Thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong dù không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động.
Tác hại của thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra những bệnh lý về tim, gan và phổi. Hút thuốc lá gây bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và những bệnh lý ung thư như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư bàng quang... Việc ảnh hưởng của thuốc lá và bệnh tim cũng như những bệnh lý khác đã kể trên đều phụ thuộc vào số lượng thuốc lá hút mỗi ngày và số năm hút thuốc lá của người bệnh.
Truyền thông về mối liên quan giữa bệnh tim mạch và thuốc lá tại cộng đồng. (Ảnh chụp tại UBND xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước)
Bác sĩ Dương Thị Tú, Trung tâm Y tế huyện Cái Nước, thông tin: “Về cơ chế hút thuốc lá gây bệnh tim mạch là những người hút thuốc lá sẽ làm tăng nồng độ của những sản phẩm oxy hoá như cholesterol LDL oxy hoá và làm giảm nồng độ cholesterol HDL, yếu tố đóng vai trò bảo vệ tim. Những yếu tố này kết hợp với sự tác động của CO và độc chất nicotine làm tổn thương nội mạch. Vì những quá trình tổn thương trên, cơ thể của những người hút thuốc lá sẽ tăng phản ứng mạch máu, giảm cung lượng máu mang oxy nên dẫn đến thiếu máu cơ tim và co thắt mạch vành. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng làm tăng fibrinogen và tăng sự kết dính tiểu cầu.
Trên thực tế, có rất nhiều người nghĩ rằng hút thuốc lá không khói và thuốc lá điện tử là vô hại. Thực chất thì thuốc lá không khói cũng làm tăng nồng độ nicotine và nhiều chất khác trong máu. Thuốc lá không khói làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư và tăng nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
Bên cạnh đó, việc hút thuốc lá thụ động, tức là việc hít phải khói thuốc từ người hút thuốc lá thì chỉ sau 30 phút tiếp xúc với khói thuốc đã làm tổn hại chức năng nội mô động mạch vành ở những người khoẻ mạnh không hút thuốc tương tự như những người hút thuốc lá thường xuyên.
Anh Ng. B. L. ở xã Đông Hưng, huyện Cái Nước, chia sẻ: “Lúc đầu tôi thấy đau đầu, khó thở, ngực hơi đau. Sau đó cơn đau kéo dài và mỗi lúc nặng hơn, nên gia đình khuyên tôi đến bệnh viện để khám bệnh. Sau khi kiểm tra, tôi rất bất ngờ khi bác sĩ chẩn đoán tôi có dấu hiệu bị nhồi máu cơ tim cấp. Tuy được phát hiện và điều trị kịp thời nhưng động mạch của tôi đã xuất hiện nhiều xơ vữa, có thể gây tắc nghẽn bất cứ lúc nào và nguy cơ tái nhồi máu cơ tim, đột quỵ vẫn có thể xảy ra. Qua tìm hiểu, một trong những nguyên nhân mà tôi sớm mắc bệnh là do hút thuốc lá”.
Theo các chuyên gia y tế, nếu như trước đây chỉ có 1% dân số bị huyết áp cao, thì hiện nay có khoảng 30% người trưởng thành, từ 25-60 tuổi bị huyết áp cao, tương đương khoảng 11 triệu người. Huyết áp cao đồng nghĩa với nguy cơ mắc các bệnh tim mạch khác và đột quỵ. Đặc biệt, có nhiều bệnh nhân chưa đầy 30 tuổi đã bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc tắc động mạch vành. Trừ người mắc bệnh tim bẩm sinh, các bệnh nhân trẻ khác hầu như đều có một hoặc nhiều vấn đề tiền sử như uống nhiều rượu, béo phì, ít vận động hoặc hút thuốc lá.
Những tác hại của thuốc lá vô cùng nghiêm trọng, đặc biệt là hút thuốc lá gây bệnh tim mạch và khói thuốc lá cũng ảnh hưởng xấu đến các cơ quan trong cơ thể con người. Chính vì vậy, người hút thuốc lá nên cai thuốc lá để góp phần cải thiện sức khoẻ tim mạch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng khác. Lợi ích của cai thuốc lá được thấy rất sớm. Sau cai thuốc lá một năm, nguy cơ mắc bệnh động mạch vành đã giảm đi một nửa. Đồng thời, cai thuốc lá cũng làm giảm nguy cơ nhồi máu não và xuất huyết dưới nhện. Đối với người mắc bệnh động mạch vành, cai thuốc lá giúp giảm 36 % nguy cơ mắc các biến cố tim mạch và giảm 50 % nguy cơ tử vong sớm. Ở những bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim, cai thuốc lá giúp giảm 40% nguy cơ tử vong và giảm 30 % nguy cơ tái phát bệnh. Đối với những người mắc bệnh động mạch chi dưới, cai thuốc lá giúp cải thiện khả năng gắng sức, giảm nguy cơ phải cắt cụt chi và tăng tỷ lệ sống còn.
Phụ nữ mang thai có tiếp xúc với khói thuốc lá cũng cần được theo dõi thai kỳ thường xuyên. (Ảnh chụp tại Trạm Y tế xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước).
Bác sĩ Dương Thị Tú, Trung tâm Y tế huyện Cái Nước, thông tin: “Trong tất cả các nguyên nhân gây bệnh về tim thì thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính, nhưng có thể ngăn chặn được. Người hút thuốc lá thường hay mắc các bệnh lý về tim mạch như xơ vữa động mạch, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ... Những tác nhân gây ra bệnh lý tim mạch chính là nicotine, carbon monoxide (CO) và các sản phẩm oxy hoá có trong khói thuốc lá. Vì thế, việc bỏ hút thuốc lá sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như khả năng tái phát bệnh. Ngay cả với những người đã hút thuốc trong một thời gian dài thì việc bỏ hút thuốc lá vẫn mang lại lợi ích trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Trước những tác hại ảnh hưởng tới sức khoẻ và tổn thất về kinh tế do hút thuốc lá gây ra, đặc biệt là mối liên hệ giữa việc sử dụng thuốc lá và các bệnh tim mạch. Mỗi người, mỗi gia đình, nhất là các gia đình có con đang trong giai đoạn trưởng thành, có nhiều thay đổi về tâm sinh lý cần có những hành động giáo dục và ngăn chặn kịp thời nhằm làm giảm nguy cơ mắc và tử vong do các bệnh về tim mạch liên quan đến sử dụng thuốc lá gây ra./.
Huyền Trân
Xem thêm bình luận