“Chủ động phát hiện sớm bệnh lao trong cộng đồng, kết hợp với điều trị sớm, là giải pháp hiệu quả nhằm kiểm soát bệnh lao, tiến tới chấm dứt lao”, Tiến sĩ, Bác sĩ Cao cấp (TS.BSCC) Ðinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng ban Ðiều hành Chương trình Chống lao Quốc gia, khẳng định.
Sàng lọc diện rộng từ dự án ACT5
Dự án ACT5 phổ cập chẩn đoán và điều trị lao tiềm ẩn được phối hợp thực hiện bởi Chương trình Chống lao Quốc gia và tỉnh Cà Mau, được tài trợ từ nguồn quỹ của Chính phủ Úc. Ðây là dự án trọng điểm được đánh giá sẽ góp phần trong việc xây dựng chiến lược phòng chống lao quốc gia của tỉnh Cà Mau. Mới đây, Sở Y tế Cà Mau và Viện Nghiên cứu Y khoa Woolcock đã phối hợp tổ chức hội thảo giữa kỳ dự án này.
Theo đó, từ tháng 4/2022-3/2024, dự án đã thực hiện giai đoạn can thiệp đạt 90% tiến độ, với 7 huyện, thành phố hoàn thành sàng lọc lao và lao tiềm ẩn (còn lại Năm Căn và Ngọc Hiển) và 5 huyện hoàn thành điều trị lao tiềm ẩn (còn lại Trần Văn Thời, Phú Tân, Năm Căn và Ngọc Hiển). Trong tổng số 91 ấp/khóm tại 7 huyện đã triển khai hoạt động dự án, đã thực hiện sàng lọc lao tiềm ẩn bằng xét nghiệm TST cho hơn 66 ngàn người, từ 5 tuổi trở lên. Kết quả, có 226 ca mắc lao được chỉ định điều trị; 16.709 người được chỉ định điều trị lao tiềm ẩn; 11.446 người bắt đầu điều trị; 4.836 người hoàn thành phác đồ 3HP.
Là người trực tiếp hưởng lợi từ Dự án ACT5, ông Nguyễn Hoàng Hải, 61 tuổi, Khóm 8, Phường 7, TP Cà Mau, chia sẻ, nhờ được khám sàng lọc tại nhà, ông mới phát hiện mình mắc lao. Ông đã điều trị liên tục 6 tháng theo phác đồ, từ tháng 10/2023 đến nay.
Ông Nguyễn Hoàng Hải cùng nhân viên dự án ACT5 nhìn lại hành trình sàng lọc và điều trị bệnh lao.
Ông kể, khi nhận được thông báo đến khi quyết định điều trị, ông mang nặng tâm lý bất an, không hiểu vì sao mình bị nhiễm bệnh, bởi không hề có bất kỳ triệu chứng nào. Các bác sĩ giải thích rằng, bệnh lao lây truyền qua không khí và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, ở bất cứ đâu. Có thể hiện tại không có triệu chứng, nhưng xét nghiệm đàm và chụp phổi đều chứng minh là ông mắc bệnh. “2 tháng đầu điều trị, tôi sụt 5 kg, người lúc nào cũng khô nóng, men gan tăng, bác sĩ nói đây là tác dụng phụ của thuốc. 4 tháng sau, khi tác dụng phụ giảm bớt, tôi có thể quay lại cuộc sống bình thường nhưng vẫn duy trì uống thuốc. Cố gắng vượt qua 6 tháng điều trị và quay lại xét nghiệm ở tháng thứ 7, tôi nhẹ nhõm khi mình hoàn toàn khỏi bệnh”, ông Hải chia sẻ.
Nhìn lại thời gian qua, ông Hải cho rằng dự án thực sự có ý nghĩa khi đã chủ động tiếp cận sàng lọc cho người dân, đặc biệt là với những người không triệu chứng như ông và không có đủ điều kiện để đi khám bệnh thường xuyên.
Ông Hải thổ lộ: “Hôm nay tôi mắc bệnh lao, ngày mai có thể là mọi người. Hãy tham gia các chương trình khám tại địa phương hoặc khám định kỳ khi có cơ hội. Bệnh lao hoàn toàn có thể chữa khỏi theo phác đồ”.
Y tế cơ sở là nòng cốt
TS.BSCC Ðinh Văn Lượng cho biết, ngày 25/3, chỉ một ngày sau sự kiện truyền thông về Ngày Thế giới phòng chống lao, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện khẩn số 25 về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh lao, trong đó nhấn mạnh ngành y tế là nòng cốt, lấy y tế cơ sở làm trọng tâm; đồng thời khẩn trương hoàn thiện và triển khai hoạt động phát hiện chủ động, tích cực bệnh lao, lao tiềm ẩn, một số bệnh hô hấp tại cộng đồng.
“Dự án ACT5 được xem như một nghiên cứu chiến lược của Chương trình Chống lao Quốc gia giai đoạn 2020-2025, là một công cụ đắc lực để triển khai theo đúng chỉ đạo trong công điện của Thủ tướng Chính phủ. Trong dự án này, công tác sàng lọc diện rộng được đẩy mạnh, với mong đợi có thể làm giảm 75% số ca mắc lao trong cộng đồng; và thực tế đã cho thấy, y tế cơ sở là nòng cốt trong phát hiện chủ động bệnh lao”, TS.BSCC Ðinh Văn Lượng nhấn mạnh.
Bệnh lao hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị. Ðồ hoạ: LÊ TUẤN.
Ðơn cử tại xã Lợi An, huyện Trần Văn Thời. Xã đã thực hiện khám sàng lọc lao tiềm ẩn và lao hoạt động hồi tháng 1/2024 tại 3 ấp của xã (đây cũng là xã có số lượng ấp được chọn nhiều nhất trong giai đoạn can thiệp của Dự án ACT5).
Ông Nguyễn Văn Chương, Phó chủ tịch UBND xã, cho biết, ngay tại thời điểm triển khai dự án, UBND cùng với Trung tâm Y tế huyện Trần Văn Thời triển khai các hoạt động tuyên truyền cho hoạt động sàng lọc trước khi triển khai. Tại khu vực các ấp được chọn, mỗi ấp điều động 3 người hỗ trợ đoàn khám sàng lọc, để hoạt động triển khai đạt hiệu quả cao nhất.
Trong 19 ngày thực hiện, nhân viên dự án đã tiếp cận hơn 900 gia đình, thực hiện tiêm xét nghiệm lao tiềm ẩn cho hơn 2 ngàn người, khoảng 700 người được xác định nhiễm lao tiềm ẩn. Số hoàn thành các xét nghiệm để điều trị lao tiềm ẩn khoảng 600 người, trong đó hơn 85% đã thực hiện đầy đủ các xét nghiệm, bao gồm cả đàm và chụp X-quang. Ðiều này đáng khích lệ, do cơ sở hạ tầng tại các ấp khó khăn, trong khi nhóm nhân viên này hoàn thành công tác chỉ trong thời gian ngắn.
Theo cập nhật của Trạm Y tế xã Lợi An và nhân viên dự án, có 7 trường hợp mắc bệnh lao đã được phát hiện và đưa vào điều trị. Ðây là con số quan ngại, do đây là trường hợp phát hiện trong cộng đồng, nếu không thực hiện chủ động như Dự án ACT5, có thể hiện nay những bệnh nhân này vẫn sẽ không phát hiện và điều trị, dẫn đến lây nhiễm cao. Ngoài ra, tại 3 ấp đã có hơn 300 người bắt đầu điều trị lao tiềm ẩn.
“Việc khám tận nhà, tiếp cận trực tiếp đã tạo sự đồng thuận cao nên phát hiện sớm trường hợp cần can thiệp. Mong rằng thời gian tới, ngành y tế sẽ tiếp tục khám sàng lọc tầm soát bệnh lao và các bệnh không lây khác để bảo vệ an toàn sức khoẻ cho người dân”, ông Chương kiến nghị.
Bác sĩ Trần Hiến Khoá, Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Cà Mau cho biết, sẽ có khoảng 156 ngàn người ở Cà Mau tiếp tục được sàng lọc bệnh lao.
Bác sĩ Trần Hiến Khoá, Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Cà Mau, cho biết, trong thời gian từ 2024-2025, dự kiến có khoảng 156 người tại 9 huyện, thành phố với 208 khóm/ấp tiếp tục được sàng lọc lao, cùng với việc triển khai sàng lọc bệnh không lây khác. Ðây cũng là dịp để nâng cao năng lực của ngành y tế tuyến cơ sở.
“Sở Y tế và Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Cà Mau cần tăng cường giám sát, hỗ trợ để đảm bảo công tác phòng chống lao trên địa bàn tỉnh được tăng cường, các hoạt động được triển khai đúng tiến độ. Ðồng thời, phối hợp đẩy mạnh tuyên truyền để các công tác sàng lọc trong cộng đồng đạt tỷ lệ cao, không chỉ với Dự án ACT5, để đảm bảo tất cả các ca mắc lao được chẩn đoán và đưa vào điều trị”, TS. BSCC Ðinh Văn Lượng đề nghị./.
Băng Thanh
Xem thêm bình luận