Ðó là tín ngưỡng thờ cá Ông phổ biến khắp nơi trên huyện đảo với nhiều lăng thờ ở xóm Cồn, Ðường Bào, Bần Quỳ, Thổ Châu, Cửa Cạn, Dương Tơ, Hàm Ninh... Người Phú Quốc xem Ông Nam Hải (cá voi) - một vị thần chủ của biển khơi, giúp họ vượt qua những khắc nghiệt của biển cả để hướng tới một vụ mùa bội thu.
Nhà Xuất bản Tổng hợp TP Hồ Chí Minh vừa xuất bản cuốn sách "Tín ngưỡng dân gian Phú Quốc" (quý II năm 2016) của 2 tác giả Nguyễn Bình Phương Thảo và Nguyễn Thanh Lợi. Cuốn sách đề cập đến nhiều dạng thức tín ngưỡng cộng đồng của cư dân ở hòn “đảo ngọc”, nơi vùng biển Tây Nam của Tổ quốc. Phú Quốc mang đậm nét văn hoá biển, nơi đây còn bảo lưu những nét tín ngưỡng đặc thù gắn liền với các truyền thuyết dân gian, thể hiện qua một hệ thống các cơ sở thờ tự, lễ hội rất phong phú.
Ðó là tín ngưỡng thờ cá Ông phổ biến khắp nơi trên huyện đảo với nhiều lăng thờ ở xóm Cồn, Ðường Bào, Bần Quỳ, Thổ Châu, Cửa Cạn, Dương Tơ, Hàm Ninh... Người Phú Quốc xem Ông Nam Hải (cá voi) - một vị thần chủ của biển khơi, giúp họ vượt qua những khắc nghiệt của biển cả để hướng tới những vụ mùa bội thu.
Là tín ngưỡng thờ Thuỷ Long Thánh Mẫu, thờ Thiên Y Ana với ảnh hưởng từ miền Trung thông qua những “biến thể” như ở Dinh Cậu. Và còn nhiều tín ngưỡng khác mang nét đặc thù riêng còn hiện diện trên Phú Quốc, như tín ngưỡng thờ Huê Quang Ðại Ðế, Quan Thánh Ðế Quân, Kim Giao Thần Nữ... Nguyễn Trung Trực không chỉ như vị anh hùng dân tộc mà đã trở thành một vị thần “Thành Hoàng”, ông có công bảo vệ và che chở người dân trên đảo, có quyền năng giúp đỡ những người đi biển, uy danh của ông bàng bạc khắp hòn đảo.
Các lễ hội dân gian như: Đình thần Dương Ðông (10-11/1 âm lịch), Thuỷ Long Thánh Mẫu (20-21/2 âm lịch), Ông Bổn (27/2 âm lịch)… diễn ra khắp nơi trên đảo, gắn chặt với tâm thức của người dân xứ biển. Lễ Xô đụng, còn gọi là Cổ đụng diễn ra tại chùa Sùng Hưng vào dịp 15-16/7 âm lịch, là lễ cúng dành cho những âm linh có quyền năng chi phối đáng kể đến đời sống tâm linh con người và nghề biển, thể hiện sự giao thoa giữa tín ngưỡng dân gian và tôn giáo. Tín ngưỡng thờ Huê Quang Ðại Ðế lại cho thấy mối giao lưu văn hoá Việt - Hoa thông qua cộng đồng người Hoa đã đến cư trú nơi đây từ nhiều đời.
Với nội dung bao quát nhiều dạng thức tín ngưỡng khác nhau, thể hiện đời sống tâm linh hết sức phong phú của các cộng đồng dân cư ở Phú Quốc với những sắc thái văn hoá biển độc đáo, cuốn sách đã đem đến cho bạn đọc những hiểu biết bổ ích, nâng cao lòng tự hào về bản sắc văn hoá ở một vùng biên cương của đất nước./.
Ðông Hải