Truyền hình
Nghe người lớn nói nhà văn Tô Hoài đã ra đi, con gái 10 tuổi của tôi hỏi: “Tô Hoài là nhà văn nào vậy mẹ?”. Tôi chọn cách giải thích dễ nhớ và nhanh nhất để nói “là người đã viết truyện Dế Mèn phiêu lưu ký”. Nhà văn Tô Hoài có thể xa lạ với một đứa trẻ, nhưng chú Dế Mèn trong cuộc phiêu lưu thú vị cùng những người Dế Trũi, bác Xiến Tóc, các bạn Kiến… thì lại rất quen thuộc từ trang sách đến vở kịch thiếu nhi mới được dựng gần đây. Và cũng bởi tôi luôn tin rằng từ khi xuất hiện đến nay thì ở bất kỳ thời đại nào, Dế Mèn phiêu lưu ký vẫn luôn là tác phẩm văn học không thể thiếu dành cho tuổi thơ.
Tuổi thơ của tôi cũng đã từng say mê và phiêu lưu cùng Dế Mèn. Hơn 20 năm trước, trẻ em không có nhiều sách để đọc, nhất là sách cho thiếu nhi như bây giờ. Cho nên lần đầu tiên được cầm trên tay cuốn sách Dế Mèn phiêu lưu ký mà cha mua cho, với tôi nó chẳng khác gì một món quà quý giá. Tôi đắm mình vào những trang sách, theo chân Dế Mèn từ khi còn là một chú dế ngông nghênh hay chọc phá mọi người cùng câu ca dao thuộc lòng đến độ sau này tôi thường hay hát ru con “cái cò, cái vạc, cái nông/ ba cái cùng béo vặt lông cái nào /vặt lông cái cốc cho tao/ tao nấu, tao nướng, tao xào, tao ăn”. Rồi Dế Mèn được dạy những bài học đắt giá, được đi chu du khắp thiên hạ, trở thành sứ giả hòa bình. Tôi của ngày ấy không hiểu nhiều về ý nghĩa chính trị - xã hội mà các nhà bình luận hay gắn vào chuyến phiêu lưu của Dế Mèn, chỉ cảm nhận bằng sức tưởng tượng vô cùng phong phú của trẻ thơ về một thế giới loài vật đầy sống động, trong đó một chú Dế Mèn hoàn toàn có thật. Đi qua mỗi bãi cỏ, dưới mỗi bờ ao, tôi luôn nghĩ ở đó là thế giới của Dế Mèn. Thiên nhiên với tuổi thơ chúng tôi ngày ấy rất thật, rất gần gũi và đáng yêu một phần là nhờ vào Dế Mèn.
Lớn lên một chút, tôi hiểu rằng Dế Mèn chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng và chuyến phiêu lưu của chú xuất phát từ ngòi bút tài hoa từng cho ra đời những tác phẩm khác được nhiều người yêu thích: Vợ chồng A Phủ, O chuột… Biết là biết vậy, nhưng nào có sao đâu, với tôi chưa bao giờ Dế Mèn lại biến mất và cuộc phiêu lưu của chú chưa bao giờ mất đi tính chân thực, hấp dẫn bởi Dế Mèn là một phần ký ức tuổi thơ quan trọng đã mãi in sâu trong tâm thức tôi và lũ bạn. Đến khi con gái tôi có thể đọc và hiểu, tôi sẽ lại tặng cuốn Dế Mèn phiêu lưu ký như là cách tặng những ký ức tuổi thơ tươi đẹp nhất cho con.
Vĩnh biệt Tô Hoài, một trong những cây cổ thụ của làng văn Việt Nam. Riêng Dế Mèn, chú sẽ mãi là bất tử!
Hà Anh
Xem thêm bình luận