Xu hướng kết hôn muộn, mức sống ở đô thị đắt đỏ cộng với những lo lắng về an sinh xã hội, môi trường sống… đã và đang là những nguyên nhân khiến mức sinh ở đô thị thấp. Trong khi đó ở các vùng nông thôn sâu, xa lại có mức sinh cao, tạo sự chênh lệch với thành thị, dẫn đến những áp lực trong việc cân bằng quy mô dân số.
Có 1.001 lý do... không sinh con
Lập gia đình nhiều năm, đến nay, tuy con đã lên 8 tuổi nhưng chị Kim Quyên (Phường 1, TP. Bạc Liêu) vẫn chưa có ý định sinh thêm. Chị Quyên chia sẻ: “Chồng là công chức nhà nước, còn tôi công việc bấp bênh, thu nhập của hai vợ chồng cộng lại chẳng được bao nhiêu, trong khi đó chúng tôi còn phụng dưỡng cha mẹ già hai bên… Chi tiêu phải tiện tặn, tính toán kỹ lắm mới không thâm hụt, nên tôi ngại nếu sinh thêm con thì không kham nổi. Do đó tôi quyết định chỉ dừng ở một con để có thể chăm lo cho gia đình đầy đủ, con cái học hành đến nơi đến chốn”.
Kinh tế ổn định, không phải lo gánh nặng “cơm áo gạo tiền”, nhưng xu hướng không sinh con, hoặc sinh ít con cũng được nhiều phụ nữ là doanh nhân thành đạt lựa chọn. Sở hữu ngoại hình xinh đẹp, công việc ổn định, thu nhập cao, mặc dù ở tuổi 34 nhưng chị Nguyễn Thị Lựu (Phường 1. TP. Bạc Liêu) vẫn chưa có ý định kết hôn, với lý do: “Phụ nữ hiện đại giờ đây không quan trọng việc lập gia đình, sinh con ở tuổi bao nhiêu, quan trọng là mình phải lo cho con có cuộc sống, tương lai sung túc”.
Bạc Liêu đang sở hữu lực lượng dân số vàng, tuy nhiên cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước, Bạc Liêu đang đối diện với tỷ lệ dân số trẻ ngày càng ít đi do… phụ nữ ngại sinh con. Theo báo cáo Chiến lược Dân số - Sức khỏe sinh sản trong giai đoạn 2011 - 2020 của tỉnh, tổng tỷ suất sinh (số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) đã giảm dưới 2 con/bà mẹ. Trong 6 tháng đầu năm 2020, toàn tỉnh có trên 4.300 trẻ được sinh ra (giảm gần 500 trẻ so với cùng kỳ).
Theo bác sĩ Dương Thị Ngọc Hằng, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh: “Tỷ lệ sinh con ở khu vực đô thị đạt mức sinh thấp hơn nhiều so với phụ nữ vùng nông thôn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng phụ nữ ngày càng ngại sinh con như áp lực của cuộc sống, xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con, không muốn sinh con, kế đến là chi phí nuôi dạy, chăm sóc con rất cao. Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, phát triển kinh tế cũng dẫn đến áp lực cho các gia đình trong tìm kiếm việc làm, nhà ở, chi phí sinh hoạt... Song song đó, tình trạng phá thai, tỷ lệ vô sinh có xu hướng gia tăng cũng là những yếu tố tác động khiến nhiều phụ nữ không thể sinh con. Ngoài ra, có nhiều cặp vợ chồng đã kết hôn nhưng chỉ sinh một con, không muốn sinh thêm. Cùng với đó là độ tuổi kết hôn và sinh con muộn hơn nên tuổi sinh con cũng ngắn lại. Nếu trước đây, phụ nữ thường kết hôn trong độ tuổi 20 - 24 thì hiện nay đã chuyển sang nhóm tuổi 25 - 30”.
Nhiều cặp vợ chồng ở thành thị có xu hướng sinh ít con. Ảnh minh họa: H.T
Cần thay đổi quan niệm
Có thể thấy, tâm lý không sinh con hoặc chỉ sinh một con của phụ nữ thành thị đang ngày càng gia tăng. Đặc biệt, cần thay đổi quan niệm việc sinh con không còn là chuyện riêng của mỗi gia đình mà là vấn đề phát triển kinh tế - xã hội, bởi khi mức sinh thay thế ngày càng thấp thì tỷ lệ dân số già sẽ tạo ra áp lực ngày càng tăng đối với hệ thống an sinh xã hội dành cho người cao tuổi như lương hưu, bảo hiểm y tế, chế độ trợ cấp xã hội, chế độ chăm sóc sức khỏe, vui chơi, giải trí.... Kế đến là sự suy giảm về nguồn nhân lực, đặc biệt là lao động trẻ, làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Để hạn chế thực trạng ngại sinh con của một bộ phận phụ nữ, nhất là phụ nữ thành thị, thiết nghĩ, trong thời gian tới, ngành Y tế tỉnh và các cơ quan chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ y tế làm công tác kế hoạch hóa gia đình. Đồng thời, tiếp tục truyền thông vận động các cặp vợ chồng sinh đủ hai con; đẩy mạnh các biện pháp giảm mất cân bằng giới tính khi sinh; chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh để phòng ngừa dị tật bẩm sinh, nâng cao chất lượng dân số; có chính sách khuyến khích phụ nữ thành thị sinh đủ hai con… Qua đó góp phần tạo nguồn nhân lực khỏe mạnh để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Minh Luân
Xem thêm bình luận