Ở đời, đôi khi đã bao lần chúng ta tính toán chi li, để rồi có lúc lại quá hào phóng cho những thứ gần như vô nghĩa. Có những chuyện cho đến nay, mỗi khi nhớ lại đều khiến tôi day dứt.
Cách đây 7 năm, trên đoạn đường về quê nghỉ lễ, dưới trời nắng nóng, cha con tôi đang dừng lại đợi đèn xanh thì một cậu bé khuyết tật trạc 8 tuổi đến mời mua vé số. Tôi biết sáng giờ cậu chưa bán được tấm vé số nào. Tôi đòi cha mua, vì tối qua nằm mộng thấy… tiền. Cha tôi bảo, lấy tờ số 52, nhưng cậu cứ tìm trong tuyệt vọng. Cậu nài nỉ cha tôi lấy số khác, nhưng ông nhất quyết không chịu, thế là người phụ nữ bán vé số gần đó liền chạy đến đưa vé mà cha tôi muốn. Lúc ấy, tôi cảm nhận được sự hụt hẫng, buồn bã của cậu bé qua đôi mắt ứa nước.
Rồi có lần, khi đang ăn tối ở một quán sang trọng, một cụ già ốm yếu đến gần bàn mà khi nhìn cụ, tôi đã nghĩ chỉ cần một cơn gió thôi cũng khiến cụ không đứng vững. Đôi tay cụ run run, khúm núm xin tôi ít tiền lẻ để có miếng ăn. Do lòng hoài nghi người ăn xin toàn là “đóng giả” nên tôi lạnh lùng từ chối. Ăn ở quán sang, vì thể diện, tôi đã không nhận lại mấy ngàn tiền thối. Vậy mà cách đó ít phút, tôi đã thẳng thừng từ chối “bố thí” lòng tốt của mình cho một người thật sự rất cần những tờ tiền lẻ nhỏ nhoi kia.
Mấy hôm trước, khi đang lui cui chọn món tại một quán ăn thì có một người phụ nữ đến mời tôi mua trái cây ăn tráng miệng. Chị mời lịch sự chứ không năn nỉ, hạ mình. Vốn dĩ tôi chẳng muốn mua hàng của những người bán dạo như thế, nên xua tay từ chối. Chị không nói gì thêm mà lẳng lặng quay đi. Nhưng khi ngước lên nhìn, tôi bỗng thấy mắt mình cay cay khi bất chợt nhận ra một chân chị đã không còn… Người phụ nữ đáng thương ấy khập khiễng bước đi khó khăn chỉ nhờ vào cây nạng, chị hòa vào dòng người hối hả, nên tôi không có cơ hội gọi chị lại để mua.
Có một sự thật dường như rất hiển nhiên, ta “kỳ kèo bớt một thêm hai” với những người nghèo khó, rồi lại rộng rãi với kẻ giàu sang. Để khi ngẫm lại, ta tự trách mình, rồi tự hỏi: liệu mình có lúc tính toán và có khi hào phóng như vậy có ích gì?
Trần Như Ý