Mục tiêu chung của “Đề án phát triển nghệ thuật sân khấu cải lương tỉnh Bạc Liêu giai đoạn 2021 - 2025” (gọi tắt là Đề án) là nhằm tiếp tục khẳng định giá trị to lớn của nghệ thuật sân khấu cải lương (NT SKCL) Nam Bộ. Đồng thời, Đề án còn là cơ hội để hiện thực hóa khát vọng xây dựng tỉnh thành trung tâm NT SKCL của khu vực và đưa SKCL Bạc Liêu thành sản phẩm du lịch đặc trưng, tiêu biểu của nơi này.
Phát triển và thách thức
Ra đời từ những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX đến nay, trải qua nhiều bước thăng trầm, NT SKCL vẫn được khẳng định là một bộ phận quan trọng trong vốn di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Ca nhạc tài tử và cải lương vẫn luôn được đông đảo Nhân dân trên nhiều vùng miền trong cả nước ưa thích.
Là một trong những “chiếc nôi” quan trọng của đờn ca tài tử - một bước đệm cho cải lương, Bạc Liêu luôn không ngừng quan tâm đến loại hình này! Từ Đoàn cải lương Cao Văn Lầu đến Nhà hát Cao Văn Lầu hiện nay - đơn vị biểu diễn NT SKCL chuyên nghiệp của tỉnh từng bước phát triển, phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh cũng như nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần cho Nhân dân. Hơn thế nữa, trong những năm gần đây, SKCL đã gắn kết với phát triển du lịch của tỉnh, góp phần quảng bá, giới thiệu các sản phẩm văn hóa đặc trưng, tiêu biểu; thu hút đông đảo du khách đến Bạc Liêu trải nghiệm và thưởng thức.
Trong xu thế hội nhập hiện nay, NT SKCL có nhiều cơ hội lẫn thách thức. Sự quan tâm, đầu tư chỉn chu chính là điều kiện để quảng bá, giới thiệu cải lương với bạn bè thế giới, giúp “món ăn tinh thần” độc đáo này có thêm địa lợi để phát triển. Tuy vậy, khi các dòng chảy văn hóa du nhập vào Việt Nam với nhiều loại hình giải trí mới lạ, hấp dẫn đã lấy đi một lượng khán giả của SKCL. Trong bối cảnh đó, cải lương buộc phải tìm cách thu hút lại công chúng, nhất là giới trẻ. Đó cũng là thách thức chung mà cải lương nói riêng, một số loại hình nghệ thuật truyền thống khác nói chung, cần phải vượt qua, nếu không muốn bị mai một, tụt hậu.
Phải thừa nhận rằng, cải lương ngày nay đang gặp khó khăn và nguy cơ mai một là rất cao. Đề án được UBND tỉnh ban hành thật sự cần thiết, là cơ hội để phát triển Nhà hát Cao Văn Lầu lên tầm cao mới, nhìn xa trông rộng là góp phần tích cực vào hiệu quả thực hiện Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học - nghệ thuật trong thời kỳ mới”.
Một cảnh trong vở cải lương “Liều độc dược và cây đàn thần” do Nhà hát Cao Văn Lầu biểu diễn. Ảnh: C.T
Khát vọng và thời cơ
Khát vọng xây dựng Bạc Liêu thành trung tâm NT SKCL của khu vực - một trong những mục tiêu lớn của Đề án, là hoàn toàn có điều kiện để hiện thực hóa! Bởi, trọng trách bảo tồn và phát huy giá trị NT SKCL đã được lãnh đạo địa phương quan tâm, tâm huyết của đội ngũ nghệ sĩ yêu nghề thì luôn cháy bỏng, và Đề án cho cải lương cũng đưa ra nội dung cụ thể, rõ ràng. Trong đó, truyền nghề để có lớp người nối nghiệp luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Từ đó, Đề án nêu giải pháp phát huy vai trò của các nghệ sĩ đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú”, “Nghệ sĩ nhân dân” tham gia truyền dạy NT SKCL tại Nhà hát Cao Văn Lầu; tạo điều kiện cho nghệ sĩ nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tiếp tục lưu giữ và truyền dạy NT SKCL cho các thế hệ sau. Trung tâm bồi dưỡng và truyền nghề SKCL thuộc Nhà hát Cao Văn Lầu sẽ được thành lập và phát huy hiệu quả hoạt động, nơi đó sẽ xây dựng chương trình truyền dạy NT SKCL cụ thể, phù hợp với từng đối tượng tham gia, đảm bảo hiệu quả, chất lượng. Những cuộc hội thi, hội diễn, liên hoan, giao lưu SKCL sẽ thường xuyên được tổ chức, tạo điều kiện cho nghệ sĩ, diễn viên và học viên giao lưu, học hỏi nâng cao kỹ năng biểu diễn, thực hành, đáp ứng tốt nguồn lực phục vụ nhu cầu phát triển SKCL tỉnh nhà trong thời gian tới. Tất nhiên, việc duy trì và nâng cao chất lượng biểu diễn phục vụ Nhân dân theo định kỳ, biểu diễn thực cảnh tại Nhà hát Cao Văn Lầu là giải pháp không thể thiếu… Để lan tỏa rộng hơn, Nhà hát sẽ xây dựng kế hoạch biểu diễn theo định kỳ mỗi quý một vở cải lương để truyền hình trực tiếp trên sóng truyền hình của tỉnh và các tỉnh, thành phố trong khu vực…
Đề án cũng tạo thêm thời cơ để NT SKCL phát triển vượt tầm là một loại hình nghệ thuật giải trí, phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa - văn nghệ của Nhân dân, khi cải lương hoàn toàn có khả năng thu hút du khách: ghé Bạc Liêu phải xem cải lương Bạc Liêu! Muốn vậy Bạc Liêu phải nối dài câu chuyện đầu tư, lựa chọn những kịch bản, vở diễn đặc sắc, chất lượng để biểu diễn phục vụ khách tham quan du lịch, xây dựng SKCL trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút du khách trong và ngoài nước, tương xứng với tiềm năng và thế mạnh. Khi đó, Bạc Liêu mới xứng tầm trở thành trung tâm NT SKCL của khu vực.
CẨM THÚY