Đồng bằng sông Cửu Long có thế mạnh kinh tế chủ lực là sản xuất nông nghiệp, nên việc phát triển và xây dựng thành công các hợp tác xã (HTX) là rất quan trọng. Đồng thời, đây cũng được xác định là mô hình kinh tế tiêu biểu nhằm khai thác, phát huy có hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của vùng đất Chín Rồng.
Tiến sĩ Trần Công Chánh - Hiệu trưởng Trường cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu trực tiếp tham gia giảng dạy ở huyện Phước Long.
YẾU VỀ QUẢN TRỊ
Đánh giá về thực trạng phát triển các HTX nông nghiệp ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long do Bộ NN&PTNT tổ chức vừa qua cho thấy, năng lực của các HTX nông nghiệp trong vùng còn rất hạn chế về vốn, tài sản và cả trình độ kỹ thuật. Do đó, HTX gặp rất nhiều khó khăn trong việc đầu tư máy móc, thiết bị, áp dụng công nghệ cao, quy trình sản xuất bền vững (GAP). Kết quả là tỷ lệ HTX ứng dụng công nghệ cao, áp dụng quy trình GAP và mô hình sản xuất thông minh với biến đổi khí hậu còn khá thấp. Quy mô ứng dụng công nghệ cao của HTX còn nhỏ. Số mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao, tiên tiến không nhiều và việc áp dụng quy trình kỹ thuật, quản lý chất lượng trong sản xuất mới chỉ chiếm khoảng 13% HTX cả vùng.
Bên cạnh đó, hoạt động của các HTX chưa đáp ứng tốt nhu cầu của thành viên. Phần lớn các HTX làm dịch vụ cung ứng đầu vào sản xuất (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật), các dịch vụ phục vụ sản xuất còn ít và chủ yếu là dịch vụ tưới tiêu. Tỷ lệ sản phẩm nông sản được tiêu thụ qua HTX cũng rất thấp. Vì vậy, khó tổ chức cho thành viên HTX và hộ nông dân áp dụng sản xuất theo tiêu chuẩn, ứng dụng công nghệ cao, nhất là các biện pháp thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu. Ngoài ra, hiện còn nhiều HTX chưa thực hiện liên kết với các doanh nghiệp để tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Một số HTX có liên kết nhưng còn lỏng lẻo và chưa tạo thành chuỗi giá trị. Một số HTX trước đây có liên kết, nhưng khi tham gia thí điểm thì lại không ký kết được hợp đồng liên kết và cả vùng còn khoảng 76% HTX.
Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ HTX nông nghiệp như: tín dụng, khoa học - công nghệ, hỗ trợ sản xuất theo tiêu chuẩn, bảo hiểm nông nghiệp, hỗ trợ rủi ro thiên tai, dịch bệnh cho các HTX gần như khó tiếp cận.
Tất cả những khó khăn và tồn tại trên bao gồm nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính và mang tính quyết định là yếu kém về nguồn nhân lực ở các HTX nông nghiệp hiện nay. Đơn cử như vốn phục vụ phát triển các HTX là quan trọng nhất, vì nó liên quan trực tiếp đến sản xuất và cả đầu tư cho liên kết, phát triển dây chuyền ứng dụng công nghệ cao. Tuy nhiên, ở nhiều HTX lâu nay không có kế toán để làm sổ sách nên hoạt động tài chính không minh bạch, vì vậy các HTX này không thể tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng và cả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi từ Nhà nước. Đặc biệt là các HTX thiếu năng lực quản trị và cả bộ máy điều hành theo mô hình của doanh nghiệp.
Đào tạo nghề nông nghiệp tại Trường cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu. Ảnh: K.T
TĂNG CƯỜNG ĐÀO TẠO
Trong Quyết định 340 của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2021 - 2025 đã nêu: “Phát triển theo hướng gắn sản xuất - kinh doanh (SX-KD) với chuỗi giá trị sản phẩm và đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, xây dựng cộng đồng thân thiện, văn minh, nhất là ở khu vực nông thôn. Đồng thời, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Phát triển kinh tế tập thể, HTX phải dựa trên nội lực của tổ chức là chính; phù hợp với quy luật khách quan, dựa chủ yếu vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xu hướng phát triển và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”.
Tích cực tham gia thực hiện chỉ đạo này và phát huy sứ mệnh của mình trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, Trường cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu đang phối hợp với Chi cục Phát triển nông thôn tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực quản trị, điều hành, xây dựng kế hoạch SX-KD cho cán bộ quản lý HTX trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn toàn tỉnh. Mục tiêu của các lớp tập huấn và đào tạo này là nhằm nâng cao năng lực, bổ sung kiến thức về quản trị, SX-KD cho thành viên HTX, hỗ trợ kiến thức về chuỗi giá trị, hỗ trợ kiến thức mở rộng lĩnh vực, ngành nghề SX-KD; hỗ trợ trực tiếp cho một số HTX nông nghiệp nâng cao năng lực trong xây dựng phương án, kế hoạch SX-KD theo phương châm “cầm tay chỉ việc”, nhằm giúp cho Hội đồng quản trị HTX, Ban lãnh đạo HTX nông nghiệp hoạch định, định hướng hoạt động của HTX hiệu quả.
Ông Tô Quốc Lộc - Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Môi trường xanh huyện Phước Long, phấn khởi cho biết: “Sau khi tham gia lớp tập huấn do Trường cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu giảng dạy, ban quản trị, các giám đốc HTX đã được cung cấp nhiều kiến thức rất quan trọng và bổ ích trong việc hoạch định chiến lược, chính sách cho phát triển kinh tế hợp tác và xây dựng nên những mô hình, cách làm hay trong phát triển. Vì vậy, các lớp tập huấn và đào tạo cho các HTX nên được tổ chức thường xuyên để giúp cán bộ quản lý có điều kiện cập nhật, bổ sung thêm nhiều kiến thức mới”.
Theo các địa phương, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế tập thể ngoài việc thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ chủ chốt quản lý, điều hành HTX cũng cần xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn cho những nông dân có tâm huyết, có đầy đủ bản lĩnh, điều kiện… để bồi dưỡng kiến thức quản lý, tài chính, vì những người này vừa trực tiếp sản xuất, vừa tham gia góp vốn, nhằm khơi dậy khát vọng đưa HTX và tổ hợp tác phát triển bền vững. Đồng thời, khuyến khích và tạo cơ hội để thành lập mới thêm các HTX với đội ngũ quản lý đã được đào tạo bài bản và góp phần hóa giải các khó khăn, thách thức trong phát triển kinh tế hợp tác và HTX hiện nay.
Ngoài ra, cùng với bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, chuyên môn, kỹ thuật, cũng cần tiếp tục khuyến khích đào tạo nghề tại các HTX, giáo dục ý thức kỷ luật, kỹ năng lao động cho thành viên; tập trung đào tạo hình thành nguồn nhân lực khoa học - công nghệ có chất lượng cao, từng bước hòa nhập vào yêu cầu phát triển kinh tế tri thức tạo mũi nhọn cho khu vực kinh tế này phát triển nhanh, bền vững và không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh.
TÚ ANH
Xem thêm bình luận