Mới đây (ngày 23/12), Iran đưa vòng thứ cấp của lò phản ứng hạt nhân nước nặng Arak đi vào hoạt động mà theo Tehran như một phần của bản thiết kế lại theo quy định của Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Vòng thứ cấp của lò phản ứng hạt nhân nước nặng Arak được đưa vào vận hành. Ảnh: AP
Động thái mới nhất diễn ra trong bối cảnh các nước châu Âu tham gia JCPOA có khả năng sẽ bắt đầu quá trình giải quyết vấn đề Iran vào tháng 1/2020 để buộc Tehran phải dừng các hoạt động vi phạm thỏa thuận.
Đây là một phần trong cam kết của Iran trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân nhằm “tái thiết kế và tái xây dựng” một lò phản ứng hiện đại để nó không thể sản xuất ra plutoni cấp độ vũ khí và chỉ hỗ trợ “hoạt động nghiên cứu hạt nhân vì mục đích hòa bình và sản xuất đồng vị phóng xạ phục vụ các mục đích y tế và công nghiệp”.
Trước đó, ngày 18/12, Iran đe dọa tiếp tục thu hẹp các cam kết của nước này trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 nếu EU vẫn không bảo vệ được những lợi ích của nước cộng hòa Hồi giáo này. Bên cạnh đó, Tổng thống Iran - Hassan Rouhani ngày 23/12 đã kêu gọi Nhật Bản bảo vệ thỏa thuận hạt nhân 2015 bằng sự ủng hộ kinh tế thiết thực, hoan nghênh những sáng kiến giảm leo thang của Thủ tướng Nhật Bản - Shinzo Abe.
Các diễn biến trên diễn ra trong bối cảnh Iran thời gian qua đã dần cắt giảm các cam kết cần tuân thủ theo JCPOA. Động thái này diễn ra một năm sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi JCPOA và tái áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Iran trong khi các nước châu Âu dù khẳng định muốn cứu vãn thỏa thuận nhưng lại chậm trễ trong việc hỗ trợ Iran tránh các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Các nước EU từng để ngỏ khả năng kích hoạt cơ chế giải quyết mâu thuẫn theo JCPOA sau khi Iran tuyên bố điều chỉnh cam kết. Việc kích hoạt cơ chế này có thể dẫn tới tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran.
Theo nhiều nguồn tin, các nước châu Âu tham gia JCPOA có khả năng sẽ bắt đầu quá trình giải quyết vấn đề Iran vào tháng 1/2020 để buộc Tehran phải dừng các hoạt động vi phạm thỏa thuận. Còn theo các quan chức Iran, vào ngày 6/1/2020, nước này sẽ tiếp tục các hành động không tuân thủ thỏa thuận, để tăng cường các cảnh báo của mình về hậu quả thảm khốc nếu các lệnh trừng phạt của LHQ được gia hạn.
H.L.K (tổng hợp từ nguồn SGGPO)
Xem thêm bình luận