ĐT: 0939.923988
Thứ ba, 18-2-25 13:18:22
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Cơ cấu sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Báo Cà Mau (CMO) Những năm gần đây, trước tác động của biến đổi khí hậu (BÐKH), nhất là hiện tượng xâm nhập mặn đã khiến vùng sản xuất theo hệ sinh thái ngọt của tỉnh ngày một thu hẹp. Do đó, việc chuyển đổi loại hình sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi, mùa vụ phù hợp với điều kiện từng địa phương, song song với đó là đầu tư kết cấu hạ tầng nông thôn, công trình thuỷ lợi đáp ứng sản xuất để thích ứng biến đổi khí hậu, phát triển bền vững hệ sinh thái ngọt là việc làm bức thiết.

Vùng sản xuất theo hệ sinh thái ngọt của tỉnh nằm trong vùng Bắc Cà Mau. Theo đó, vùng Bắc Cà Mau có 6 tiểu vùng, bao gồm 3 huyện là một phần diện tích huyện Thới Bình, toàn bộ huyện U Minh và phần lớn diện tích huyện Trần Văn Thời. Theo quy hoạch thuỷ lợi đã được phê duyệt trước đây, Bắc Cà Mau là vùng sản xuất chủ yếu theo hệ sinh thái ngọt. Tuy nhiên, trước tác động của BÐKH, nhất là tình trạng triều cường, nước biển dâng cao bất thường, một số người dân tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm… đã khiến tình trạng xâm nhập mặn ngày một nghiêm trọng. Hiện nay, trong vùng Bắc Cà Mau đã hình thành nhiều vùng sản xuất theo cả 3 hệ sinh thái là mặn, lợ và ngọt. Sự đan xen này khiến nước mặn ngày một lấn sâu vào nội đồng, hệ sinh thái ngọt ngày một thu hẹp dần.

Mục tiêu đặt ra của Ðề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp thời gian tới là giữ ổn định diện tích và tập trung phát triển sản xuất lúa hàng hoá chất lượng cao. (Ảnh chụp tại xã Khánh Bình, huyện Trần Văn Thời).

Ngoài ra, với tác động ngày một rõ rệt của BÐKH, nước biển dâng, toàn bộ diện tích của tỉnh có nguy cơ ngập cao, tiếp tục gia tăng độ mặn xâm nhập vào nội đồng, làm thay đổi cơ cấu sử dụng đất. Theo kịch bản, nếu nước biển dâng ứng với năm 2040 tăng thêm 25 cm thì phần diện tích bị ngập từ 1-1,2 m sẽ tăng thêm 22% trong mùa khô và lên đến 40% trong mùa mưa. Nếu đúng theo kịch bản này thì đến năm 2040, mực nước trung bình cả năm của tỉnh là từ 1-1,2 m, tức sẽ có hơn 4.693 km2 bị ngập từ 1-1,2 m trở lên, chiếm 85,4% tổng diện tích tự nhiên của tỉnh.

Ðó là câu chuyện của gần 20 năm nữa. Thực tế về thiên tai từ đầu năm đến nay, cũng đã làm 2 thuyền viên mất tích trên biển; 1 tàu cá bị chìm; làm hư hỏng 572 căn nhà. Ngoài ra, triều cường đã làm hơn 28 km lộ và 496,4 ha diện tích nuôi trồng thuỷ sản bị ngập, tràn; 85 m bờ bao vuông tôm bị vỡ; 2 ha rau màu bị ngập úng; 3 vị trí ven sông bị sạt lở với chiều dài 15 m…

Thiên tai đã để lại những thiệt hại to lớn cả về người và của cải cho người dân trên địa bàn tỉnh, tạo ra vô số khó khăn trong quá trình tổ chức sản xuất… Cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, nhất là vùng Bắc Cà Mau là công việc cấp bách hiện nay. Trước đó, liên quan đến công tác cơ cấu lại sản xuất của vùng Bắc Cà Mau, Trưởng phòng Kế hoạch - Tài chính, Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau Ðoàn Thanh Hiền thông tin, sẽ tiến hành chuyển đổi loại hình sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi, mùa vụ phù hợp với điều kiện từng địa phương gắn với đầu tư kết cấu hạ tầng nông thôn, công trình thuỷ lợi đáp ứng cho sản xuất để thích ứng BÐKH, phát triển bền vững.

Theo đó, “Khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, nguồn nước, lợi thế vùng để phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng sinh thái, hữu cơ gắn với phát triển du lịch cộng đồng nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng, góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống Nhân dân, xây dựng nông thôn mới”, ông Hiền cho biết thêm.

Theo đó, mục tiêu đặt ra của Ðề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp là sẽ giữ ổn định diện tích và các vùng sản xuất lúa hiện nay; tập trung phát triển sản xuất lúa hàng hoá chất lượng cao, thâm canh quy mô lớn ở vùng có đê bao khép kín giữ ngọt thuộc huyện Trần Văn Thời, một phần huyện U Minh, Thới Bình và TP Cà Mau gắn sản xuất lúa với cây trồng khác như rau màu, cá đồng để nâng cao thu nhập. Bố trí ổn định diện tích sản xuất 1 vụ lúa, 1 vụ tôm ở những nơi nhiễm mặn ít, chậm mặn, điều kiện sản xuất thuận lợi; tập trung ở huyện Thới Bình, U Minh (một phần thuộc xã Khánh Lâm, Khánh Hội), Trần Văn Thời (một phần thuộc xã Khánh Bình Ðông, Khánh Bình), TP Cà Mau (một phần xã Lý Văn Lâm, An Xuyên). Ðối với những vùng nhiễm mặn cao, mặn xâm nhập nhanh, điều kiện sản xuất lúa khó khăn thường xuyên bị thiệt hại, cần chuyển sang các cây trồng chịu mặn hoặc nuôi trồng thuỷ sản.

Nông dân Ấp 3, xã Tân Thành, TP Cà Mau gia cố bờ bao khuôn hộ, bảo vệ sản xuất.

Mặt khác, tiến hành bố trí lại sản xuất các vùng trồng chuối kết hợp tận dụng mặt nước trên ao nuôi cá đồng, chăn nuôi nông hộ. Chuyển đổi các vùng đất trồng lúa khó khăn do bị nhiễm phèn, mặn, ngập úng... sang trồng chuối. Tận dụng khai thác đất vườn tạp, bờ kinh, bờ xáng đất ven bìa rừng... mở rộng diện tích trồng chuối.

Ðể thực hiện có hiệu quả theo mục tiêu đã đề ra trong Ðề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tỉnh đang bắt tay vào thực hiện nhiều chương trình, kế hoạch, đề án, dự án ưu tiên trong giai đoạn 2021-2025. Tiêu biểu có thể kể đến “Kế hoạch cơ cấu lại lĩnh vực thuỷ sản giai đoạn 2021-2025”; “Kế hoạch cơ cấu lại lĩnh vực trồng trọt”; "Kế hoạch cơ cấu lại lĩnh vực chăn nuôi; lâm nghiệp”... Song song với các đề án, kế hoạch cơ cấu lại từng ngành là việc đẩy mạnh liên kết trong phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững giữa các vùng, địa phương./.

 

Nguyễn Phú

 

Liên kết hữu ích

Chủ động bảo vệ rừng mùa khô

Rừng tràm U Minh Hạ có diện tích lớn, không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho hàng chục ngàn hộ dân, mà từ lâu đã trở thành nét đặc trưng khi nhắc đến Cà Mau, bởi nó có vai trò quan trọng trong bảo vệ hệ sinh thái, bảo vệ nguồn gen, bảo tồn lịch sử văn hoá và cả phục vụ nghiên cứu, tham quan, trải nghiệm, khám phá du lịch… Do đó, việc bảo vệ và quản lý tốt diện tích rừng U Minh Hạ có ý nghĩa vô cùng quan trọng; trong công tác này cũng có không ít khó khăn.

Phát triển đi đôi với bảo vệ

Công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học thời gian qua được tỉnh Cà Mau dành sự quan tâm đặc biệt, xem đây là một trong các giải pháp hiệu quả, nhằm thích ứng biến đổi khí hậu (BÐKH).

Hành động sớm, giảm thiệt hại

Cà Mau là tỉnh ven biển duy nhất ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL), không được bổ sung nguồn nước ngọt từ các sông lớn đầu nguồn, đời sống và sản xuất của người dân phụ thuộc hoàn toàn vào nước ngầm và nước mưa nên chịu ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng khi hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt xảy ra, nhất là khó khăn về nước sinh hoạt, đặc biệt là ở các khu vực thuộc vùng ngọt thuộc các huyện U Minh, Trần Văn Thời, Thới Bình và TP Cà Mau, các khu vực ven biển, đảo và hải đảo, vùng nông thôn.

Thích ứng linh hoạt, sống chung biến đổi khí hậu

Chủ động tiếp cận, linh hoạt thích ứng và sống chung với biến đổi khí hậu (BÐKH), biến thách thức thành cơ hội đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đó là quan điểm trong mọi hành động ứng phó với BÐKH trên địa bàn tỉnh thời gian qua cũng như ở giai đoạn tiếp theo.

Giúp người dân thích ứng trước biến đổi khí hậu

Khánh Tiến là 1 trong 2 xã ven biển của huyện U Minh, chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu (BÐKH) với các loại hình thiên tai: mưa bão, xâm nhập mặn, nước biển dâng... ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân, nhất là những hộ nghèo, khó khăn. Nhằm cải thiện đời sống, cũng như giúp hộ nghèo, khó khăn trên địa bàn xã thích ứng tốt với BÐKH, Hội LHPN tỉnh đã triển khai Dự án “Tăng cường sự thích ứng dựa vào cộng đồng với BÐKH vùng ven biển”, giai đoạn 2023-2025 (Dự án).

Hành động sớm để giảm thiểu thiệt hại

Xây dựng phương án cụ thể; có những chỉ đạo sớm, triển khai kịp thời đến cơ sở, đến người dân; công bố thiên tai khi đủ điều kiện để áp dụng các biện pháp khẩn cấp theo quy định; huy động nguồn lực từ nguồn ngân sách cho đến nguồn tài trợ... là những giải pháp tỉnh đã triển khai thực hiện nhằm ứng phó, hạn chế thiệt hại và khắc phục hậu quả thiên tai thời gian qua.

Nối dài “tường thành” giữ đất

Cà Mau là một trong những địa phương chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực nhất bởi tình trạng xói lở bờ biển. Hơn lúc nào hết, tỉnh cần có những dự án lớn và dài hơi để ứng phó với biến đổi khí hậu. Ðể làm được điều này, bên cạnh việc huy động nguồn vốn từ Trung ương đến địa phương thì hợp tác quốc tế là một trong những giải pháp mà tỉnh đã nỗ lực thực hiện để hướng đến xây dựng các công trình bền bỉ, chống chịu trước thiên nhiên.

Sông Ðốc cần hỗ trợ thêm nguồn lực phòng, chống thiên tai

Ðể chủ động trước tình hình diễn biến phức tạp của thiên tai, UBND thị trấn Sông Ðốc (huyện Trần Văn Thời) bố trí phương án huy động lực lượng, đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhân lực, phương tiện, vật tư, nhiên liệu... tại địa phương theo phương châm “4 tại chỗ” và huy động tối đa nguồn lực trong dân khi có thiên tai xảy ra.

Tiến tới cộng đồng an toàn trước thiên tai

Hướng tới xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu (BÐKH), giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản do thiên tai gây ra, thời gian qua, tỉnh Cà Mau triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để không chỉ nâng cao nhận thức mà còn nâng cao năng lực ứng phó trong cộng đồng dân cư.

Trắng tay vì sạt lở

Những ngày cuối năm 2024, chị Lê Bị Bỉ, ấp Bỏ Hủ, xã Tam Giang Ðông, huyện Năm Căn, rơi vào cảnh trắng tay khi miếng vuông gần 50 công giáp cửa biển Bắc Bồ Ðề đã bị sóng biển đánh trôi, xoá sổ hoàn toàn. Sạt lở, nước biển đã ập vào ngập tận chân nền nhà - tài sản duy nhất còn lại của gia đình. Dù ra sức bao ví, giữ gìn nhưng trước sự cuồng nộ của sóng gió, chị Bỉ cũng không biết có thể cầm cự được bao lâu nữa.