Hồi đó xóm tôi toàn là bà con trong họ, tụi con nít bằng lứa rất đông nên làm gì cũng tham gia tập thể. Sa mưa chuột đồng ngập hang, đám con nít hay theo mấy anh đi bắt chuột, đây là thú vui cực kỳ hấp dẫn.
Hồi đó xóm tôi toàn là bà con trong họ, tụi con nít bằng lứa rất đông nên làm gì cũng tham gia tập thể. Sa mưa chuột đồng ngập hang, đám con nít hay theo mấy anh đi bắt chuột, đây là thú vui cực kỳ hấp dẫn.
Mấy ngày nay mưa lớn kéo dài, bà hàng xóm bảo, sáng ra chợ thế nào cũng có bán chuột. Câu nói ấy đã nhanh chóng đưa tôi về miền ký ức, dù thời tiết có khác thường do biến đổi khí hậu nhưng có những điều trở thành bất biến trong tự nhiên, gắn với kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nghèo và người ta mang theo suốt chặng đường dài.
So với những công việc, thú vui ngoài đồng, bắt chuột là hào hứng nhất bởi quy tụ đông người và sự đồng lòng trong việc bao vây, truy đuổi, vui không kể xiết . Khi lũ chó đánh hơi phát hiện “đối tượng”, lập tức mấy tay vá hăm hở đào bới, một rồi hai con phóng lên, cả đám đuổi theo nhưng nhanh nhất vẫn là mấy con chó. Tiếng reo hò vang cả cánh đồng, những người tham gia biết rất rõ quy luật của mấy chú chuột nên nhìn sơ là tầm ra ngay hang của chúng, nhìn phần đất chúng bới ra từ hang là biết được kích cỡ, số lượng của chúng. Bọn chuột cũng ranh lắm, bao giờ cũng có hang ngách, nhưng làm sao qua mắt mấy tay săn tầm cỡ.
Ngoài bắt chuột trong hang, xóm tôi còn có cách khác cũng không kém hiệu quả, đó là dựng chà. Chọn vị trí trên bờ liếp, trong vườn, chỗ đất ráo không bị ngập nước, gom đống cỏ hay rơm khô, dùng cọc đóng xuống rồi chất củi mục, cành ngọn tràm, cây bình bát, trâm bầu… dựng đứng xung quanh thành đống chà có đường kính khoảng 3 m, chuột sẽ vô đóng chà trú ngụ và mang thức ăn chúng kiếm được tích trữ cho “cả nhà”, bầy đàn kéo nhau vô ngày càng đông . Khoảng nửa tháng thì dùng lưới bao quanh đống chà, sau đó dỡ chà đem ra ngoài, lũ chuột bị tấm lưới “xiết vòng vây” nên bị bắt gọn. Ðống chà dỡ được nhiều lần tuỳ vào số lượng chuột, bắt chuột kiểu nầy ít tốn sức mà lại nhanh, nhiều.
Thu hoạch xong đem vô nhà thế nào cũng có trận nhậu bởi mấy tay “thợ săn” nầy hầu như ai cũng biết làm mồi từ chuột, phổ biến nhất và cũng là món ngon nhất là chuột khìa nước dừa, nam phụ lão ấu ai cũng thích. Sau khi làm sạch, chuột được tẩm ướp gia vị, bắc chảo lên chiên cho dậy mùi thơm rồi đổ nước dừa tươi vô, lửa đều cho cạn, bớt lửa nhỏ rồi trở liên tục cho đến khi thịt ngả màu vàng ươm, thơm lừng là gắp ra dĩa, món nầy ăn kèm với nhiều loại rau, dưa leo, khóm… rất ngon.
Nhà có đám tiệc gì cũng có bữa nhậu chiều hôm trước, món chuột được chọn lựa đầu tiên bởi nguyên liệu có sẵn và cũng là món khoái khẩu mọi người. Chuột đồng sa mưa làm được nhiều món ngon bởi to con và mập, có thể ướp chao đem nướng, kho sả ớt hay bằm nhuyễn xào môn ngọt, ít ai đem chuột nấu món nước bởi thịt chuột mềm, bở nên tẩm ướp làm món khô sẽ ngon hơn.
Bà con mình cũng tranh thủ lúc nông nhàn, chưa đến thời vụ họ đi bắt chuột đem bán, vừa kiếm thêm thu nhập, vừa bảo vệ mùa màng, vì vậy mấy nhà hàng, quán nhậu mùa sa mưa cũng treo bảng “có chuột đồng” để hấp dẫn thực khách. Dân săn chuột chuyên nghiệp họ có dụng cụ là những chiếc rập làm bằng lướt chì, mỗi nhà có cả trăm cái, chiều họ quảy ra đồng, sáng thu về sản phẩm. Ở các chợ tự sản tự tiêu cũng hình thành hàng “chuột” chuyên cung cấp cho các hộ nuôi trăn và cho các quán nhậu nên người bắt chuột bán được hàng quanh năm, nghề nầy hình thành khá lâu và kéo dài đến bây giờ bởi có cầu ắt sẽ có cung̣./.
Lê Ngọc