Chủ trương khuyến khích, tạo điều kiện để mọi người dân tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) có ý nghĩa to lớn trong đời sống cộng đồng. Đây là một trong những chính sách an sinh xã hội mang ý nghĩa nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận, nhằm bảo vệ và chăm sóc sức khỏe người dân một cách tốt nhất. Chính vì thế, chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2020 có 90% dân số Bạc Liêu tham gia BHYT theo chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ đang đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị và hưởng ứng tích cực từ chính người dân.
Đoàn viên - thanh niên Chi đoàn Báo Bạc Liêu tuyên truyền về việc tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tại xã Minh Diệu (huyện Hòa Bình). Ảnh: L.D
ĐỊA PHƯƠNG TIÊU BIỂU DẪN ĐẦU
Đông Hải là huyện tiêu biểu dẫn đầu toàn tỉnh nhiều năm liền về tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân. Ông Ngô Văn Quế, Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) huyện Đông Hải, khẳng định: “Đây là thành tích chung, là niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và người dân Đông Hải. Nhưng trước hết thể hiện vai trò chủ động tham mưu của cơ quan BHXH huyện. Cùng với đó là sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Đông Hải”. Ông Quế cho biết, năm nào cũng vậy, BHXH huyện đều tiếp nhận cả chục văn bản chỉ đạo từ UBND huyện. Vướng tới đâu, gỡ tới đó, chỉ đạo tháo gỡ một cách sâu sát và kịp thời. Chính vì vậy, hiệu quả mang lại là tỷ lệ bao phủ BHYT ở huyện Đông Hải hiện đã đạt đến 98% dân số, cao hơn cả TP. Bạc Liêu (77,52%). Không chỉ có sự tích cực từ huyện, mà theo ông Quế còn có sự phối hợp nhuần nhuyễn, có trách nhiệm của các ngành, đoàn thể và UBND các xã, thị trấn trong tổ chức đại lý thu BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, sự vào cuộc của các trường học.
Công tác tuyên truyền, vận động chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ở địa phương này ngày càng được nâng cao, có hiệu quả; nhận thức về chính sách BHXH, BHYT và BHTN của hầu hết doanh nghiệp và người dân được cải thiện rõ nét. Nhờ đó mà Đông Hải là huyện duy nhất trong tỉnh không có cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp nợ đọng BHXH, BHYT cho người lao động.
Chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình năm 2019 được UBND huyện Đông Hải giao cho các xã, thị trấn có tới 7/11 xã, thị trấn phải đạt 100%, 4 địa phương còn lại phải đạt từ 87% trở lên. Trong chỉ đạo, UBND huyện Đông Hải đề nghị UBND các xã, thị trấn thực hiện nghiêm túc tiêu chí phát triển BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình trong chương trình phát triển kinh tế - xã hội hàng năm. UBND huyện cũng giao các trường THPT trên địa bàn năm học 2019 - 2020 phải đảm bảo 100% học sinh có thẻ BHYT và đưa chỉ tiêu phát triển BHYT vào chỉ tiêu thi đua của trường, lớp.
Ngoài ra, công tác cải cách thủ tục hành chính về cấp mới, chỉnh sửa, in lại thẻ BHYT, giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ việc một lần, BHTN… theo hướng đơn giản, giảm bớt thời gian đi lại của người dân cũng được cơ quan BHXH huyện nỗ lực hết mình. Việc không ngừng cải thiện, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT ở các cơ sở y tế theo chỉ đạo của UBND huyện Đông Hải cũng góp phần không nhỏ cho sự thành công của địa phương này trong lộ trình tiến tới BHYT toàn dân.
CÒN NHIỀU KHÓ KHĂN PHÍA TRƯỚC
Ông Lê Danh Đấu, Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: “Mặc dù tỷ lệ tham gia BHYT của tỉnh đã đạt 86,81%, nhưng chúng tôi luôn xác định lộ trình BHYT toàn dân còn nhiều gian nan phía trước, cần sự vào cuộc trách nhiệm và chủ động của tất cả các cấp, các ngành cũng như tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức trong nhân dân”.
Đáng quan tâm là tỷ lệ người tham gia BHYT năm 2019 của tỉnh giảm 2,62% so với năm 2018 (tương ứng 23.501 người). Nguyên nhân, do nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mua BHYT như: hộ nghèo, cận nghèo giảm mạnh. Đặc biệt là một số xã của TP. Bạc Liêu, huyện Phước Long, huyện Vĩnh Lợi và TX. Giá Rai phấn đấu giảm nghèo bền vững để đạt chuẩn xã nông thôn mới nên tỷ lệ người có thẻ BHYT ở 4 địa phương này đạt chưa tới 80%. Ngoài ra, nhiều xã không còn được hưởng chế độ bãi ngang ven biển nên ngân sách nhà nước không còn hỗ trợ mua BHYT cho người dân đã trở thành thách thức không nhỏ đối với tỉnh về tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân.
Công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, sâu rộng nên việc tiếp cận thông tin về BHYT của người dân còn hạn chế, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Việc phát triển mở rộng đối tượng tham gia BHYT ở một số đối tượng còn khó thực hiện do ý thức tuân thủ pháp luật còn hạn chế. Điển hình trước hết với người lao động trong các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Thực trạng hiện nay, các đơn vị sản xuất - kinh doanh không đóng, trốn đóng hoặc đóng không đầy đủ BHYT cho người lao động còn khá lớn, nhất là doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng, thương mại, dịch vụ...
Với người tham gia BHYT theo hộ gia đình, chính quyền một số địa phương và hội, đoàn thể chưa thật sự quan tâm đến việc phối hợp với cơ quan BHXH tuyên truyền, vận động người dân, dẫn đến tỷ lệ người tham gia BHYT tự đóng phí còn thấp, đa số chỉ có những người mắc bệnh mãn tính, bệnh có chi phí điều trị cao, bị tai nạn...
GIẢI PHÁP TĂNG TỶ LỆ BAO PHỦ
Để tăng tỷ lệ bao phủ BHYT trong thời gian tới, giải pháp được BHXH tỉnh đưa ra là đẩy mạnh phối hợp với MTTQ và các đoàn thể tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHYT và sẽ có hẳn một đề án riêng về hoạt động này. Đặc biệt, sẽ phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tập trung vận động nhóm đối tượng hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình tham gia BHYT. Về vấn đề này, cơ quan BHXH sẽ phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn có trách nhiệm lập danh sách tham gia BHYT cho các đối tượng trên địa bàn. Đồng thời mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng nhân viên đại lý thu BHYT đối với các đại lý thu xã, phường, thị trấn; đại lý thu Bưu điện và đại lý thu Hội Nông dân nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân có điều kiện tiếp cận, tham gia BHYT.
Cùng với đó là tập trung phát triển nhóm đối tượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh bằng cách tăng cường phối hợp với ngành có liên quan thực hiện thanh tra, kiểm tra các đơn vị, doanh nghiệp sử dụng lao động nhằm bảo đảm 100% người lao động đang làm việc được tham gia BHYT, BHXH và BHTN. Phối hợp với Sở GD-KH&CN chỉ đạo, đôn đốc việc vận động học sinh, sinh viên tham gia BHYT. Đồng thời, Sở GD-KH&CN cần tham mưu bố trí đầy đủ nhân lực y tế trường học để thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh, sinh viên và đảm bảo các trường học đều đủ điều kiện để nhận kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Và giải pháp quan trọng vẫn là tổ chức tuyên truyền, đối thoại trực tiếp với người dân tại các xã thoát nghèo, xã đạt chuẩn nông thôn mới nhằm làm thay đổi nhận thức của người dân về sự bao cấp BHYT từ ngân sách nhà nước dành cho hộ nghèo và cận nghèo… Qua đó, kêu gọi người dân tự trang bị cho mình thẻ BHYT vì sự chăm lo cho sức khỏe của chính mình.
TẤN ĐẠT