Nghèo đói, kinh tế gia đình khó khăn, trình độ hiểu biết pháp luật của các bậc phụ huynh còn thấp, nhiều hạn chế trong tiếp cận các dịch vụ giáo dục có chất lượng… chính là những nguyên nhân đẩy trẻ vị thành niên phải vào đời lao động sớm, đối mặt với những nguy hiểm, độc hại, nặng nhọc mà gánh nặng của cuộc mưu sinh buộc các em phải gồng mình cáng đáng.
Hãy để trẻ vị thành niên được thỏa thích theo đuổi ước mơ. Ảnh minh họa: Đ.K.C
Từ những hoàn cảnh thương tâm
Cách đây không lâu, câu chuyện đầy thương tâm của em Nguyễn Phát Tài (học sinh lớp 8A7, Trường THCS Chu Văn An, huyện Hồng Dân) khiến nhiều người bàng hoàng, xót xa. Vì muốn làm thêm để kiếm tiền đỡ đần cha mẹ, tự trang trải chi phí học tập nên tranh thủ những tháng hè và cả khi không có lịch học ở trường, Tài xin làm phụ hồ cho các công trình hoặc ai thuê gì em cũng không nề hà khó nhọc.
Trong cái ngày oan nghiệt ấy, sau khi làm phụ hồ vào buổi sáng, em tiếp tục nhận thêm việc làm buổi chiều thì không may xảy ra tai nạn điện khiến em bị bỏng rất nặng. Phần đầu, tai, đặc biệt là hai tay và hai chân của em bị biến dạng và không còn cảm giác. Qua 4 lần chuyển viện, điều trị tích cực và trải qua nhiều ca phẫu thuật cấp cứu, nhưng vì tổn thương quá nặng, bác sĩ đành phải cắt bỏ tay phải và chân phải để giữ lại mạng sống cho em. Việc học hành dang dở, những ước mơ của cậu học trò nhỏ đành phải gác lại vì tai nạn bất ngờ.
Chúng tôi còn nghe thấy nhiều câu chuyện thương tâm về trẻ vị thành niên phải gồng mình vào đời sớm vì cuộc mưu sinh. Em thì lênh đênh biển khơi với cuộc đời ngư phủ, em phải làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm, phải leo trèo trên những giàn giáo công trình cao hàng chục mét mà không có bất kỳ đồ dùng bảo hộ lao động nào. Đã có không ít trường hợp tai nạn lao động từ việc ngã giàn giáo; thậm chí có em bị mất cả cánh tay vì trong lúc sơ ý, mất tập trung thay vì đẩy cây nước đá vào máy xay thì em trượt chân, ngã nhoài và đẩy cánh tay vào trong máy.
Đến những “khoảng trống” cần lấp đầy
Qua khảo sát của tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho thấy, khá nhiều khoảng trống trong nhận thức xã hội về vấn nạn lao động trẻ vị thành niên hiện nay. Theo đó, có tới 61% hộ gia đình không biết các loại công việc bị nghiêm cấm đối với trẻ dưới 15 tuổi; 15% nghĩ rằng việc sử dụng người lao động dưới 18 tuổi làm bất kỳ công việc nào cũng là hợp pháp; 37% trẻ từ 11 đến dưới 18 tuổi quan niệm cha mẹ có quyền bắt buộc các em kiếm sống cho gia đình… Chính sự thiếu thốn, đói nghèo, hoàn cảnh sống chật vật, hiểu biết pháp luật kém, lại không có điều kiện được tiếp cận các dịch vụ giáo dục có chất lượng… nên nhiều phụ huynh, gia đình và ngay cả bản thân các em đang “hồn nhiên” vi phạm pháp luật, vi phạm quyền trẻ em mà không hề hay biết.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng này là vì hệ thống pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể về quyền hạn, trách nhiệm của chủ thể quản lý và thiếu những quy định về cơ chế phát hiện, tố giác, xử lý vi phạm; công tác thanh tra, kiểm tra chưa phát huy được vai trò khi không thể can thiệp vào khu vực kinh tế phi chính thức. Hơn nữa, việc xử lý những trường hợp lạm dụng lao động ở trẻ vị thành niên còn nhẹ nên thiếu tính răn đe; chính quyền địa phương còn chậm chạp trong phát hiện và xử lý vi phạm, chỉ đến khi sự việc nghiêm trọng mới vỡ lỡ, vào cuộc thì đã quá muộn…
“Đừng để trẻ vị thành niên phải vào đời sớm, mà hãy để các em được thỏa sức nuôi dưỡng ước mơ” là thông điệp mà thông qua bài viết này chúng tôi muốn gửi gắm đến các bậc làm cha làm mẹ - những người đã cho các em một hình hài thì hãy nỗ lực mà vun vén, đừng đổ cho những hoàn cảnh éo le của riêng mình mà bắt các con phải trưởng thành trước tuổi.
Kim Trúc
Xem thêm bình luận