Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD&ÐT) ban hành quyết định về việc phê duyệt phương án tổ chức kỳ thi và xét công nhận tốt nghiệp THPT từ năm 2025. Theo đó, thí sinh thi bắt buộc 2 môn gồm: Ngữ văn, Toán và 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12, gồm: Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hoá học, Sinh học, Ðịa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ. Trong đó, duy nhất môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận.
Đối với môn Ngữ văn, cấu trúc đề thi dự kiến cho năm 2025 gần như phỏng theo cấu trúc đề thi năm 2024: đọc hiểu, viết đoạn, viết bài; thời gian 120 phút. Tuy nhiên, có một điểm khác biệt quan trọng là, trong khi bài nghị luận văn học trong đề thi lâu nay dựa trên ngữ liệu quen thuộc, học sinh đã học, đã được ôn luyện, nên sau khi mở đề thi, thí sinh không mất nhiều thời gian để đọc hiểu ngữ liệu và suy nghĩ hướng triển khai, thậm chí nhiều thí sinh “trúng tủ” có thể viết ngay bài văn đã được chuẩn bị sẵn, thì từ năm 2025, tất cả ngữ liệu trong đề thi đều mới, sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa. Ðiều này giúp đánh giá khả năng đọc hiểu và cảm thụ văn bản của học sinh trong các tình huống thực tế, tránh học tủ, học thuộc lòng máy móc. Ngữ liệu có thể bao gồm các đoạn văn, thơ hoặc tình huống mang tính thời sự, đời sống xã hội.
Chú trọng rèn kỹ năng làm bài
Năm học 2024-2025, Trường THPT Lý Văn Lâm (xã Lý Văn Lâm, TP Cà Mau) có 306 học sinh lớp 12. Ðể kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay đạt kết quả cao, nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch giảng dạy và ôn tập ngay từ đầu năm học. Ðặc biệt, trước những điểm mới của kỳ thi, Ban Giám hiệu có sự phân công trách nhiệm rõ ràng từng tổ bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên dạy bộ môn lớp 12 trong việc giảng dạy, định hướng ôn tập, xây dựng ngân hàng đề, giải đề để trang bị kiến thức, rèn luyện kỹ năng làm bài cho học sinh.
Riêng môn Ngữ văn, cô Trần Thị Tốt, Tổ trưởng Tổ Ngữ văn, cho biết: “Cấu trúc đề thi minh hoạ môn Ngữ văn khác so với những năm trước, cho nên từng giáo viên dạy Ngữ văn bám vào cấu trúc đề để ôn tập cho phù hợp”.
Về cơ bản, cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn dự kiến cho năm 2025 phù hợp với định hướng đổi mới của chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, nhất là quy định sử dụng ngữ liệu ngoài tất cả các bộ sách giáo khoa đang được lưu hành, không giới hạn kiến thức, nhưng có khả năng gây áp lực đối với học sinh vì các em phải thực hiện nhiều nhiệm vụ khó hơn trước trong thời gian hạn chế. Mức độ áp lực này sẽ rất đáng kể trong bối cảnh năm 2025 là năm đầu tiên học sinh thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới, thời gian học theo chương trình và sách giáo khoa mới chỉ 3 năm; kỹ năng đọc, viết của các em chưa thực sự đáp ứng ngay được yêu cầu, nhất là phần tự đọc hiểu và viết bài trên ngữ liệu mới.
Trong những tiết dạy trên lớp, ngoài kiến thức được giảng, những nội dung học sinh còn vướng mắc sẽ được giáo viên chỉ dạy tận tình.
Ðiều này ít nhiều ảnh hưởng đến việc truyền tải kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm làm bài của giáo viên, mặc dù trước đó đã được tập huấn, bồi dưỡng theo chương trình mới. Mặt khác, khi biết cấu trúc đề thi môn Ngữ văn không có ngữ liệu trong sách giáo khoa đã tạo tâm lý lo lắng, băn khoăn cho học sinh. Vì giữa biển trời kiến thức mênh mông vô tận, các em không biết học gì, từ đó vô hình trung gây tâm lý không biết học cái nào nên không quan tâm học cái gì.
“Do đó, giáo viên dạy Ngữ văn đặc biệt chú trọng đến việc rèn luyện kỹ năng làm bài cho các em. Có sự định hướng, lưu ý, nhắc nhở các em đọc hiểu như thế nào, viết đoạn văn như thế nào, kỹ năng làm bài ra sao, phù hợp theo năng lực của từng học sinh. Ngoài giờ trên lớp, tôi còn gửi đề Online cho các em làm thêm. Dù khó khăn nhưng chúng tôi luôn cố gắng truyền tải tất cả kiến thức có thể, đồng hành cùng các em vượt qua kỳ thi, đạt kết quả tốt nhất”, cô Tốt chia sẻ.
Giúp các em làm quen với đề thi mới
Tại Trường THPT Nguyễn Việt Khái (Phường 8, TP Cà Mau), công tác giảng dạy và ôn luyện cho học sinh lớp 12 luôn được nhà trường chú trọng. Thầy Ðoàn Ngọc Bé, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết: “Về nội dung ôn và thi, đây là năm đầu tiên áp dụng theo Chương trình GDPT 2018, cho nên rất nhiều tổ hợp môn thi được học sinh lựa chọn. Có những tổ hợp chỉ 4, 5 em đăng ký, nhà trường vẫn phân công giáo viên, bố trí sắp xếp lớp ôn. Nhất là đối với môn Ngữ văn, chủ trương của Bộ GD&ÐT là ngữ liệu không lấy trong sách giáo khoa. Do đó, thầy cô giáo phải đọc, tìm hiểu ở cả 3 bộ sách giáo khoa hiện hành để loại ra ngữ liệu không trùng trong 3 bộ sách, có thể đọc thêm tài liệu nào khác để lấy ngữ liệu không trùng trong 3 bộ sách này”.
Không những chương trình thay đổi mà số tiết ôn định mức cũng thay đổi. Lúc trước, cụ thể môn Ngữ văn tại Trường THPT Nguyễn Việt Khái, lịch học thêm mỗi tuần 2 tiết, đến khi kết thúc chương trình học, nhà trường tăng thời khoá biểu môn lên 6 tiết, 8 tiết/tuần. Nhưng nay theo Thông tư 29/2024 của Bộ GD&ÐT chỉ sắp 2 tiết/tuần/môn. Thời gian ít lại, mà thông tin nhiều hơn, từ đó kiến thức lại vênh nhau.
Ðể có thể truyền tải tất cả kiến thức cho các em học sinh lớp 12, cô Trần Nguyên Hoàng Phương Vỹ luôn tạo không khí vui tươi, lôi cuốn, hấp dẫn trong mỗi tiết dạy.
Cô Trần Nguyên Hoàng Phương Vỹ, Tổ trưởng Tổ Ngữ văn Trường THPT Nguyễn Việt Khái, chia sẻ: “Chương trình trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay là chương trình mới. Vì thế, để chuẩn bị tốt nhất cho các em vững tin bước vào kỳ thi, tất cả thành viên trong Tổ Ngữ văn đã cùng ngồi lại với nhau, bàn biện pháp nâng dần chất lượng cho học sinh. Mỗi tháng, tổ họp 2 lần để rút kinh nghiệm, chia sẻ những cách làm hay, hiệu quả. So với bình quân chung của tỉnh, học sinh của trường thuộc tốp sau, cho nên giáo viên phải chia từng đối tượng học sinh theo năng lực để có cách ôn tập khác nhau, rèn kỹ năng nhận diện đề, nội dung câu hỏi, cách phân loại các thể loại văn học. Giáo viên trong tổ còn xin thêm thời gian để tổ chức phụ đạo, bồi dưỡng, củng cố kiến thức, giúp các em làm quen với cấu trúc định dạng đề thi mới. Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp các em nhận diện được điểm mạnh, điểm yếu và cải thiện hiệu quả”./.
Quỳnh Anh
Xem thêm bình luận