Truyền hình
Cái thời, nào đã mấy gì xa!
Những năm 1985 - 1990, TX. Bạc Liêu có đôi ba tiệm chụp hình, có thể kể ra như: Photo Bạc Liêu, Photo Hậu, Photo Thoại, Hoa Phượng, Hồng Ngân… Những tay máy tuy không mở tiệm lại rất chuyên nghiệp, như một số nhà báo, thợ ảnh… Rồi còn có một vài công chức, viên chức tuy ăn lương nhà nước nhưng biết chụp ảnh, sắm máy ảnh chụp dịch vụ, kiếm thêm thu nhập từ “nghề tay trái”.
Theo các tay máy đàn anh, và được cha chỉ, tôi ngồi xe đò lên phố nhiếp ảnh Nguyễn Huệ (quận 1, TP. Hồ Chí Minh) mua film lon ORWO của Đông Đức về “xạc” được 10 cuồn film mới, “lời” hơn mua film rời mà chất lượng vẫn y chang. Mỗi cuồn film chụp được 36 “bôi”, học cách “trùm sò” của đàn anh chụp ảnh kiếm cơm, tôi cũng mày mò trùm mền gắn film vào máy, nối keo dán đầu cuồn film để chụp được thêm vài “bôi”... Giấy in ảnh cũng mua hiệu ORWO...
Đi chụp về, chui vào buồng tối tráng film. Những tấm ảnh để lâu ố vàng ít hay nhiều, ngoài yếu tố thời gian và điều kiện bảo quản còn do công đoạn này thợ ảnh làm ẩu hay kỹ. Tiếp theo là công đoạn sấy ảnh. Máy sấy có một tấm “lắc” bằng inox sáng bóng, áp mặt tấm ảnh đang ướt vào đó, dùng rulo lăn cho tấm ảnh áp sát vào tấm “lắc”, cắm điện và chờ ảnh khô, bóng thì lấy ra cắt cạnh thẳng hoặc răng cưa. Vậy là đã hoàn thiện sản phẩm.
Ảnh minh họa: Internet
Đi chụp ảnh cũng phải có “chiêu”. Chụp đám cưới, gặp mấy thực khách ngà ngà say ngoắc lại biểu chụp, phải “nhá đèn” cho “qua quận”. Có lần vì quên đem đèn, tôi phải cong lưng đạp xe từ Kinh 7, Nông trường Đông Hải (nay là xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình) về nhà lấy đèn, rồi lại cong lưng đạp xe ra, mà đường Cao Văn Lầu ngày ấy nào đã phẳng lì như bây giờ! Chụp đám rước dâu ở Xã Thoàn nhớ mãi cảnh khi đoàn nhà gái từ giã xuống xuồng ra về, cô dâu đứng trên bờ khóc bù non bù nước, nước mắt con gái đi lấy chồng xa làm nhòe hết phấn son thời bao cấp, chú rể vụng về, lúng túng thấy tội nghiệp; trong khi các “chiến binh” nhà trai mỗi người cặp nách một chai rượu, “truy quét” tận dưới xuồng của các “chiến binh” nhà gái...
Làm ảnh, thức khuya, dậy sớm - bình thường thôi. Ngán nhất là làm ảnh chụp lúc khâm liệm đám ma. Bạn hình dung đi, một tay ngang thợ ảnh là tôi, vốn rất sợ nhìn… người chết. Vậy mà phải ngồi một mình trong buồng tối, ngâm tấm ảnh ấy trong khay thuốc hiện ảnh và thường xuyên kiểm tra xem “nó” hiện lên đã đủ độ hay chưa trong thứ ánh sáng đỏ lù mù… Ơi là trời! Nhưng cũng có những niềm vui ít ai có được: bạn hãy hình dung ngày lành tháng tốt bữa đó, nhỏ bạn chung lớp đến nhà, ngồi coi tôi làm ảnh. Chắc bạn cũng đoán ra có những lúc nhỏ bạn học nhìn tôi tác nghiệp như nào chứ nhỉ! Rồi thì, có những khi làm ảnh cho cô gái nào đó, hoặc mấy cô bạn học tuy không nhờ chụp ảnh nhưng gửi film nhờ rọi ảnh dán lưu bút, gặp cô bạn nào mà mình “có mặt ưa” - nói tóm lại thích cô bạn nào thì ghép ảnh cổ vào với ảnh của mình thành tấm ảnh chung rồi giấu biến, rảnh là đem ra ngắm; ngắm xong lại đem giấu để lần sau ngắm tiếp!
Thụ hưởng tiện ích của thời đại số, sẽ có những bạn trẻ không thể tin, tại Bạc Liêu ở cái thuở chưa xa mấy, muốn có tấm hình làm kỷ niệm thật trần ai lai khổ. Còn bây giờ, chỉ cần có điện thoại thông minh là có thể tự chụp cho mình và cho mọi người bất cứ ở đâu, lúc nào… Chụp và “tút tát” xong, chỉ sau vài thao tác đơn giản, tác phẩm của “nghệ sĩ xì-mát-phôn” đã có thể được chia sẻ khắp trái đất này. Vậy đó, vậy mà chỉ hơn 30 năm trước thôi, muốn kiếm thợ ảnh không phải dễ; chụp xong phải đợi tráng phim, phơi phim, rọi sấy ảnh; đi giao ảnh hoặc gửi qua đường bưu điện có khi cả tháng trời mới nhận được sản phẩm… Ấy là chưa kể, gặp thợ ảnh tay ngang như tôi đây, khách chụp chưa hết cuồn film 36 kiểu, muốn sớm có ảnh, còn phải nằn nì năn nỉ nữa kia; lại còn phải chịu bù tiền “hao nhót” do phải cắt film mà làm hình gấp nữa kia.
Thời buổi bây giờ, chụp xong, chỉ cần vài thao tác với phần mềm cài trên điện thoại smartphone là đáp ứng thị hiếu của người sử dụng. Có đâu phải pha thuốc theo những công thức phức tạp để tẩy trắng ảnh rồi mới chuyển màu ảnh như hồi đó. Những công thức chỉ có trong lý thuyết và trong sự “thèm thuồng”. Bởi, biết chỗ nào bán hóa chất mà mua? Biết chỗ bán, thì tiền đâu mà đi xe đến đó? Có tiền đi xe thì biết giá cả thế nào, tiền đâu mà mua, hỡi trời!
Nguyễn Văn Lành
Xem thêm bình luận