Vào đầu mùa mưa, các loài thuỷ sản, nhất là các loại cá đồng bắt đầu sinh sản một lần duy nhất trong năm. Đây cũng là lúc nhiều hộ dân khai thác cá non đem bán, chủ yếu là cá lòng ròng (cá lóc con), cá rô tăm tít (cá rô con) và cá sặc con. Theo các lão nông tri điền, một trong những nguyên nhân dẫn đến nguồn lợi cá đồng ngày càng cạn kiệt là do tình trạng khai thác cá non, cá con vào đầu mùa mưa vô tội vạ của một số người dân như hiện nay.
Cá non, cá con được bán tràn lan tại các chợ trên địa bàn TP Cà Mau, giá từ 200- 300 ngàn đồng/kg tuỳ loại. (ảnh chụp ngày 16/7, tại chợ Phường 7, TP Cà Mau).
Trong những ngày này, dạo quanh các chợ từ thành thị đến nông thôn, đặc biệt là chợ trên địa bàn các phường: 2, 4, 7, 8 của TP Cà Mau, tình trạng mua, bán cá non như: cá lòng ròng, cá sặc con, cá rô tăm tít… vẫn còn diễn ra khá phổ biến.
Ông Nguyễn Minh Hợp, Phó Ban quản lý chợ TP Cà Mau, cho biết: “Trước tình trạng tái diễn mua, bán cá non tại các chợ, UBND thành phố chỉ đạo các ngành chức năng, Phòng Kinh tế, Ban Quản lý chợ thành phố phối hợp với Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiến hành tuần tra kiểm soát, tuyên truyền, nhắc nhở bà con không nên bán cá non làm ảnh hưởng đến nguồn lợi cá đồng”.
Dù thời gian qua tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát nhưng vẫn khó xử lý triệt để tình trạng này, nhiều người dân vẫn lén lút khai thác, đánh bắt cá non. Cá non chính là nguồn cá giống có vai trò tái cân bằng nguồn lợi thuỷ sản tự nhiên, cho nên, việc đánh bắt cá non đồng nghĩa với việc tận diệt nguồn lợi thuỷ sản.
Cùng với nạn khai thác thì tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là việc sử dụng phân bón, thuốc hoá học trong thâm canh, tăng vụ sản xuất nông nghiệp gây ô nhiễm nguồn nước, huỷ hoại môi trường, cũng khiến nguồn lợi thuỷ sản nước ngọt, đặc biệt là các loại cá đồng tự nhiên ngày một cạn kiệt.
Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp ngành chức năng, Ban quản lý các chợ kiểm tra tình hình mua bán cá non tại chợ Phường 7, TP Cà Mau.
Ông Trần Thanh Liêm, nông dân Ấp 3, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, bức xúc nói: “Cái xứ U Minh này, con cá đồng có tiếng lâu rồi, ai cũng biết. Nhưng bây giờ nó không còn như ngày xưa được, kiệt quệ đến mức có lúc không có cá đồng để ăn”.
Theo ông Liêm, nguyên nhân là do điều kiện sản xuất dẫn đến môi trường bị thay đổi, nước mặn tấn công vào, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đã tác động xấu đến quá trình sinh trưởng và tồn tại của các loài thuỷ sản; mật độ dân số tăng, kéo theo nhu cầu tiêu dùng nguồn thực phẩm tăng. Đặc biệt, nguyên nhân chủ quan trực tiếp nhất là do phương pháp khai thác quá mức.
“Bây giờ họ xuyệt điện, dùng lưới,… đủ thứ cách đánh bắt, bắt cả cá lớn lẫn cá nhỏ, mùa cá sinh sản cũng bắt, cá giống cũng bắt. Làm sao nguồn lợi tái sinh kịp?”, ông Liêm nhận định.
Sau khi tịch thu, lực lượng tiến hành thả cá non về với môi trường tự nhiên.
Trước tình trạng khai thác, vận chuyển, mua bán cá non vào đầu mùa mưa vẫn còn xảy ra, ảnh hưởng đến công tác phục hồi, tái tạo nguồn lợi thuỷ sản, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Thủ trưởng các sở, ngành, địa phương, đơn vị, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thuỷ sản; vận động, khuyến khích người dân tích cực tham gia bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, không khai thác, mua bán cá non tự nhiên theo quy định.
Đồng thời, tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 17/CT-TU, ngày 26/02/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, chính quyền đối với việc khai thác nguồn lợi thuỷ sản có tính hủy diệt trên địa bàn tỉnh; Chỉ thị số 10/CT-UBND, ngày 15/11/2023 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý các hoạt động khai thác nguồn lợi thuỷ sản có tính hủy diệt, tận diệt trên địa bàn tỉnh.
Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ, hướng dẫn địa phương thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ, phát triển nguồn lợi giống thuỷ sản tự nhiên, nhất là cá non trong nội đồng; tăng cường chỉ đạo kiểm tra, xử lý các trường hợp khai thác, mua bán cá non theo quy định.
UBND các huyện, TP Cà Mau xây dựng kế hoạch cụ thể để phối hợp với các sở, ngành, đơn vị chức năng triển khai thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống khai thác, mua bán cá non; chỉ đạo lực lượng chức năng, UBND cấp xã thường xuyên kiểm tra, giám sát địa bàn, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong khai thác, mua bán cá non theo quy định, chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND cấp huyện và cơ quan chức năng nếu để xảy ra tình trạng mua bán cá non trên địa bàn nhưng không phát hiện./.
Trung Đỉnh - Hoàng Vũ