Nhãn Bạc Liêu: “Hồi sinh” và phát triển

Từ lâu, nhãn Bạc Liêu đã nổi tiếng bởi vị ngọt thanh tao với mùi hương quyến rũ. Càng quyến rũ hơn khi có dịp dạo quanh những vườn nhãn cổ, và thấp thoáng xa xa là những vườn nhãn mới đang từng bước “hồi sinh”, sai cành và trĩu quả, hứa hẹn cho sự phát triển du lịch của tỉnh nhà.

Với chiều dài gần 11km đi qua 2 xã Hiệp Thành và Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu), những cây nhãn cổ hơn 100 năm tuổi phủ xanh màu lá, tỏa bóng mát và tô thêm vẻ đẹp cho những mái nhà thấp thoáng, những ngôi chùa Khmer trên mảnh đất này.

Ông Trương Kiết chăm sóc những cây nhãn đang trong mùa thu hoạch. Ảnh: M.H

Nhãn Bạc Liêu từ lâu đã có tiếng vang trong cả nước. Đã có một thời gian dài, nhờ cây nhãn mà người dân xây được nhà khang trang, sống cuộc sống ấm no, sung túc. Một điều hấp dẫn khi đến tham quan vườn nhãn nữa là, ngoài việc được thưởng thức những trái nhãn thơm ngon, du khách còn được nghe kể về sự tích của những cây nhãn cổ Bạc Liêu. Tương truyền rằng, chính ông Trương Hưng là người đầu tiên đem hai giống nhãn từ Trung Quốc về trồng trên đất Bạc Liêu. Do thích hợp với đất giồng cát nơi đây nên hai giống nhãn đều phát triển rất tốt. Và hiện những cây nhãn cổ này vẫn còn được lưu giữ và phát triển xanh tốt nằm trong khu vườn của gia đình ông Trương Kiết - hậu duệ đời thứ ba của ông Trương Hưng thuộc ấp Giồng Nhãn A (xã Hiệp Thành, TP. Bạc Liêu). Mặc dù đang trồng nhiều loại nhãn khác nhau nhưng hiện nay gia đình ông Trương Kiết vẫn còn hơn 1ha nhãn cổ. Ông Kiết cho biết: “Tôi giữ lại vườn nhãn cổ này là giữ lại những tinh hoa đáng quý, đồng thời bảo tồn giá trị lâu đời của dòng họ mình để lại”.

Không chỉ theo chủ trương chung là khôi phục nhãn Bạc Liêu để phát triển du lịch, mà một số bà con trong vùng đã có ý thức hơn về tương lai của cây nhãn Bạc Liêu nên đã và đang trồng thêm nhiều giống mới xen kẽ với những cây nhãn cổ lâu năm như: Nhãn xuồng cơm vàng, hồng thái… Việc làm này một phần bảo tồn và phát huy nghề trồng nhãn lâu đời của dòng họ, mặt khác nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của gia đình. Tính đến thời điểm hiện tại, diện tích trồng nhãn của xã Hiệp Thành là khoảng 230ha, nhiều hộ gia đình có đến vài trăm gốc nhãn. Tiêu biểu như hộ bà Lâm Thị Kim (68 tuổi, ấp Giồng Nhãn A, xã Hiệp Thành) có hơn 300 gốc nhãn xuồng cơm vàng và hộ của ông Dương Kim Một (ngụ cùng ấp) có hơn 200 gốc nhãn mới. Ngắm nhìn những gốc nhãn mới trẻ trung, vươn cao lớn dần theo năm tháng, chúng tôi thầm vui mừng cho sự phát triển của nhãn Bạc Liêu trong tương lai. Nhưng điều đáng quan tâm ở đây là giá cả và đầu ra của nhãn Bạc Liêu. Giá nhãn cổ rẻ như “bèo”, chỉ từ 5.000 - 10.000 đồng/kg, vì vậy mà chẳng mấy ai lại mặn mòi để bảo tồn cây nhãn cổ, phá thì không nỡ, nhưng nếu để lại thì lợi ích chẳng là bao, bởi chính sách bảo tồn, hỗ trợ của tỉnh chẳng thấm tháp vào đâu so với lợi nhuận kinh tế từ những loại cây ăn trái khác…, nên những cây nhãn cổ cứ ngày một thưa dần và thậm chí có khi còn bị “bức tử”.

Để vườn nhãn là một điểm nhấn có trọng lượng và thu hút khách tham quan, thiết nghĩ, các ban ngành có liên quan cần có nhiều hơn những chính sách hỗ trợ cho người dân trồng nhãn. Bên cạnh đó, phải kết hợp với việc giáo dục và tuyên truyền sâu rộng trong người dân để họ thấy được giá trị “vô hình” mà tiềm năng nhãn cổ mang lại chứ không phải giá trị thực tế của thị trường. Nếu chính quyền và người dân cùng chung sức thực hiện, tin chắc rằng nhãn Bạc Liêu sẽ sống lại với thời hoàn kim của mình. Và theo đó, du lịch tỉnh nhà cũng sẽ phát triển hơn trong một ngày không xa, khi du khách về thăm Bạc Liêu sẽ kết nối việc thăm vườn nhãn cổ gắn liền với khu di tích Phật bà Nam Hải, nhà máy điện gió và biển Bạc Liêu thành một tua du lịch sinh thái cực kỳ hấp dẫn.

Minh Hiếu