Mục tiêu “quốc gia không khói thuốc” sắp trở thành hiện thực tại nhiều nước. Những chuyển biến tích cực này là kết quả của việc kết hợp giữa biện pháp hỗ trợ cai thuốc hoàn toàn và cung cấp hợp pháp các sản phẩm thuốc lá không khói thay thế thuốc lá điếu dành cho những người hút thuốc chưa thể cai.
Một bảng hiệu tại Tokyo (Nhật Bản) nêu rõ cấm hút thuốc lá điếu, nhưng cho phép sử dụng thuốc lá làm nóng. Nguồn: shutterstock.com
Theo định nghĩa quốc tế, quốc gia không khói thuốc là nước có dưới 5% dân số hút thuốc lá hằng ngày.
Theo số liệu năm 2022 từ Cơ quan Y tế công cộng Thụy Điển, lượng tiêu thụ thuốc lá tại nước này đã giảm từ 16,5% năm 2004 xuống mốc 5,8% năm 2022. Đây là mức thấp nhất kể từ 2019, sau 15 năm sụt giảm liên tục. Thành tựu này phần lớn là nhờ việc hợp pháp hóa các sản phẩm thay thế thuốc lá điếu với hàm lượng các chất gây hại thấp hơn, như thuốc lá ngậm snus, túi ngậm nicotine, thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá làm nóng (TLLN)... Với đà này, Thụy Điển có thể trở thành quốc gia “không khói thuốc” đầu tiên trên thế giới trước cả năm 2030, theo mục tiêu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).
Ngoài Thụy Điển, Anh, New Zealand và Nhật Bản cũng đã đưa ra nhiều chính sách nhằm đẩy nhanh tiến độ đạt được mục tiêu không khói, chủ yếu bằng biện pháp chuyển đổi thuốc lá điếu sang những sản phẩm thay thế ít tác hại hơn.
Cụ thể, vừa qua, Chính phủ Anh đã tiên phong triển khai chương trình cung cấp miễn phí các thiết bị TLĐT cho 1 triệu người dùng để hỗ trợ họ cai thuốc lá điếu, nhằm mục tiêu giảm số người hút thuốc xuống mức dưới 5%.
Còn Nhật Bản, sau 8 năm hợp pháp hóa TLLN, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu tại Nhật đã giảm tới 44%, vượt xa con số 30% do WHO đề ra. Trong khi đó, New Zealand đã ban hành luật cấm hút thuốc lá điếu trọn đời đối với những công dân trẻ dưới 14 tuổi.
Nhìn chung, để thành công trong việc giảm tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá điếu, bên cạnh việc áp dụng biện pháp kiểm soát MPOWER của WHO, các quốc gia trên vận dụng linh hoạt nhiều hướng tiếp cận như cung cấp các lựa chọn cho người hút thuốc, từ hỗ trợ cai thuốc hoàn toàn đến chấp nhận những sản phẩm giảm tác hại thay thế, khuyến khích người hút thuốc chuyển đổi, để giải phóng người dân khỏi sự lệ thuộc vào thuốc lá điếu, nhằm sớm đạt mục tiêu trở thành “quốc gia không khói thuốc”.
Đây cũng là cơ sở tham khảo cho các nước như ở Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ… cân nhắc bổ sung chính sách giảm tác hại vào chiến lược của quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá một cách hiệu quả.
C.Q.B
(tổng hợp từ nguồn ĐCSVNO)
Xem thêm bình luận