Gìn giữ văn hóa đồng quê: Việc cần làm!

Hội Nhà báo tỉnh vừa phát động cuộc thi ảnh Thời sự - Nghệ thuật mang chủ đề “Hồn quê” và cuộc thi viết với chủ đề “Giữ gìn di sản văn hóa nông thôn”. Thông điệp được gửi gắm qua hai cuộc thi này là việc khơi dậy nét văn hóa nội sinh để làm nền tảng cho sự vận động phát triển sau này…

Dù cách thể hiện khác nhau, một bên thể hiện bằng tác phẩm văn chương, còn một bên dùng hình ảnh làm chất liệu nghệ thuật, nhưng nội dung đều quy về một mối. Đó là phải thể hiện cho được việc truy tìm và gìn giữ nét văn hóa, nếp sống nông thôn xưa cũ nhằm khẳng định di sản văn hóa đồng quê nhưng vẫn mang đặc thù của Bạc Liêu. “Hội Nhà báo đã chủ động đề xuất với tỉnh về cuộc thi này để mở rộng quy mô. Chính vì thế, ngoài cuộc thi viết do Hội Nhà báo phát động, chúng tôi còn phối hợp với Liên hiệp Hội VHNT tỉnh tổ chức giải ảnh Thời sự - Nghệ thuật để mang tính chuyên nghiệp hơn, không bó hẹp trong phạm vi giải của Hội Nhà báo mà mở rộng thành giải của tỉnh”, ông Phan Trung Nghĩa - Phó Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh, bộc bạch. Sẽ có những tấm ảnh “biết nói”, những bài báo làm bật được cái hồn của quê hương và chuyển tải những thông điệp tới độc giả!

Phụ nhau làm bánh, nấu nướng khi hàng xóm có đám tiệc - nét văn hóa truyền thống cần được bảo tồn. Ảnh: L.D

Trong nhịp sống hối hả ngày nay, suy nghĩ và hành động của con người luôn đi liền với những cụm từ như: hiện đại, công nghiệp hóa, văn minh, sống nhanh, sống thử…, nhưng họ chưa hiểu và nhận thấy hết kết quả của nó ở cả hai mặt tích cực - tiêu cực. Cho nên, những giá trị thuộc về nông thôn đang dần trôi vào thời quá khứ, nhường chỗ cho những cái gọi là hiện đại, văn minh. Đây chính là điều để chúng ta cùng nhau truy tìm và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, mà ở đây cụ thể là di sản văn hóa đồng quê.

Chúng ta đang quyết liệt xây dựng nông thôn mới với mục tiêu hiện đại hóa nông thôn. Đây là chủ trương đúng đắn, nhưng hiểu ở góc độ nào cho phù hợp mới là điều quan trọng. Bởi lẽ, mục tiêu này có vẻ đã đi ngược lại và vô tình dễ xóa nhòa văn hóa truyền thống, những tập quán xưa. Trong thời kỳ mở cửa hội nhập, nhiều hoạt động, nhiều luồng văn hóa mới xâm nhập vào, đã giống như “hàm cá mập” nuốt chửng các giá trị truyền thống. Bên cạnh yếu tố kinh tế, văn hóa còn đóng vai trò quyết định sự tiến bộ và tiến triển của xã hội. Ở đây đã khẳng định một điều rằng, phải xem văn hóa là cái chân thứ hai của đôi chân vận động phát triển nói chung và tỉnh Bạc Liêu nói riêng. Và đó chính là hai lý do cốt lõi mà Hội Nhà báo tỉnh đã quyết liệt mong muốn đạt được thông qua hai cuộc thi này. Bởi lẽ, khi đề xuất một phương án giữ gìn văn hóa truyền thống, cũng đồng nghĩa với việc Hội Nhà báo nói riêng, toàn xã hội nói chung đã cùng bắt tay nhau xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Đâu rồi những ngôi nhà hai mái (bản sắc của làng quê xưa); hình ảnh các cụ già ngồi bỏm bẻm nhai trầu; hàng xóm phụ giúp nhau trong những dịp lễ lạc, đám tiệc; những đụn khói un trâu hay khói đốt đồng nhẹ bay vào thinh không trong ánh chiều buông… Còn không hình ảnh cô gái ngồi giặt quần áo dưới sàn nước sau nhà, mái tóc dài buông chấm lưng với nụ cười tỏa nắng; hay đơn giản chỉ là hình ảnh đứa con ngồi “nhổ tóc sâu” cho mẹ trước thềm nhà. Còn không tiếng nói cười rộn rã của chàng trai cô gái trong những đêm trăng sáng thức quết bánh phồng, đập lúa… Đó chính là những tư liệu quý, những thước phim quay chậm về thời xa xưa để sống cùng cái được gọi là văn hóa đồng quê. Và những tác phẩm (văn và ảnh) đều phải lột tả cho được những yêu cầu này.

Các tay máy, các nhà báo chuyên và không chuyên đã và đang trên đường tác nghiệp để thể hiện sức sáng tạo và tìm tòi của mình, góp một phần công sức trong việc bảo tồn văn hóa đồng quê, văn hóa truyền thống của vùng đất nơi cuối trời Tổ quốc.

Ngọc Trân