Hồi nhỏ, tôi chẳng biết Đông chí có ý nghĩa gì. Chỉ biết rằng, gần Đông chí thì tiết trời se lạnh hơn dù ở miền Nam này không có khái niệm mùa đông. Đông chí sẽ được ăn chè trôi nước và lớn thêm một tuổi, chứ không phải đợi tết mới thêm tuổi mới...
Chè trôi nước - món không thể thiếu trong ngày Đông chí.
Theo tư liệu, Đông chí là tiết khí khởi đầu bằng điểm giữa của mùa đông, nó là một trong 24 tiết khí trong nông lịch. Tiết Đông chí bắt đầu từ khoảng ngày 21 hay 22/12 và kết thúc vào khoảng ngày 5 hay 6/1 theo các múi giờ Đông Á. Đây là khoảng thời gian ngày có nắng yếu nhất và cũng là ngày ngắn nhất. Nguồn gốc của “lễ hội” Đông chí bắt nguồn từ triết lý âm dương và sự cân bằng, hài hòa trong vũ trụ.
Có khá nhiều giải thích về Đông chí, đặc biệt đối với người Hoa, ngày Đông chí còn mang ý nghĩa đặc biệt đón chào năm mới; tuy nhiên đã thành thông lệ, Đông chí được mọi người không phân biệt tộc người, ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam xem đây là dấu mốc khởi đầu năm mới. Quan trọng nhất, đó cũng được xem là khoảng thời gian dành cho gia đình sum họp cùng nhau. Không thể thiếu trong ngày này là món truyền thống: chè trôi nước - làm từ những viên bột nếp được nhào nặn, vo tròn, nhưn đậu xanh, ăn với nước đường nấu với ít gừng lát, tượng trưng cho sự đoàn viên, ấm áp, ngọt ngào. Ăn một viên trôi nước coi như sẽ lên tuổi, người lớn trong nhà thường bảo vậy nên có nhiều đứa trẻ “cắc cớ” bảo rằng chúng sẽ không ăn để được nhỏ hoài. Đây là câu chuyện vui của nhiều gia đình trong tiết Đông chí khi quây quần bên nhau.
Dù chưa tỏ tường nguồn gốc của ngày Đông chí, nhiều người vẫn trang trọng đặt trên bàn thờ tổ tiên những mâm cúng ấm áp, thịnh soạn và nhất là món chè trôi nước. Bởi đó là phong tục thể hiện đạo lý với ông bà đã khuất và dịp để đoàn viên, sum họp gia đình khi tiễn năm cũ, đón năm mới thật gần.
Bài và ảnh: Nhật Quỳnh
Xem thêm bình luận