Bài toán việc làm cho sinh viên tốt nghiệp ra trường từ lâu không chỉ là nỗi lo của riêng người trong cuộc, mà là vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Và cho đến bây giờ, bài toán này vẫn chưa có lời giải khi vấn đề việc làm còn là gánh nặng của nhiều tân cử nhân.
Nỗi lo mang tên… việc làm
Ngồi bên chiếc bàn học cũ kỹ, cố gắng hoàn thành xong những bài tập còn dang dở để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp cuối khóa, nhưng trên gương mặt nữ sinh T.Q (lớp Điều dưỡng, Trường cao đẳng Y tế Bạc Liêu) là nỗi băn khoăn với câu hỏi “sẽ đi đâu, về đâu sau khi tốt nghiệp?”. Bởi thực tế hiện nay tình trạng sinh viên ra trường loay hoay, chạy khắp nơi tìm việc làm đã trở nên quá quen thuộc. T.Q chia sẻ: “Để nâng cao tay nghề và làm quen với công việc, tranh thủ khoảng thời gian rảnh rỗi tôi và một số bạn đã tìm đến các phòng mạch tư nhân xin làm thêm nhưng không được nhận. Điều đó làm tôi lo lắng, vì cơ hội tìm việc làm đúng chuyên ngành sau khi tốt nghiệp sẽ vô cùng khó khăn. Bởi số sinh viên tốt nghiệp ra trường cùng khóa với tôi khá nhiều, trong khi nhu cầu tuyển dụng lại rất ít. Xin việc ở phòng mạch tư nhân đã khó, huống hồ xin vào các bệnh viện”.
Thí sinh tham gia kỳ thi tốt THPT quốc gia năm 2016 nộp hồ sơ xét tuyển đại học tại Trường đại học Bạc Liêu. Ảnh minh họa: H.L
Cách đây không lâu, B.V.T (sinh viên năm cuối ngành Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam, Trường đại học Bạc Liêu) vẫn còn nô nức chụp những bước ảnh thật đẹp cùng thầy cô, bạn bè với nụ cười rạng rỡ khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp với số điểm gần như tuyệt đối. Nhưng niềm vui ấy chưa vơi, thì ngay sau đó B.V.T phải đối mặt với nguy cơ… thất nghiệp. Được biết, sau khi có giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời, B.V.T đã nhanh chóng hoàn tất thủ tục hồ sơ xin việc gửi ở một vài cơ quan, ban ngành, đoàn thể các cấp nhưng đến giờ vẫn “bặt vô âm tín”.
Gần 4 năm nay, P.V.B không nhớ đã bao nhiêu lần đem hồ sơ đi xin việc rồi lại mang về. Những nơi P.V.B đến để nộp hồ sơ xin việc đều có chung một cái lắc đầu, kể cả cơ quan Nhà nước và các doanh nghiệp tư nhân. P.V.B tốt nghiệp ngành Ngữ văn, Trường đại học Bạc Liêu năm 2012, song đến nay vẫn chưa có một việc làm ổn định. Việc làm thì không xin được, trong khi nhu cầu cuộc sống vẫn phải đảm bảo. Chính vì thế, để nuôi sống bản thân, P.V.B chấp nhận làm trái ngành - những công việc chẳng hề liên quan đến chuyên môn được đào tạo suốt 4 năm trên giảng đường đại học. Đôi mắt đượm buồn khi nói về dự định sắp tới, P.V.B bộc bạch: “Ước mơ có việc làm ổn định tại quê hương Bạc Liêu đã không thành, tôi đành phải tìm một cơ hội khác. Tôi đã nộp hồ sơ xin đi dạy ở huyện đảo Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) và đang trong thời gian chờ kết quả, nếu được nhận tôi sẽ đến đó. Thời gian qua, áp lực về vấn đề việc làm đối với tôi rất lớn. Tôi đã từng chấp nhận làm việc không lương cho cơ quan nọ gần một năm với hy vọng tìm được bến đỗ, nhưng kết quả vẫn là con số không”.
Gánh nặng xã hội
Vài năm trở lại đây, tình trạng tân cử nhân không có việc làm, hoặc làm trái ngành ngày càng tăng đã dấy lên mối lo ngại cho xã hội và các nhà quản lý dù đây không phải là vấn đề mới. Theo các chuyên gia nhận định thì có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sinh viên ra trường thất nghiệp. Trong đó, sự gia tăng các trường đại học, cao đẳng và các ngành đào tạo không theo quy hoạch là một trong những nguyên nhân chính. Hầu hết, các trường đại học, cao đẳng hiện nay chủ yếu đào tạo các ngành học theo khả năng, dựa trên nguồn lực sẵn có, chứ chưa gắn với nhu cầu của xã hội. Và điều tất yếu sẽ xảy ra khi “cung” cao hơn “cầu” đó là “được mùa - mất giá”. Bên cạnh đó, bạn trẻ và các bậc phụ huynh còn mang nặng tư tưởng thích bằng cấp, thích học đại học, cao đẳng hơn học trung cấp, học nghề, trong khi học trung cấp, học nghề ít tốn thời gian, cơ hội có việc làm cao. Mặt khác, một số bạn trẻ còn có xu hướng chạy theo nghề “hot” chứ không thật sự đam mê và đúng sở trường. Chính vì thế, khi nhập học thì rơi vào thế bị động, không nắm vững kiến thức dẫn đến sau khi ra trường không đáp ứng được yêu cầu công việc của các nhà tuyển dụng.
Mùa tuyển sinh mới lại bắt đầu, việc nỗ lực hết mình để trở thành tân sinh viên của một trường đại học, cao đẳng là ước mơ của nhiều bạn trẻ. Tuy nhiên, các bạn hãy biết rằng đại học không phải là con đường duy nhất để đi đến thành công, bởi tấm bằng đại học chỉ là sự ghi nhận kết quả học tập của các bạn sau 4 năm “dùi mài kinh sử”, là một vật chứng có giá trị về bằng cấp, chứ “giá” rất rẻ so với thực tế “nhà nhà tìm việc, người người tìm việc” hiện nay. Nói như thế không có nghĩa là khuyến cáo các bạn từ bỏ ước mơ đại học, mà khi lựa chọn ngành nghề thì hãy suy nghĩ, cân nhắc thật kỹ càng.
HOÀNG LAM