Tình trạng học sinh - sinh viên HS-SV sử dụng thuốc lá nói chung, các sản phẩm thuốc lá mới nói riêng đã và đang trở thành mối lo ngại lớn của nhiều gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Bởi vậy, việc ngăn ngừa và xây dựng một môi trường học đường không khói thuốc không chỉ là nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho HS-SV, giáo viên, mà còn là sự đầu tư đúng đắn cho tương lai khỏe mạnh của cộng đồng, xã hội.
Học sinh lớp 11L - Trường THPT Chuyên Bạc Liêu thiết kế video tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Khói trắng bủa vây
Việc bắt gặp hình ảnh HS-SV tụm năm tụm ba sử dụng thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử (TLĐT) đã quá phổ biến với nhiều người. Đáng lo ngại hơn khi giờ đây “địa bàn phủ sóng” của thuốc lá còn lan sang cả nữ. Có nhiều nữ sinh vừa bước chân ra khỏi cổng trường, khuất tầm nhìn của giáo viên liền nhanh tay lấy TLĐT trong cặp ra rít một hơi thật mạnh, miệng o thật tròn để tạo hình cho những làn khói phả ra.
Chị T.K.D (Phường 3, TP. Bạc Liêu) bày tỏ lo lắng: “Tôi có con trai đang học lớp 8, nhiều hôm tan học về con kể thấy các bạn nam trốn trong nhà vệ sinh của trường để hút TLĐT. Con bảo TLĐT được các bạn mang vào ngụy trang với rất nhiều hình dáng, nếu không quan sát kỹ có thể nhầm lẫn với đồ dùng hỗ trợ học tập nên rất khó phát hiện. Nghe con chia sẻ tôi cảm thấy rất bất an, vì có lần con bảo các bạn đã rủ rê con dùng thử, nhưng con đã khéo léo từ chối…”.
Theo thống kê của ngành chức năng, tính từ năm 2013 - 2019, tỷ lệ hút thuốc ở thiếu niên trong nhóm tuổi 13 - 17 và 13 - 15 đã giảm. Tuy nhiên, thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ khi tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là TLĐT, thuốc lá nung nóng đang gia tăng nhanh chóng. Kết quả nghiên cứu mới đây tại 11 tỉnh, thành phố của Trường đại học Y tế công cộng trong học sinh lớp 6 - 12 cũng cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13 - 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Trong đó, nhóm tuổi từ 13 - 15 có tỷ lệ tăng gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Dù công tác kiểm soát và ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá ở trẻ em và thanh thiếu nhi đã được triển khai đồng bộ, rộng khắp nhưng trên thực tế vấn nạn này vẫn diễn ra phổ biến.
Đó là chưa kể, một số giáo viên chưa thật sự gương mẫu trong việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, chưa làm gương cho HS. Bên cạnh đó, một bộ phận phụ huynh, người dân còn chưa nhận thức được đầy đủ những tác hại của việc hút thuốc trong nhà, nơi công cộng và địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn… tạo tiền lệ xấu để HS-SV là con em mình học theo.
Một nhóm sinh viên trẻ vừa chơi game, vừa phì phèo thuốc lá điện tử. Ảnh: Đ.K.C
Cùng hợp lực để đẩy lùi khói trắng
Để ngăn chặn, đẩy lùi thuốc lá vì một học đường không khói trắng thì công tác tuyên truyền phải luôn đi trước một bước. Các nhà trường, thầy cô và gia đình, xã hội phải giúp HS-SV hiểu rõ TLĐT có chứa chất nicotine, có khả năng gây nghiện cao tương tự như ma túy. Người sử dụng sẽ bị phụ thuộc vào các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này và tăng nguy cơ sử dụng rượu, ma túy hay các chất gây nghiện khác. Thuốc lá điện tử còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở lứa tuổi thanh thiếu niên và trong khói thuốc có chứa các chất gây ung thư…
Để hợp lực vì một học đường không khói thuốc, ông Nguyễn Văn Nguyên - Phó Giám đốc Sở GD-ĐT, cho biết: “Ngành Giáo dục đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp để nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh về tác hại của thuốc lá điếu và các sản phẩm thuốc lá mới; giúp mọi người hiểu được lợi ích của môi trường không khói thuốc. 100% các cơ sở giáo dục duy trì truyền thông về tác hại của thuốc lá, chất kích thích trong trường học. Song song đó, ngành còn xây dựng, triển khai mô hình không khói thuốc lá thông qua việc treo pa-nô tuyên truyền tác hại trong khuôn viên các trường; gắn biển cấm hút thuốc tại các khu vực phòng làm việc, khu hiệu bộ, phòng học, phòng chức năng… Đồng thời, xây dựng nội dung giáo dục về tác hại và phòng, chống tác hại thuốc lá vào chương trình và các nội dung giáo dục của các trường…”.
Không chỉ vậy, hiện nay nhiều cơ sở giáo dục còn sáng tạo trong việc lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá trong nhà trường vào các môn văn hóa và hoạt động trải nghiệm, giáo dục ngoài giờ lên lớp. Nhiều trường còn mở rộng quy mô tuyên truyền thông qua các hoạt động ngoại khóa phong phú, hấp dẫn bằng các cuộc thi tìm hiểu, tiểu phẩm, vẽ tranh; tổ chức thông tin, phát thanh, phổ biến dưới cờ, ký cam kết không hút thuốc và trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để biết từ chối khi bị rủ rê…
Bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của ngành hữu quan, các nhà trường, ý thức tự giác của mỗi HS-SV thì cần lắm sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ của gia đình trong việc quản lý, giám sát con em, không để các em sa ngã vào tệ nạn, đua đòi theo bạn bè và người xấu; thường xuyên phải nhắc nhở các em tránh xa khói thuốc, không được hút thuốc…
Từ ngày 1/1/2015, việc sản xuất - kinh doanh, sử dụng TLĐT chính thức bị cấm tại Việt Nam. Quyết định mạnh mẽ này từ Chính phủ sẽ góp phần bảo vệ cộng đồng, giảm thiểu những hệ lụy nghiêm trọng mà thuốc lá gây ra, nhất là thế hệ trẻ và góp phần hiệu quả trong việc đẩy lùi khói trắng trong học đường.
Kim Trúc
Xem thêm bình luận