Phụ nữ mang thai nên sớm đi xét nghiệm HIV

Lây truyền của bệnh HIV/AIDS chỉ qua 3 đường: đường máu, đường quan hệ tình dục và đường từ mẹ sang con. Ở Bạc Liêu, tính đến ngày 31/12/2012, đã có 18.130 phụ nữ mang thai được tư vấn và xét nghiệm HIV, trong đó có 29 trường hợp dương tính với HIV, chiếm tỷ lệ 0,16%. Đây cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Ảnh minh họa: B.T

Theo thống kê của Bộ Y tế, ước tính mỗi năm nước ta có khoảng 6.000 phụ nữ mang thai nhiễm HIV. Nếu không áp dụng các biện pháp can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì tỷ lệ lây truyền HIV cho con là khoảng 35%. Như vậy, mỗi năm sẽ có khoảng 2.000 trẻ sinh ra nhiễm HIV. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV áp dụng các biện pháp can thiệp dự phòng sớm thì tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ < 5%, đồng nghĩa với việc có thể cứu được hơn 1.700 trẻ em không bị lây truyền HIV từ mẹ.

Nếu hạn chế trong tiếp cận điều trị và không xét nghiệm HIV khi mang thai là những nguyên nhân chính dẫn đến trẻ sơ sinh bị nhiễm HIV. Vấn đề ở đây không phải là thiếu thuốc dự phòng mà là thiếu sự phối hợp của các bà mẹ. Ví dụ như một bà mẹ được bác sĩ tư vấn, nhưng do sợ mọi người biết mình nhiễm HIV sẽ kỳ thị nên không xét nghiệm, không được uống thuốc dự phòng mà vẫn cho bé bú sữa mẹ... Điều này sẽ làm tăng tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con. Vì lý do đó mà tất cả các phụ nữ mang thai nên mạnh dạn đi xét nghiệm HIV để biết sớm tình trạng sức khỏe của mình, bởi chi phí xét nghiệm HIV là hoàn toàn miễn phí.

Tất cả phụ nữ mang thai khi đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh để xét nghiệm HIV đều được hướng dẫn tận tình, chu đáo. Đối với người nhiễm HIV cùng gia đình họ đều được cung cấp kiến thức cơ bản về HIV như: cách phòng tránh lây nhiễm HIV; các đường lây, đường không lây; cách chăm sóc, theo dõi tình trạng sức khỏe người nhiễm; không kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV. Đối với các trẻ bị phơi nhiễm HIV từ mẹ, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh cử cán bộ tư vấn đến tận nơi để hướng dẫn cách chăm sóc cho trẻ như: không cho trẻ bú mẹ, mà bú hoàn toàn bằng sữa thay thế cho đến khi bé lớn. Sau đó, chuyển sang cho bé ăn dặm hoàn toàn.

Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm đã đưa ra khuyến cáo người mẹ nhiễm HIV không nên cho con bú, vì HIV có trong sữa mẹ và có thể truyền sang con khi cho bú. Hiện nay, thức ăn thay thế sữa mẹ hiệu quả là sữa bột; không được thay thế sữa mẹ bằng nước hoa quả, nước đường hoặc cháo hay bột. Bên cạnh đó, trẻ cần được đưa đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được theo dõi và xét nghiệm nhằm xác định sớm tình trạng nhiễm HIV để có cách chăm sóc và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Khi các bé sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV, nếu được đưa đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh sẽ được cung cấp sữa miễn phí cho đến khi bé 12 tháng tuổi và uống thuốc dự phòng lây nhiễm HIV.

Để hạn chế đến mức thấp nhất tỷ lệ trẻ em sinh ra nhiễm HIV, phụ nữ mang thai cần mạnh dạn đi xét nghiệm HIV. Đây là việc đơn giản, dễ làm, nhưng rất có ý nghĩa và hiệu quả, tích cực góp phần thực hiện “vì những đứa con không nhiễm HIV”.

Nguyễn Việt Thống