Thứ sáu, 26-12-25 09:42:07
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Truyền thống gia đình thời hiện đại

Báo Cà Mau

Bài cuối: “Chất keo” để gia đình là nơi kết nối yêu thương

>>Bài 1: Chân dung gia đình truyền thống
>>Bài 2: Nét đẹp truyền thống gia đình - những bờ vực mai một

Một gia đình giữ được tôn ti trật tự, nền nếp, gương mẫu không chỉ là điểm tựa yêu thương để mỗi người trưởng thành với nhân cách cao đẹp, mà còn là những thiết chế văn hóa hạt nhân, những tế bào khỏe mạnh để xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ.

Đưa ra mẫu hình gia đình truyền thống và những bờ vực mai một nét đẹp truyền thống gia đình, chúng tôi muốn lọc ra “chất keo” để gia đình thật sự là nơi kết nối yêu thương.

Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Rất quan tâm đến gia đình là đúng, vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình. Chính vì muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải chú ý hạt nhân cho tốt”. Gia đình, vì thế còn là sự quyết định đến vấn đề tồn vong của một quốc gia, dân tộc!

Phát huy những giá trị truyền thống

“Đừng bắt chước như đồ ngu dại/ Mà về nhà trợn mẹ mắng cha/ Đừng hung hăng theo đảng nghịch tà/ Mà mắng mưa chửi gió/ Ơn cốt nhục biết bao nhiêu là khó…”, dùng những câu thơ, bài hò vè làm bài học đạo đức răn dạy con cháu mình là kiểu dạy con cháu của những ông bà già xưa. Những câu thơ được học từ tấm mẵn ấy, cô Phạm Thu Ba (phường 7, TP. Bạc Liêu) đã từng dạy dỗ hai đứa con trai nên người. Giờ đây, cô lại tiếp tục dùng những lời giáo huấn ấy mà truyền cho các cháu. Và đó cũng chính là điểm mạnh, là nét đẹp cần phát huy ở một gia đình truyền thống nhiều thế hệ cùng chung sống!

Hội thi gia đình trẻ hạnh phúc năm 2013 do Tỉnh đoàn tổ chức. Ảnh: H.Thọ

Tuổi trẻ bây giờ thích độc lập, thích không gian sống riêng tư chỉ gồm vợ chồng và con cái. Nhưng khi ấy, gia đình hạt nhân lại thiếu đi những bài học kinh nghiệm dạy dỗ mà chỉ những người lớn tuổi, dày kinh nghiệm mới có được! Ngày xưa, có thể nhiều bậc làm cha mẹ không nhiều chữ nghĩa, không có trình độ nhưng họ dạy con nên người ấy là vì họ có sự quan tâm, giáo dưỡng chu đáo đối với con cái. Còn ngày nay, cuộc sống tất bật lo toan, một ngày tám tiếng đồng hồ nơi công sở hoặc bán buôn ngoài chợ, thời gian dành cho gia đình, con cái quá ít! Những bữa cơm có khi cũng chẳng đủ các thành viên ngồi chung, trong khi đó chính là những “tiết học” vô cùng vui vầy, ấm cúng để cha mẹ dạy dỗ con cái điều hay lẽ phải. “Gia đình là sự nghiệp cuối cùng. Tất cả mọi sự nghiệp khác đều phục vụ cho một mục đích, đó chính là gia đình”, thế nhưng nhiều người mãi chạy theo con đường công danh sự nghiệp mà quên hẳn việc vun đắp một điểm tựa quan trọng - gia đình! Để khắc phục sự tuột dốc về đạo đức, sự thiếu hụt kỹ năng sống dẫn đến những suy nghĩ, hành động lệch lạc trong một bộ phận giới trẻ hiện nay, vai trò của gia đình rất cần được nhìn nhận rõ!

Nền nếp gia đình có thể xem là gia tài quý để chúng ta cùng nhau tạo dựng, gìn giữ làm nền tảng vững chắc xây một mái ấm. Thời phong kiến, ông bà ta thường dùng câu “Quốc có quốc pháp, gia có gia quy” hoặc cụm từ “gia phong lễ giáo” bắt buộc trong một gia đình cần có những nguyên tắc ứng xử rõ ràng. Chúng ta không ôm khư khư những tro tàn của quá khứ là tư tưởng trọng nam khinh nữ, gia trưởng, sự bất bình đẳng giới trong gia đình, nhưng cái sự gọi là gia phong lễ giáo ở những gia đình xưa còn rất nhiều nét đẹp phải gìn giữ! Đó là sự chung thủy, sắt son, đạo hiếu thuận, lễ độ, phép tắc giữa người lớn kẻ nhỏ phải đâu ra đó. Nền nếp trong gia đình còn thể hiện ngay trên mâm cơm! Ngồi vào bàn ăn phải “ăn coi nồi, ngồi coi hướng”, người lớn ngồi ở vị trí nào, con cháu ngồi ở đâu, trước khi ăn, con cháu phải mời ông bà cha mẹ, khi bới cơm phải đưa hai tay… Chỉ là những nguyên tắc ứng xử nhỏ nhặt nhưng sẽ tạo nên nền nếp trong một gia đình. Phải nền nếp từ việc nhỏ mới chuẩn mực trong việc lớn.

Những phân tích của thím Mười Tẻo ở bài viết trước (đại diện cho những người vợ trong các gia đình truyền thống ngày xưa) như “chồng giận thì vợ bớt lời” nghe có vẻ như người phụ nữ chịu “lép vế” trước chồng, nhưng cốt lõi nằm ở chỗ: không phải ai hơn ai mà là sự điều chỉnh của mỗi người để vun vén cho gia đình. Tương tự như vậy, câu “phu xướng phụ tùy” đôi khi không nên hiểu một cách cực đoan là sự nhu nhược của người phụ nữ, thế gia trưởng của một anh chồng, mà nên được hiểu là sự đồng thuận của hai vợ chồng. Và để có được chữ “đồng” này, mỗi người phải xuất phát từ cái tâm vun vén cho hạnh phúc gia đình mình!

“Không một gia đình nào là hoàn hảo… Vẫn có cãi vã, vẫn có chiến tranh, thậm chí là sự lạnh lùng trong một thời gian rất dài, nhưng cho đến cuối cùng, gia đình vẫn là gia đình- nơi tình yêu luôn hiện hữu”.

… Và nhóm lửa yêu thương

Ở góc độ vừa là người cán bộ Hội LHPN, vừa là “nội tướng” trong gia đình, chị Phạm Thị Mỹ Linh (Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh) chia sẻ: “Xây dựng gia đình hạnh phúc là trách nhiệm và quyền lợi của mọi thành viên trong gia đình, trong đó vai trò người phụ nữ là rất quan trọng. Chất keo gắn kết yêu thương trong một gia đình hạnh phúc, theo tôi là tình yêu thương, quan tâm chăm sóc, sự chia sẻ, tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau và lòng vị tha, độ lượng”.

Nhóm lửa yêu thương có khi chỉ từ những hành động, cử chỉ vô cùng nhỏ nhặt. Một câu ân cần sẻ chia của người chồng đối với người vợ sẽ là liều thuốc tinh thần mầu nhiệm giúp người vợ bản lĩnh hơn, vượt qua khó khăn để làm tròn thiên chức của mình bên cạnh trăm cái khó của một người phụ nữ thành đạt ngoài xã hội. Hay lời động viên, một cử chỉ dịu dàng của vợ cũng làm cho chồng cảm thấy mình có một hậu phương vững chắc để phấn đấu là người đàn ông thành đạt và một trụ cột vững chắc trong gia đình.

Tình yêu thương, lòng chung thủy là nền tảng quan trọng ban đầu cấu thành nền móng vững chắc của một gia đình hạnh phúc. Sau đó, cha mẹ phải là gương sáng cho con cái noi theo, cha mẹ dạy con đôi khi phải biết lắng nghe ý kiến của con mình, mỗi người có chính kiến riêng do tuổi tác lệch nhau, nhưng quan trọng là sự ngồi lại, cùng bàn luận để tìm ra một kết luận hài hòa, tốt đẹp. Ở gia đình có nhiều thế hệ chung sống, nếu ông bà là những nhà giáo già đầy tinh thần trách nhiệm thì con cháu phải biết thảo hiền, thương yêu cha mẹ ông bà. Quan trọng nhất là người trẻ phải đọc được những cảm xúc, tâm tư của những người cao tuổi. Một cử chỉ chăm sóc tận tình, một câu hỏi thăm sức khỏe ngây ngô của đứa cháu thơ, hay một món quà nho nhỏ lâu lâu con cháu tặng ông bà sẽ là những liều thuốc bổ cho tuổi già được sống vui, sống khỏe và không còn thấy sự cô đơn trong cái tuổi về chiều…

Dù là mẫu hình gia đình nhiều thế hệ thời xưa hay hình mẫu gia đình hạt nhân thời hiện đại thì một gia đình hạnh phúc là gia đình được xây dựng bằng nền tảng của tình yêu thương; chỉ có tình yêu thương mới kết nối được những yêu thương! Khi ấy, gia đình truyền thống thời hiện đại mới gìn giữ được truyền thống văn hóa tốt đẹp của gia đình Việt Nam: Một gia đình có nền nếp, đạo đức, gia phong, là tổ ấm yêu thương để có đi đâu, làm gì, là ai thì mỗi con người vẫn mong muốn quay về nơi ấy!

Cẩm Thúy

Chùa Rạch Cui - biểu tượng của đoàn kết và sum họp

Giữa không gian sông nước hiền hoà của xã Khánh Bình, chùa Rạch Cui hiện lên như một dấu son đặc biệt trong đời sống văn hoá tâm linh của đồng bào Khmer Cà Mau. Không chỉ là ngôi chùa Nam tông mang giá trị kiến trúc truyền thống, Rạch Cui còn là nơi ghi dấu lịch sử cách mạng hào hùng, in đậm tinh thần đoàn kết Kinh - Khmer - Hoa trên vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc.

79 thí sinh tham gia Liên hoan Đờn ca tài tử học đường

Tối 19/12, tại Trung tâm Văn hoá tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Liên hoan Đờn ca tài tử học đường tỉnh Cà Mau năm 2025.

Tập huấn xây dựng mô hình trải nghiệm Nhạc trống lớn của người Khmer

Sáng 19/12, tại Nhà sinh hoạt văn hoá ấp Cây Khô, Xã Hồ Thị Kỷ, Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam phối hợp Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm Nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Dự buổi tập huấn có Tiến sĩ Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam.

Trưng bày triển lãm “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”

Sáng 15/12, Bảo tàng tỉnh Cà Mau phối hợp với Đảng uỷ, UBND xã An Trạch và Trường THCS Võ Nguyên Giáp tổ chức khai mạc trưng bày triển lãm chuyên đề “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”.

Một thời hoa lửa

U Minh Hạ mùa sa mưa. Trong cái nắng mới cố xiên mình qua những đám mây đen nặng oằn chực chờ trút xuống, thoang thoảng mùi bông tràm nở muộn.

Biểu tượng hoa cau trong văn hoá Khmer

Hoa cau, biểu tượng thiêng liêng trong hôn lễ của người Khmer, được xem là thước đo phẩm hạnh, phản ánh giá trị văn hoá độc đáo.

Trao thưởng các tác giả đạt Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V

Chiều 12/12, UBND tỉnh Cà Mau tổ chức Lễ trao Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V. Dự lễ có đồng chí Phạm Văn Thiều, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh và đồng chí Ngô Vũ Thăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.

Điểm đến giàu tiềm năng du lịch văn hoá - tín ngưỡng

Toạ lạc tại xã Hưng Hội, chùa Soryaram (chùa Giữa) đã tồn tại gần một thế kỷ và vẫn gìn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp kiến trúc cổ truyền, lộng lẫy. Không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo của đồng bào Khmer, chùa còn là không gian văn hoá đặc sắc, hội tụ nhiều giá trị truyền thống, tạo tiềm năng lớn để phát triển du lịch văn hoá - tín ngưỡng.

Tục thờ Môn thần của người Hoa

Trong tín ngưỡng dân gian của cộng đồng người Hoa tại Cà Mau, tục thờ Môn thần là nét văn hoá đặc sắc, gắn liền với quan niệm về sự an cư, bảo hộ và trấn áp tà khí.

Sắc màu văn hoá Khmer qua Lễ Cầu an

Hằng năm, sau Tết Chôl Chnăm Thmây, đồng bào Khmer tại các phum - sóc trên địa bàn tỉnh Cà Mau lại hân hoan tổ chức Lễ Cầu an (Panh Kom San Srok), một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng nhất.