(CMO) Chiều ngày 1/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến về công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Tại điểm cầu Cà Mau ông Nguyễn Tiến Hải, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Huỳnh Quốc Việt, Chủ tịch UBND tỉnh và ông Lê Văn Sử, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo về IUU tỉnh Cà Mau đồng chủ trì.
Báo cáo tại hội nghị, Bộ NN&PTNT cho rằng, tình hình chống khai thác IUU sau 5 năm bị Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo “thẻ vàng” đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm khắc phục trên thực tế tại địa phương và đã được đoàn thanh tra của EC ghi nhận, đánh giá và khuyến nghị tại đợt thanh tra lần thứ 3.
Đại biểu dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Cà Mau.
EC đã có ghi nhận và đánh giá cao quyết tâm chính trị của Việt Nam, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Tình hình chống khai thác IUU tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực hơn rất nhiều so với lần thanh tra thực tế lần thứ 2 vào năm 2019, như: Khung pháp lý cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu quốc tế về chống khai thác IUU và tiếp tục được hoàn thiện theo hướng tích cực; công tác quản lý đội tàu, lắp đặt thiết bị VMS đã có sự chuyển biến tích cực; đã triển khai hệ thống phần mềm theo dõi, quản lý hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Thực hiện việc kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu theo quy định của Hiệp định PSMA về tổng thể đã có sự cải thiện tốt hơn so với trước.
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế, như: Công tác quản lý đội tàu theo quy định của pháp luật đã có tiến bộ nhưng vẫn chưa quản lý được toàn bộ đội tàu hiện có, dẫn đến số lượng tàu cá còn lớn, chưa cân bằng với trữ lượng nguồn lợi thủy sản. Thực hiện việc đăng ký tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị VMS chưa hoàn thành theo quy định; cập nhật dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) chưa kịp thời, đặc biệt là tàu cá có chiều dài dưới 15m. Tình trạng tàu cá tham gia hoạt động khai thác thủy sản chưa đảm bảo đủ điều kiện, không thông báo trước khi cập cảng, rời cảng, khai thác sai vùng, chất lượng nhật ký khai thác không đảm bảo vẫn tiếp tục diễn ra. Công tác triển khai hệ thống giám sát tàu cá hoạt động trên biển, xử lý các hành vi khai thác IUU còn nhiều bất cập.
Tình trạng tàu cá mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển vẫn diễn ra phổ biến nhưng công tác điều tra, xử lý vi phạm hành chính tại địa phương còn rất hạn chế so với các vụ việc vi phạm; công tác kiểm soát tàu cá ra vào cảng còn chưa chặt chẽ, tỉ lệ giám sát sản lượng lên bến còn thấp (đạt khoảng 50%); ghi, nộp và chất lượng nhật ký khai thác chưa đạt yêu cầu (đạt khoảng 45%) và chưa đồng đều giữa các địa phương.
Đoàn công tác liên ngành của tỉnh Cà Mau kiểm tra chống khai thác IUU tại thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau.
Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài vẫn xảy ra, diễn biến phức tạp, chưa thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng giao (chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài trước ngày 30/12/2021). Từ đầu năm 2022 đến nay xảy ra 75 vụ/104 tàu/919 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, tập trung tại các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bà Rịa Vũng Tàu, Bạc Liêu, Bến Tre, Cà Mau và Kiên Giang và EC khẳng định sẽ không gỡ cảnh báo “thẻ vàng” nếu không chấm dứt tình trạng này.
Trước thực trạng trên, Bộ NN&PTNT cho rằng công tác thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi khai thác IUU tại địa phương rất yếu kém, thiếu trách nhiệm và chưa thống nhất, đồng bộ. Đặc biệt, vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, mất kết nối VMS. Chính vì vậy, cần phải có cơ chế giám sát công tác thực thi pháp luật của Trung ương đối với địa phương, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân thực thi pháp luật tại địa phương nếu không thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định. Công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU phải nhanh, kịp thời, tất cả các trường hợp vi phạm phải được xử lý nghiêm theo quy định, không có trường hợp ngoại lệ, biện pháp cảnh cáo và yêu cầu ký cam kết không vi phạm khai thác IUU hiện nay tại một số địa phương không phải là một chế tài xử lý.
Tại hội nghị đại diện các Bộ, ngành, chính quyền các địa phương đã nêu ra những mặt được, khó khăn, hạn chế trong thực hiện IUU. Hội nghị đã ghi nhận những ý kiến, đề xuất của các Bộ, ngành trung ương và chính quyền các địa phương về giải pháp thực hiện nhằm đáp ứng đầy đủ các điều kiện của EC.
Tàu cá neo đậu tại cửa biển Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau.
Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Mặc dù chúng ta đã có nhiều tiến bộ về công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định như đánh giá của đoàn thanh tra của EC, nhưng chúng ta vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu. Do đó, để gỡ được “thẻ vàng”, Thủ tướng yêu cầu cả hệ thống chính trị cần phải vào cuộc với quyết tâm cao.
Phải nhận thức thật rõ ràng công tác chống khai thác IUU không phải đối phó để đáp ứng các điều kiện của EC mà còn là đảm bảo lợi ích cho người dân, cho quốc gia và nâng cao hình ảnh của Việt Nam. Thể hiện Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.
Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta phải làm việc này vì lợi ích quốc gia, lợi ích của người dân, vì hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế, khẳng định Việt Nam là bạn tốt, đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới”./.
Đặng Duẩn
Xem thêm bình luận