Việc sửa đổi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam và Luật Giáo dục đại học đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và giới chuyên môn. Đây là hai lĩnh vực có tác động sâu rộng đến đời sống kinh tế - xã hội: hàng không gắn với hạ tầng chiến lược, còn giáo dục đại học liên quan trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực.
- Kiến nghị đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững
- Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau: Thẳng thắn, trách nhiệm và tâm huyết tại phiên thảo luận Tổ chiều 21/10
- Đề xuất nhiều giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục và đội ngũ viên chức
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, tại tổ thảo luận chiều 22/10, đại biểu Đinh Ngọc Minh, Uỷ viên chuyên trách Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau, đã đưa ra nhiều ý kiến xác đáng, phản ánh từ thực tiễn cơ sở và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả quản lý, phát triển bền vững hai lĩnh vực quan trọng này.
Đại biểu Đinh Ngọc Minh phát biểu góp ý dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) và Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) tại tổ thảo luận.
Chống độc quyền, thúc đẩy minh bạch trong khai thác hạ tầng hàng không
Phân tích dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), đại biểu Đinh Ngọc Minh đặc biệt lưu ý đến Điều 34, quy định về việc doanh nghiệp được tổ chức đầu tư, xây dựng, mở rộng công trình hàng không tại cảng hàng không. Theo ông, quy định này chưa thật sự thống nhất với Luật Đất đai, dễ dẫn đến tình trạng độc quyền trong khai thác dịch vụ phụ trợ hàng không, một vấn đề vốn gây nhiều bức xúc trong xã hội thời gian qua.
Đại biểu dẫn chứng thực tế tại nhiều sân bay, khi toàn bộ khu vực dịch vụ phụ trợ như bãi gửi xe, nhà hàng, cửa hàng ăn uống bị giao cho một doanh nghiệp duy nhất quản lý, dẫn đến thiếu cạnh tranh, giá dịch vụ bị đẩy cao, gây bất tiện cho hành khách.
“ Nếu giao hết cho một doanh nghiệp, sẽ sinh ra độc quyền, như chuyện “bát phở 15 đô” trong sân bay, đó là điều xã hội đang rất quan tâm”, đại biểu Đinh Ngọc Minh nhấn mạnh.
Đại biểu đề nghị, cần điều chỉnh Điều 34 của dự thảo theo tinh thần Điều 208 của Luật Đất đai 2024, quy định rõ: các công trình dịch vụ hàng không khác do Nhà nước quyết định đầu tư có thể được giao cho các doanh nghiệp khác khai thác, nhằm bảo đảm sự đa dạng, cạnh tranh lành mạnh, tạo thuận lợi cho người dân và nâng cao hiệu quả sử dụng hạ tầng.
Theo đại biểu, kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc xã hội hóa các hạng mục phụ trợ ngoài hàng không cốt lõi giúp tăng tiện ích, mở rộng không gian dịch vụ, thúc đẩy du lịch và phát triển kinh tế địa phương. Luật cần hướng tới cơ chế quản lý mở, khuyến khích nhiều thành phần kinh tế tham gia, song phải thiết lập hàng rào pháp lý chặt chẽ để ngăn chặn độc quyền và bảo đảm lợi ích công.
Giáo dục đại học phải gắn với thực tiễn, “Không thể chỉ dạy lý thuyết cả đời”
Góp ý cho dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu Đinh Ngọc Minh bày tỏ đồng tình với chủ trương mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở đào tạo, song cho rằng dự thảo chưa quan tâm đầy đủ đến chất lượng giảng viên và tính thực tiễn trong đào tạo.
Đại biểu phân tích, tại nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, giảng viên vừa giảng dạy vừa làm việc thực tế tại doanh nghiệp, giúp họ cập nhật kiến thức, mang trải nghiệm thực hành vào bài giảng. Trong khi đó, ở Việt Nam, nhiều giảng viên “cả đời chỉ đứng trên bục giảng, dạy lý thuyết, không gắn với thực tế sản xuất - kinh doanh”, khiến chương trình đào tạo xa rời nhu cầu thị trường lao động, làm giảm năng lực cạnh tranh của sinh viên sau tốt nghiệp.
Đại biểu đề xuất, luật cần giao Chính phủ quy định rõ tiêu chuẩn giảng viên đại học, theo hướng bắt buộc có thời gian làm việc thực tế hoặc tham gia dự án ứng dụng, nhất là đối với các ngành kỹ thuật, kinh tế, y dược.
“ Đất nước cần những giảng viên có thực tiễn, không chỉ giỏi lý thuyết”, đại biểu Đinh Ngọc Minh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng nêu thực trạng nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học phải “giấu bằng” khi xin việc, do doanh nghiệp ưa chuộng người học trung cấp, cao đẳng có tay nghề hơn. Đại biểu cho rằng đây là hậu quả của việc đào tạo nặng lý thuyết, thiếu thực hành, và kiến nghị cần xây dựng hệ đào tạo kỹ sư thực hành 3 năm, tương tự mô hình của nhiều nước tiên tiến, để người học nhanh chóng hòa nhập với môi trường lao động.
Đổi mới tư duy lập pháp - từ thực tiễn đến chính sách
Qua hai nhóm vấn đề trên, có thể thấy điểm chung trong phát biểu của đại biểu Đinh Ngọc Minh là đặt thực tiễn xã hội làm thước đo cho chính sách pháp luật. Đại biểu không chỉ chỉ ra những bất cập trong quy định hiện hành, mà còn gợi mở hướng điều chỉnh dựa trên kinh nghiệm hiệu quả trong và ngoài nước.
Tư duy “chống độc quyền để xã hội hóa hiệu quả” trong hàng không và “đào tạo gắn thực tiễn” trong giáo dục đại học là những gợi mở mang tính định hướng lâu dài, góp phần hiện thực hóa tinh thần đổi mới lập pháp mà Quốc hội khóa XV đang hướng tới, đó là pháp luật phải khả thi, gần với cuộc sống và phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Lê Hằng