(CMO) Cà Mau hiện có 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế xã (101/101). Tuy nhiên, mạng lưới y tế cơ sở đã và đang đối mặt nhiều khó khăn cần tháo gỡ, nếu không sẽ “tụt” chuẩn trong thời gian tới. Chế độ ưu đãi chưa thu hút được các bác sĩ về công tác, cơ sở vật chất xuống cấp, trang thiết bị được đầu tư sử dụng không hiệu quả, một người kiêm nhiều việc... là những trở lực ảnh hưởng đến công tác chuyên môn của đa phần y, bác sĩ ở các trạm y tế.
Ngoài khám, chữa bệnh, y tế cơ sở còn đảm nhiệm công tác phòng, chống dịch, thực hiện các chương trình y tế... Tuy vậy, do chỉ tiêu biên chế ít dẫn đến tình trạng kiêm nhiệm nhiều việc, làm cho nhiệm vụ của các trưởng trạm y tế ngày càng nặng nề.
Khó khăn khâu biên chế
Theo các quy định Nhà nước về chỉ tiêu biên chế cho trạm y tế cơ sở thì không có biên chế kế toán. Đây là thực tế gây không ít khó khăn cho lãnh đạo các trạm y tế, nhưng hiện không thể khắc phục được.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Đăng, Trưởng trạm Y tế xã Khánh Thuận, huyện U Minh, cho biết: “Do không có kế toán nên trạm phân công người đi tập huấn rồi kiêm nhiệm, nhưng họ chỉ được đào tạo chuyên môn y tế nên việc tiếp cận với lĩnh vực này không khỏi bỡ ngỡ. Anh em kiêm nhiệm vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, nếu có gì không hiểu thì lên Trung tâm Y tế để hỏi. Những việc liên quan đến ngân sách nếu thu, chi sai có thể bị tù như chơi nên các trưởng trạm ai cũng ngán ngại. Làm việc mà các con số cứ nhảy trong đầu do không thể yên tâm”.
Thực tế này gây không ít khó khăn trong hoạt động chuyên môn của y, bác sĩ các trạm y tế cơ sở, thậm chí nhiều người “sợ” và nhất định không làm trưởng trạm nếu được phân công.
Bác sĩ Quách Văn Phương, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện U Minh, nhận xét: “Thực tế cán bộ y tế phải kiêm nhiệm thêm công tác kế toán, gây khó khăn cho anh em. Các quy định thu chi nếu không nắm vững rất dễ xảy ra sai sót. Mặc dù Trung tâm Y tế đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, kế toán của trung tâm nhiệt tình hướng dẫn bất cứ khi nào nhân viên các trạm y tế có nhu cầu, nhưng rõ ràng vẫn không thể tạo được sự yên tâm”.
Cũng theo Bác sĩ Quách Văn Phương, nếu vấn đề này không có giải pháp pháp khắc phục có thể dẫn đến tình trạng cán bộ được phân công, bổ nhiệm làm trưởng trạm y tế sẽ từ chối. Việc thu hút nhân lực bác sĩ về phục vụ y tế tuyến cơ sở đã khó, cộng thêm có quá nhiều quy định, thủ tục hành chính phức tạp là rào cản không nhỏ để nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở.
 |
| Đoàn giám sát của HĐND tỉnh kiểm tra thực trạng hoạt động các trạm y tế cơ sở tại huyện U Minh. (Ảnh chụp tại Trạm Y tế xã Khánh Thuận). |
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu biên chế luôn xảy ra tại các trạm xã. Tuy vậy, theo quy định, đơn vị không được chủ động tuyển biên chế bù đắp khi có cán bộ, viên chức bỏ việc, nghỉ việc hoặc chuyển công tác, vì vậy tình trạng này chưa được khắc phục. Nhân sự ít, một số trạm y tế không đủ nguồn lực đưa đi đào tạo, tập huấn việc sử dụng máy móc, trang thiết bị theo nhu cầu (điện tim, siêu âm, xét nghiệm...), gây khó khăn trong hoạt động chuyên môn. Hiện nay, do có sự chênh lệch chế độ đãi ngộ giữa đơn vị Nhà nước và các cơ sở tư nhân dẫn đến cán bộ, viên chức, nhất là người có chuyên môn tốt chuyển đến các cơ sở tư nhân. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây thiếu hụt nhân lực tại các trạm y tế.
“Hiện chúng tôi thiếu 40 biên chế từ tuyến huyện đến tuyến xã, trong nhiều năm không tuyển được viên chức nên chưa đáp ứng theo Đề án vị trí việc làm”, Bác sĩ Quách Văn Phương trần tình.
Rào cản từ cơ chế, chính sách
Thực tế qua đợt kiểm tra, giám sát của đoàn công tác HĐND tỉnh về tình hình hoạt động của trạm y tế cấp xã, hầu hết các địa phương đều phản ánh kinh phí phân bổ không đảm bảo cho các hoạt động của trạm, nhất là các xã địa bàn rộng, đi lại khó khăn, dân cư ít. Nguồn thu tại các trạm y tế và phòng khám rất thấp, do BHYT được thông tuyến, đa số người bệnh lên tuyến trên để điều trị. Việc duy trì nhân viên y tế khóm, ấp đang đặt ra nhiều vấn đề nan giải. Do không được hưởng thù lao nên phần lớn đối tượng này đã bỏ việc, trong khi đây là lực lượng có vai trò quan trọng trong thực hiện chương trình sức khoẻ cộng đồng.
 |
| Người dân đến khám bệnh tại Trạm Y tế xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước. |
Cũng theo phản ánh của Sở Y tế, nguồn nhân lực chưa có sự bố trí đồng bộ các chức danh theo công việc. Đa số trạm còn thiếu y sĩ y học cổ truyền hoặc lương y có chứng chỉ hành nghề, cán bộ kế toán kiêm nhiệm... Hơn nữa, phân bổ cán bộ y tế trạm y tế xã theo Thông tư liên tịch 08/TTLT-BYT-BNV chưa đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ hiện nay tại trạm y tế cấp xã. Việc bố trí số lượng và chất lượng cán bộ làm công tác dân số chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ và tầm quan trọng của công tác, vì thế một số viên chức không đảm nhiệm hết trọng trách và nhiệm vụ được giao.
Điều kiện làm việc còn khó khăn, thu nhập thấp, bên cạnh đó, hiện có quá nhiều quy định về sổ sách ghi chép phức tạp (hiện có hơn 40 loại sổ quản lý và báo cáo), trong khi chế độ đãi ngộ chưa hấp dẫn là rào cản lớn cho việc thu hút nhân lực.
Bác sĩ Tô Văn Lành, Phó giám đốc Trung tâm Y tế huyện Cái Nước, thở dài: “Nhân viên y tế khóm không được hưởng phụ cấp và việc hợp nhất cộng tác viên dân số, trẻ em nhưng không đề cập đến hoạt động dinh dưỡng, gây khó khăn cho hoạt động y tế trong cộng đồng. Họ làm vì nhiệt tình là chính, nhiều người vì kinh tế gia đình nên cũng nghỉ, không cộng tác tiếp”.
Không chỉ gặp khó về cơ chế, chính sách, chế độ đãi ngộ mà hiện nay nhiều trạm y tế tuyến xã đã xuống cấp do lâu không được đầu tư sửa chữa, nâng cấp, trang thiết bị y tế được cấp qua các nguồn dự án đã hư hỏng, không có thiết bị thay thế, thậm chí không sử dụng được. Chúng tôi sẽ tiếp tục phản ánh tình trạng này qua bài 2./.
Đặng Duẩn
Bài 2: Khó giữ chuẩn
Xem thêm bình luận