Trong các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho Nhân dân, những phiên tòa xét xử lưu động được đánh giá mang lại hiệu quả thiết thực. Không những đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, giúp người dân hiểu rõ các hành vi phạm tội, qua đó nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, xét xử lưu động còn là môi trường thực tiễn để những người “cầm cần nảy mực” nâng cao trình độ nghiệp vụ, đảm bảo bản án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, được quần chúng đồng tình ủng hộ.
Phiên tòa xét xử lưu động do TAND TP. Bạc Liêu phối hợp với UBND xã Hiệp Thành tổ chức ngày 27/3. Ảnh: K.K
Đáp ứng yêu cầu thực tiễn
Hiện nay, Tòa án Tối cao không giao chỉ tiêu về việc xét xử các phiên tòa lưu động để phù hợp với tình hình mới, nhất là phù hợp với các quy định của Hiến pháp 2013 và các Bộ luật mới, đề cao quyền con người, quyền công dân và cải cách tư pháp. Chủ trương này phù hợp với điều kiện hiện nay khi mà hệ thống phát thanh truyền hình, Internet phát triển mạnh mẽ, người dân không cần trực tiếp đến dự mà vẫn có thể nắm được thông tin cũng như diễn biến của phiên tòa xét xử.
Tuy nhiên, trên thực tế, không chỉ ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa mà ngay cả ở thành thị, không phải người dân nào cũng có điều kiện tiếp cận với các phiên tòa xét xử. Chỉ một số ít các phiên tòa với các vụ án lớn mới được thông tin trên báo chí, còn lại rất nhiều vụ án, tuy tính chất nhỏ nhưng lại thường xuyên xảy ra trong đời sống sinh hoạt xã hội thì người dân ít biết đến. Do đó, nhu cầu được tiếp cận các vụ án từ các phiên tòa xét xử lưu động vẫn còn rất cao, người dân vẫn mong muốn được dự các phiên tòa, để biết có những câu chuyện xã hội rất đơn giản cũng có thể vướng vòng lao lý; từ đó tăng cường hiểu biết pháp luật, tránh xa các vụ việc dẫn đến hệ lụy về mặt pháp lý.
Trong phiên tòa xét xử lưu động ngày 27/3/2025 của TAND TP. Bạc Liêu tại xã Hiệp Thành, ông Phan Kỳ Chương, một người dân tham dự phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Tổ chức sử dụng ma túy” sau giờ nghị án của Hội đồng xét xử, đã xin được tòa giải đáp thêm về những thắc mắc đối với một số hành vi liên quan đến ma túy. Theo ông thì đi nghe tòa xét xử lưu động như vậy thật dễ hiểu, và thật là hiệu quả. Vì có thắc mắc còn có thể hỏi trực tiếp những vị thẩm phán, kiểm sát viên (mà nếu bình thường chắc khó có thể tiếp xúc) về những vấn đề pháp lý cụ thể. Từ đó ông và nhiều người tham dự phiên tòa hôm nay biết được, không chỉ hành vi mua bán ma túy mới bị xử lý hình sự mà cả việc sử dụng, rủ rê, đem ma túy cho người khác sử dụng cũng bị phạt tù nặng.
Tuyên truyền pháp luật trực quan, sinh động
Bà Trần Bích Ngọc - Chánh án TAND TP. Bạc Liêu, một trong những đơn vị tòa án thực hiện tốt các phiên tòa xét xử lưu động cho biết, so với phiên tòa xét xử tại trụ sở, các phiên tòa lưu động thu hút đông người tham dự hơn. Thông qua đó, tòa cũng tăng cường lồng ghép tuyên truyền pháp luật một cách trực quan, sinh động hơn. Giai đoạn 2023 - 2024, Tòa án TP. Bạc Liêu đã tổ chức hàng chục phiên tòa lưu động; dự kiến năm 2025 tiếp tục tổ chức 12 phiên tòa lưu động, trong đó tháng 3/2025 đã tổ chức ở các xã như: Vĩnh Trạch Đông, Hiệp Thành và tại Trường đại học Bạc Liêu. Nếu như trước đây tòa chỉ chú trọng án ma túy, thì năm 2025 còn mở rộng các lĩnh vực liên quan đến trật tự xã hội, an toàn giao thông… Các phiên tòa được bố trí đảm bảo về cơ sở vật chất, thông báo rộng rãi cho Nhân dân biết đến để tham dự. Không chỉ dự nghe xét xử, nếu bà con có thắc mắc cũng được giải đáp thỏa đáng.
Các phiên tòa lưu động vẫn đảm bảo đầy đủ các trình tự như phiên tòa xét xử tại trụ sở TAND. Đội ngũ thẩm phán, kiểm sát viên, hội thẩm nhân dân kết hợp, lồng ghép phổ biến nhiều quy định của pháp luật về các hành vi phạm tội để tuyên truyền nhằm răn đe, phòng ngừa, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân. Đồng thời, qua phiên tòa cũng tuyên truyền để mọi người nắm rõ về các phương thức, thủ đoạn của tội phạm, từ đó cảnh giác, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh.
Kim Kim
Xem thêm bình luận