Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, tất cả các loại rác thải được thu gom đều chuyển đến bãi chôn lấp để xử lý. Thế nhưng đến thời điểm hiện tại, ngoại trừ một vài xã triển khai thí điểm việc phân loại rác tại nguồn, thì hầu hết lượng rác thải trên địa bàn tỉnh vẫn chỉ tiến hành thu gom, xử lý theo hình thức chôn lấp hoặc đốt.
Pa-nô tuyên truyền phân loại rác tại nguồn tại Phường 3 (TP. Bạc Liêu). Ảnh: K.P
Thực trạng
Trên địa bàn tỉnh hiện chỉ có bãi rác Tân Tạo (thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi) thực hiện chôn lấp, tuy nhiên bãi rác này đã quá tải. Còn lò đốt rác với công suất 500kg/giờ, tương đương 12 tấn/ngày đêm tại huyện Đông Hải, huyện Phước Long được đầu tư từ năm 2017 đến nay đã xuống cấp và không đáp ứng nhu cầu xử lý hiện tại. Tỉnh cũng chưa có mô hình xử lý rác thải sinh hoạt cho người dân ở khu vực nông thôn hiệu quả (chỉ có mô hình xử lý rác thải sinh hoạt hữu cơ thành phân compost).
Đối với khu vực đô thị, việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn (CTR) sinh hoạt được thực hiện thông qua hợp đồng do Trung tâm Dịch vụ đô thị tỉnh và Trung tâm Dịch vụ đô thị các huyện, thị xã quản lý thực hiện. Các đơn vị này bố trí thu gom rác từ các hẻm bằng xe đẩy tay ra các đường lớn và vận chuyển lên các xe ép rác, xe tải chuyển đến các bãi rác xử lý. Người dân chỉ mang rác để trước nhà, hoặc mang đến các thùng rác công cộng, không thực hiện việc phân loại rác rác hữu cơ, rác vô cơ (rác tái chế được, rác không tái chế). Đối với khu vực nông thôn, chưa có tuyến thu gom, UBND cấp xã tuyên truyền, vận động người dân xử lý rác thải tại hộ gia đình. Tuy nhiên, hiện nay hầu hết các hộ dân đều xử lý bằng phương pháp đốt (hố rác gia đình), một số hộ được hỗ trợ xử lý bằng hình thức ủ rác hữu cơ thành phân compost... và vẫn còn tình trạng người dân bỏ rác không đúng nơi quy định, vứt rác xuống sông, kênh, rạch nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Định hướng phân loại rác tại nguồn
Theo kế hoạch của UBND tỉnh giai đoạn 2024 - 2030, việc thực hiện phân loại rác tại nguồn được thực hiện đồng bộ, thống nhất tại các địa phương. Việc triển khai thực hiện phân loại CTR sinh hoạt đồng bộ từ các khu vực đô thị đến nông thôn theo lộ trình ưu tiên từ khu vực thuận lợi đến khu vực khó khăn; ưu tiên tái chế, tái sử dụng, xử lý tại chỗ đối với các khu vực nông thôn điều kiện hạ tầng giao thông khó khăn. Việc thực hiện phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn là nhiệm vụ trọng tâm, mang tính chất lâu dài, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Trong đó, UBND các cấp, nhất là cấp cơ sở và các tổ chức chính trị - xã hội (đặc biệt là Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi, Đoàn Thanh niên…) giữ vai trò then chốt; đẩy mạnh công tác xã hội hóa để huy động tối đa các nguồn lực trong và ngoài tỉnh tham gia vào công tác phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn.
Để thực hiện tốt việc phân loại CTR tại nguồn, cần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc thực hiện phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn, từng bước hình thành thói quen và tự giác thực hiện việc phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn ở từng tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Tăng cường tái sử dụng, tái chế chất thải, sản phẩm thải bỏ, tận dụng tối đa giá trị, kéo dài vòng đời của sản phẩm, vật liệu; giảm tối đa lượng CTR sinh hoạt phải xử lý theo phương án chôn lấp trực tiếp tại các bãi rác, giảm diện tích chôn lấp; tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý; giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả xử lý CTR, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn.
Đặc biệt, các cơ quan, đơn vị nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc trong hệ thống chính trị phải tiên phong, gương mẫu thực hiện nghiêm túc việc phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn; đồng thời, tham gia tuyên truyền, vận động gia đình, người thân, hộ gia đình, cá nhân nơi cư trú cùng thực hiện.
Kim Kim
Xem thêm bình luận