Công việc chủ yếu của thanh niên đi lao động xa nhà là làm công nhân. Ảnh minh họa: B.T
Đi lao động xa nhà đang trở thành trào lưu đối với thanh niên nông thôn hiện nay. Bên cạnh những mặc tích cực thì vẫn có không ít những nguy cơ tiềm ẩn mà nhiều bạn trẻ không thể lường trước được.
Tiềm ẩn nhiều nguy cơ
Chưa bao giờ phong trào đi lập nghiệp phương xa lại trở nên rầm rộ như hiện nay. Không chỉ có thanh niên, mà ngay cả những người ở độ tuổi trung niên hoặc vị thành niên cũng bị cuốn theo trào lưu này. Không thể phủ nhận rằng, từ phong trào này, rất nhiều gia đình khấm khá lên. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp không như mong muốn. Công việc chủ yếu của thanh niên là làm công nhân. Vì đi theo phong trào tự phát, lại thiếu những hiểu biết về các luật lao động, bảo hiểm… nên một số lao động tự do tại các cơ sở tư nhân thường không được mua bảo hiểm, giờ giấc lao động không như quy định… Hoàn cảnh gia đình khó khăn, không đất sản xuất, anh K. (huyện Hòa Bình) và vợ quyết định gửi lại đứa con cho mẹ già để lên TP. HCM làm công nhân. Sau 5 tháng lao động tại một xưởng gỗ thì anh K. bị máy cưa gỗ cứa đứt cánh tay. Vì không có bảo hiểm tai nạn lao động cũng như hợp đồng lao động, nên mọi chi phí chữa trị gia đình anh K. phải tự lo (hơn 100 triệu đồng). Về phía xưởng gỗ nơi anh làm việc có hứa hỗ trợ 5 triệu đồng, nhưng sau đó cũng không thấy đưa.
Còn T. (huyện Phước Long) cũng háo hức theo bạn bè lên tỉnh Tây Ninh làm công nhân. Ban đầu, sau khi trừ chi phí sinh hoạt mỗi tháng, T. gửi về gia đình 2 triệu đồng. Nhưng chỉ được hơn nửa năm, sau đó chẳng những gia đình không nhận được tiền gửi, mà còn mất luôn tin tức về T. Đến một ngày, gia đình mới "tá hỏa" khi nhận được thông tin T. sa đà vào cờ bạc và đang nợ số tiền lên đến cả trăm triệu đồng. Sợ bị xã hội đen “thanh toán”, T. không dám đến công ty làm… và đến bước đường cùng, buộc phải gọi điện về nhà nhờ gia đình giải cứu.
Không riêng gì T., có rất nhiều bạn trẻ từ quê lên phố lập nghiệp, do thiếu bản lĩnh nên đã sa ngã trước tệ nạn xã hội. Trước T. đã từng có một bạn trẻ ở huyện Hòa Bình cũng bị bạn bè rủ rê sa vào ma túy khi đi làm ăn xa. Không ít bạn gái muốn nhanh chóng đổi đời, thay vì phải làm công nhân với thu nhập “ba cọc ba đồng” đã nhắm mắt đưa chân vào con đường lầm lạc: đẻ thuê, bán cà phê ôm, bia ôm… mà thời gian qua các phương tiện truyền thông đã đề cập rất nhiều.
Hậu quả nặng nề
Hằng năm, các địa phương đều tổ chức các lớp đào tạo nghề, liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh giới thiệu việc làm cho thanh niên. Tuy nhiên, đa phần lao động nông thôn đều đi lập nghiệp theo phong trào tự phát, do đó hành trang lập nghiệp của họ chỉ duy nhất là sức lao động cơ bắp. Chính vì sự thiếu hiểu biết nên hầu như người lao động tự do luôn bị thiệt thòi. Cách mà các chủ công ty, xí nghiệp tư nhân sử dụng lao động là theo kiểu “thuận mua vừa bán”. Khi những bất trắc xảy ra, hậu quả cuối cùng đều do người lao động tự gánh lấy. Với mức lương công nhân chỉ mới làm được 5 tháng, anh K. hoàn toàn không có khả năng để nối liền cánh tay của mình, gia đình anh phải chạy vạy cầm cố tài sản và vay mượn khắp nơi. Sau khi chữa trị xong, gia đình anh kiệt quệ về kinh tế, nợ nần chồng chất. Từ một lao động chính trong gia đình, giờ đây anh K. không thể cáng đáng kinh tế cho gia đình. Tai nạn lao động đã làm ảnh hưởng đến đời sống của cả một gia đình, nhất là kéo theo tương lai của những đứa trẻ. Có thể thấy, nếu không làm tốt công tác tư vấn, hỗ trợ người lao động đi làm ăn xa thì xã hội sẽ còn rất nhiều những hoàn cảnh khốn cùng từ tai nạn lao động như thế.
Riêng câu chuyện của T. là bài học cảnh tỉnh cho nhiều bạn trẻ thiếu bản lĩnh. Mặt trái của câu chuyện lập nghiệp phương xa là rất nhiều cạm bẫy mà các bạn trẻ nếu không cẩn trọng thì sẽ chuốc lấy hậu quả khôn lường!
Tuấn Anh