Cây khế sau hè

Khi lớn lên càng thấy mình xa quê hương hơn, kỷ niệm tuổi thơ trôi nhanh như một cái phủi tay. Hồi đó, cứ hễ hè sang lại vòi vĩnh theo má về thăm quê ngoại. Cứ lần nào về là mấy chị em tôi lại chạy ù ra cây khế ngọt sau nhà để tranh nhau hái trái ăn. Chúng tôi mê ăn tới mức những trái khế xanh nhăn chưa kịp chín cũng bị hái hết. Bởi con nít ngày đó chẳng có những loại trái cây bán đầy ngoài chợ để ăn như bây giờ, nên vị ngọt của trái khế ngày ấy như thứ quà quê quý chẳng chi bằng, để cứ mỗi độ hè sang lại nôn nao về thăm quê ngoại.

Cây khế đó đã được trồng từ lâu lắm, nghe má nói ông ngoại đem nó về từ vùng căn cứ U Minh và trồng ở sau hè. Cây khế lớn dần cùng tuổi thơ của má, cho tới bây giờ vẫn sừng sững vươn cao, tán lá rộng vừa đủ che mát một khoảng sân hè. Trên thân đã xuất hiện nhiều nốt sần sùi theo thời gian, nhưng đâu đó ở phía cao cao những sắc tím của hoa khế không ngừng le lói, bung nở khắp cành. Hầu như bốn mùa khế đều trổ bông, khi hoa rụng cũng là lúc bao chùm quả non xuất hiện rồi lớn dần và chín mọng. Cây khế mọc cao từ đất quê nhà, rễ bám sâu và hút những tinh túy của đất mẹ để tạo thành vị ngọt quê hương, vị ngọt đó và hình ảnh từng chùm khế chín vàng lao xao trong gió vẫn vẹn nguyên trong một miền ký ức tuổi thơ.
Dưới cội khế ấy, ngày xưa chị em tôi hay thích quây quần chơi nhà chòi. Hàng hóa trao đổi là những trái khế chín, còn tiền thì là mấy chiếc lá nhỏ đơn sơ. Nhà tuy nghèo, nhưng mỗi trưa dưới bóng mát của cây khế kia chẳng bao giờ thiếu tiếng cười thơ trẻ. Khế chín trĩu cành, cái màu vàng vàng thấp thoáng sau màu lá xanh có sức hấp dẫn lạ thường. Sợ chúng tôi trèo cao dễ té, nên ông ngoại tỉ mỉ làm cho chiếc móc tre, có nó rồi muốn hái bao nhiêu mà chẳng được. Thế nhưng, tôi là con trai nên không thể từ bỏ cái thói leo trèo, mải mê hái trái, lấy tổ chim nên lắm khi tôi bỏ ngoài tai mấy tiếng la rầy cùng lằn roi của má. Cái món khế chấm nước mắm đường hay muối ớt ngon làm sao, vị ngòn ngọt hòa quyện bên vị mặn mòi của nước mắm hay muối, cùng vị cay cay của ớt đem lại chút xuýt xoa, mê mẩn nơi đầu lưỡi. Bởi thế nên có khi chúng tôi ăn tới căng bụng mà quên cả buổi cơm chiều. 
Theo thời gian, chúng tôi lớn dần, vì mưu sinh nên những chuyến về quê ngoại cũng thưa dần. Lắm khi mệt nhoài cùng mớ công việc bộn bề, lòng lại đau đáu nhớ về những kỷ niệm xưa, nhớ dáng ngoại già, nhớ từng bông khế tím lưa thưa, nhớ chùm khế vàng chín mọng đung đưa trong gió và nhớ cái vị ngọt quê hương theo tháng năm đã vun lớn đời mình. Khắc khoải hoài câu ca má thường hay hát “Quê hương là chùm khế ngọt, cho con trèo hái mỗi ngày…”.
HỨA PHÁT ĐẠI
(Ấp Vĩnh Thành, xã Vĩnh Mỹ A, huyện Hòa Bình)