liêu như Window, Rita (đường Trần Huỳnh, phường 7)… cũng đã quy hoạch một khu riêng biệt dành cho người hút thuốc, hoặc phòng dành cho khách không hút thuốc.
Hút thuốc lá từ lâu đã được cảnh báo gây ra rất nhiều loại bệnh tật nguy hiểm cho sức khỏe con người. Và việc hút thuốc lá nơi công cộng được xem như một hình thức “đầu độc” những người bên cạnh. Vậy thì tại sao chúng ta không nhân ra nhiều hơn mô hình nơi làm việc, kinh doanh “nói không với thuốc lá”, bản thân người hút thuốc cũng phải tự ý thức về mức độ văn hóa của mình với mọi người bằng việc có hút không và nên hút ở đâu?!
MAI ĐINH