Nhìn lại tình hình thế giới năm qua chắc ai cũng cảm nhận thấy rằng đó là một năm đầy sóng gió cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Do biến đổi khí hậu, trái đất phải hứng chịu nhiều cơn siêu bão, những đợt nắng nóng tột độ, những vụ cháy rừng khủng khiếp… Bầu không khí kinh tế - xã hội cũng như chính trị - an ninh toàn cầu cũng không kém phần nóng bỏng.
Ảnh minh họa: Internet
Trong mớ bòng bong tranh chấp kinh tế - thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc; mâu thuẫn, tranh chấp mang tính “đa tuyến”, không phân biệt đối thủ hay đồng minh: Mỹ - Canada - Mexico, Mỹ - Liên minh châu Âu và các biện pháp trừng phạt kinh tế mang nặng tính chính trị tiếp tục được áp đặt đối với Nga, Triều Tiên, Iran, Cuba, Venezuela… nhiều người cho rằng xu thế toàn cầu hóa đã đến hồi cáo chung. Thế nhưng, không phải như vậy, bởi toàn cầu hóa là một xu thế khách quan, xuất phát từ nhu cầu của mọi quốc gia cần có thị trường tiêu thụ hàng hóa, huy động vốn đầu tư, khai thác lao động giá rẻ và tài nguyên thiên nhiên… để phát triển. Để điều tiết những nhu cầu ấy, Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) đã ra đời vào năm 1947 và được thay thế bằng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 1995 với tư cách là các thể chế đàm phán về các luật lệ chung. Cũng vì mục đích trên, hàng trăm thỏa thuận về khu vực mậu dịch tự do (FTA) lớn nhỏ đã được hình thành.
Bức tranh toàn cảnh về chính trị - an ninh toàn cầu cũng có nhiều mảng tối, trong đó nổi lên là sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn. Thật ra cục diện này không phải là điều mới lạ. Trong hàng ngàn năm qua, lịch sử từng chứng kiến sự thịnh suy của hết đế chế này đến đế chế khác: La Mã, Nguyên Mông, Trung Hoa, Anh, Pháp, Ottoman, Sa Hoàng, Áo - Hung…
Bước vào thiên niên kỷ mới, sau vụ khủng bố đẫm máu ngày 11/9/2001, Mỹ ngày càng sa lầy vào các cuộc chiến ở Trung Cận Đông trong khi Trung Quốc ngày càng lớn mạnh, trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới với khát vọng thực hiện “giấc mơ Trung Hoa” chiếm lĩnh vị trí trung tâm thiên hạ. Trong bối cảnh đó, các giới cầm quyền Mỹ đều muốn ngăn chặn kịch bản trên xảy ra hoặc bằng chính sách “can dự” hoặc bằng thủ thuật “cạnh tranh”. Nét mới là trong cuộc họp thượng đỉnh đầu tháng 12 vừa qua, NATO cũng coi Trung Quốc là đối tượng cạnh tranh chủ yếu.
Trong trào lưu cạnh tranh chiến lược như vậy, ở khu vực Đông Á cùng lúc nảy sinh mấy điểm nóng. Vấn đề Triều Tiên có phần nóng trở lại sau hai cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều ở Singapore và Hà Nội. Đôi khi Nhật - Trung lại “tiếng bấc tiếng chì” xung quanh quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Nội tình Hồng Công, Đài Loan chứng kiến những diễn biến phức tạp mới. Về vấn đề Biển Đông, đã có những vụ việc nghiêm trọng vi phạm luật pháp quốc tế xảy ra trên vùng biển khu vực và Việt Nam. Trong khi đó, quan hệ căng thẳng giữa Mỹ, Tây Âu với Nga vẫn chưa được giải tỏa, cuộc chạy đua vũ trang ngày càng quyết liệt.
Tuy vậy, vào những ngày cuối năm đã diễn ra vài ba sự kiện hé lộ một số hy vọng về chiều hướng hòa dịu hơn. Đó là chuyến thăm Washington mới đây của Ngoại trưởng Nga. Bộ tứ Normandy (gồm Nga, Pháp, Đức và Ukraine) đã ngồi lại với nhau để tìm giải pháp cho vấn đề miền Đông Ukraine. Mỹ - Trung tuyên bố đạt thỏa thuận thương mại giai đoạn 1… Hy vọng rằng những “cánh én mùa xuân” ấy sẽ đưa tới sự hòa dịu nhất định.
Thế mới biết, thế giới ngày nay rối rắm biết bao, chứa đựng biết bao chuyện bất ngờ, bất định, bất an. Bảo đảm cho thành công của chúng ta vẫn là đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ; kiên trì giương cao ngọn cờ hòa bình, hợp tác, sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi.
H.L.K (tổng hợp từ nguồn QĐNDO)
Xem thêm bình luận