Di tích lịch sử văn hoá là một bộ phận cấu thành di sản văn hoá dân tộc. Việc xây dựng và bảo vệ di tích lịch sử văn hoá không chỉ là trách nhiệm mà còn là đạo đức của thế hệ hôm nay và mai sau, nhằm tri ân các lớp người đã ngã xuống vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Di tích lịch sử văn hoá là một bộ phận cấu thành di sản văn hoá dân tộc. Việc xây dựng và bảo vệ di tích lịch sử văn hoá không chỉ là trách nhiệm mà còn là đạo đức của thế hệ hôm nay và mai sau, nhằm tri ân các lớp người đã ngã xuống vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Nhấn mạnh ý nghĩa di tích lịch sử văn hoá tại buổi lễ đón bằng xếp hạng Di tích lịch sử “Khu tưởng niệm hai lãnh đạo nghĩa quân Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự”, Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau Trần Hiếu Hùng cho rằng, đây thật sự là niềm vinh dự, tự hào của gia tộc họ Ðỗ nói riêng, đồng thời góp phần tô đậm thêm truyền thống vẻ vang của Ðảng bộ và Nhân dân Cà Mau nói chung.
Lãnh đạo các sở, ngành và gia tộc họ Ðỗ chụp ảnh lưu niệm tại Khu Di tích. |
Là vùng cực Nam Tổ quốc được khai phá muộn màng, nhưng hiện tại Cà Mau đã trở thành một trong những tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Quá trình khai khẩn và phát triển vùng đất Cà Mau luôn gắn liền với những chiến tích về đất, về người, về những chiến công của các bậc tiền nhân, trong đó có chiến tích vang dội của hai nghĩa quân Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự, những người sớm chọn U Minh làm căn cứ kháng chiến, nơi mà sau này trở thành căn cứ địa cách mạng trong suốt hai cuộc kháng chiến của Ðảng bộ, chính quyền và Nhân dân Cà Mau.
Với lòng yêu nước, ý chí bất khuất cùng với khí phách hiên ngang của người dân Nam Bộ, không thuận theo chủ trương cầu hoà với Pháp của triều đình nhà Nguyễn, những năm đầu của thập niên 1870, hai ông Ðỗ Thừa Luông (còn gọi là Long) - Ðỗ Thừa Tự (còn gọi là Ngươn) từ miệt Lai Vung (tỉnh Ðồng Tháp) tìm về vùng đất Cà Mau, chọn Cái Tàu (huyện U Minh) làm căn cứ và huy động trên 300 nghĩa quân lập khu vực chống Pháp dọc theo tuyến sông Cái Tàu.
Trong hơn 4 năm (từ năm 1871-1875), dưới sự lãnh đạo của hai thủ lĩnh Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự, bằng chiến thuật du kích khéo léo và lợi dụng địa thế hiểm trở của rừng U Minh, các nghĩa quân đã lập nhiều chiến công vang dội, thu được nhiều vũ khí của địch để bổ sung, trang bị cho nghĩa quân, đã tiêu diệt nhiều tên quan ác ôn của Pháp và tay sai bán nước, trong đó có tên Ô-san-giơ và tên tri huyện Phan Tử Long.
Cuộc kháng chiến chống Pháp của hai nghĩa quân Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự, dù vũ khí thô sơ nhưng với tinh thần kiên cường, dũng cảm đã tập hợp được sức mạnh từ Nhân dân, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, với tàu to, súng lớn quân Pháp đã thực hiện nhiều cuộc hành quân lớn và đã bao vây nghĩa quân. Trong cuộc chiến đấu không cân sức ấy, nghĩa quân tan rã, hai ông bị giặc bắt. Tuy cuộc khởi nghĩa thất bại nhưng khí phách hiên ngang, oanh liệt và sự hy sinh anh dũng của hai nghĩa quân họ Ðỗ đã trở thành ngọn lửa bất khuất bùng cháy trong lòng dân, thôi thúc Nhân dân tiếp tục xông lên chiến đấu chống quân xâm lược, giành thắng lợi cuối cùng.
Ngày 3/8/1875, thực dân Pháp đưa hai ông ra xử tử. Cảm phục trước sự can trường của hai lãnh đạo trẻ tuổi, Nhân dân bí mật lấy xác hai ông về chôn tại ấp Tân Yên, làng An Xuyên, huyện Châu Thành, tỉnh Hà Tiên. Ðến năm 1925, con cháu ông sợ bị thất lạc nên di táng phần mộ hai ông về xã An Trạch, huyện Giá Rai (nay là ấp Bùng Binh, xã Hoà Thành, TP Cà Mau), thờ cúng đến nay. Ngày hai ông bị xử tử cũng là ngày con cháu họ Ðỗ làm lễ giỗ cho hai ông.
Chủ tịch UBND xã Hoà Thành Vương Chí Thiện cho biết, Di tích “ Khu tưởng niệm hai lãnh đạo nghĩa quân Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự” được Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau quyết định xếp hạng Di tích Lịch sử cấp tỉnh là vinh dự, là tấm gương giáo dục, hành động cách mạng cho thế hệ trẻ. Ðồng thời, đó cũng là trách nhiệm lớn, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của tập thể Ðảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Hoà Thành trong quá trình phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội của địa phương nói riêng và TP Cà Mau nói chung.
Ông Ðỗ Tiến Dũng, đại diện thân tộc họ Ðỗ, rất phấn khởi và tự hào: "Hiện nay nhiều tên đường, trường học… trong và ngoài tỉnh mang tên Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự. Bên cạnh đó, họ Ðỗ cũng đã thành lập “Dòng họ khuyến học”, “Quỹ Khuyến học Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự”. Giờ đây, “Khu tưởng niệm hai lãnh đạo nghĩa quân Ðỗ Thừa Luông - Ðỗ Thừa Tự” được xếp hạng Di tích Lịch sử cấp tỉnh là điều mà họ Ðỗ nhiều thế hệ hằng mong ước. Bởi đó sẽ là cơ sở pháp lý tạo điều kiện cho việc bảo vệ và phát huy giá trị của di tích".
“Trong niềm vui, niềm tự hào hôm nay, gia tộc họ Ðỗ nhận thức rằng cần phát huy hơn truyền thống đấu tranh cách mạng vẻ vang của ông cha. Mỗi thành viên trong gia tộc họ Ðỗ phải luôn chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, chung tay góp sức cùng với địa phương xây dựng nông thôn mới, xây dựng quê hương Hoà Thành và TP Cà Mau ngày càng giàu đẹp…”, ông Dũng xúc động bày tỏ./.
Tính đến tháng 8/2016, trên địa bàn TP Cà Mau có 5 di tích lịch sử cấp quốc gia, 5 di tích lịch sử cấp tỉnh. Bên cạnh đó, thành phố còn có nhiều đình, đền, chùa, lăng mộ… còn lưu giữ những giá trị văn hoá và kiến trúc nghệ thuật độc đáo, như: Sắc Tứ Quan Âm cổ tự (chùa Phật Tổ), Ðình Tân Hưng, Nhà Dây Thép, Hồng Anh thư quán… |
Bài và ảnh: Mỹ Pha