Xây dựng Bạc Liêu trở thành trung tâm nghệ thuật Sân khấu cải lương (NT SKCL) của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có lẽ là một trong những điểm đáng chú ý nhất của Đề án phát triển NT SKCL tỉnh Bạc Liêu giai đoạn 2021 - 2025.
Để trở thành trung tâm quy tụ và lan tỏa những giá trị đặc sắc của một loại hình NT Nam Bộ, sứ mệnh này đòi hỏi nhiều phần việc.
Phát huy công năng Nhà hát Cao Văn Lầu
Nhìn toàn cảnh tình hình SKCL khu vực ĐBSCL, không quá chủ quan khi nhận định Bạc Liêu hoàn toàn khả thi với mục tiêu là trung tâm NT SKCL khu vực! Với những tâm huyết và nỗ lực từ nhiều phía, Nhà hát Cao Văn Lầu những năm gần đây đã đủ nội lực để SKCL kéo khán giả quay về. SKCL sáng đèn hàng tuần với những suất diễn thu hút đông đảo khán giả (trước khi dịch bệnh diễn biến phức tạp) cho thấy Nhà hát đã thổi luồng gió mới cho một loại hình NT truyền thống mà nơi này nơi khác đang trên đà mai một. Những bạn trẻ say mê xem cải lương tại rạp là tín hiệu vui để cho thấy không chỉ những người lớn tuổi mới yêu thích cải lương.
Nhà hát Cao Văn Lầu phải duy trì và phát huy công năng mạnh mẽ hơn nữa, phải chăng đó là yếu tố tiên quyết để Bạc Liêu trở thành trung tâm NT SKCL? Đạo diễn Ngô Quốc Khánh - Phó Giám đốc Nhà hát Cao Văn Lầu, khẳng định: “Với những thành công bước đầu, Nhà hát tự tin sẽ góp phần quan trọng trong mục tiêu xây dựng Bạc Liêu thành trung tâm NT SKCL của khu vực. Nhân lực đã có, đã qua Nhà hát có rất nhiều nghệ sĩ trẻ khẳng định tên tuổi tại các hội thi, hội diễn cải lương, nhiều huy chương được mang về, đặc biệt là danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) cho 3 cá nhân hoạt động lĩnh vực này. Tất cả là sự vun đắp nền móng ngày càng vững chắc cho Nhà hát. Từ đây đến năm 2025, việc đào tạo thế hệ kế thừa tôi tin sẽ đảm đương được”.
Tuy nhiên, không phải không còn những trăn trở! Đầu tư kịch bản hay cho sân khấu, làm sao để cải lương đáp ứng thị hiếu của khán giả hiện đại vẫn còn là dấu chấm lửng đáng băn khoăn. Đây cũng chính là trăn trở chung của SKCL cả nước, không riêng gì Bạc Liêu.
Sân khấu Nhà hát Cao Văn Lầu đầu tư hệ thống màn hình LED với kỹ thuật hiện đại. Trong ảnh: Một cảnh trong vở cải lương “Liều độc dược và cây đàn thần”. Ảnh: C.T
Truyền nghề và tiếp nối
Tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn xã hội trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của NT SKCL được Đề án nêu ra. Thế nhưng, cốt lõi vẫn nằm ở hai vế quan trọng, đó là câu chuyện truyền nghề và thế hệ tiếp nối! Dưới góc độ chuyên môn, Trưởng phòng nghiệp vụ Nhà hát Cao Văn Lầu - NSƯT Mỹ Hạnh cho rằng: “Điều cần quan tâm là việc xây dựng đội ngũ truyền nghề và thế hệ kế thừa cho SKCL”.
Học ai, ai học, học như thế nào để có một lớp hậu duệ kế thừa, thật không hề đơn giản vì NT SKCL không thể đào tạo nhân lực, nhân tài một cách “phổ thông” như ngành nghề khác. Xuất phát điểm của một nghệ sĩ có lẽ là từ năng khiếu, đam mê, và sau đó còn là vấn đề điều kiện để phát huy năng khiếu, đam mê nữa. Đề án đưa ra giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên giao lưu, học hỏi, trau dồi nghề nghiệp; từng bước nâng cao chất lượng và phát triển mạnh mẽ hơn nữa hoạt động SKCL của tỉnh; đồng thời, vận động các NSƯT, diễn viên trong lĩnh vực biểu diễn SKCL tích cực tham gia công tác truyền dạy về NT SKCL cho thành viên các câu lạc bộ đờn ca tài tử, đoàn viên, hội viên, sinh viên, học sinh... Thế nhưng, đi vào thực tế, như trên đã phân tích, khó có thể đào tạo một cách hàng loạt, phổ thông mà có nhân tài cho NT SKCL được! Đạo diễn Quốc Khánh cho biết đang có kế hoạch chiêu mộ Quán quân giải “Bông lúa vàng” năm 2021 - Biện Thị Kim Thuy (người Bạc Liêu, hiện là sinh viên Trường đại học Văn Hiến - TP. Hồ Chí Minh) về Nhà hát Cao Văn Lầu. Chiêu mộ và đãi ngộ có lẽ nên là câu chuyện song hành khi Đề án có hẳn hoi kinh phí để thu hút nhân tài làm giàu thêm mảnh đất cải lương đang khát vọng trở thành trung tâm của khu vực này!
Nói về tương lai của SKCL, “Cải lương chi bảo” Bạch Tuyết từng cho rằng: “Thời đại thông tin vệ tinh, phải giải mã quá nhiều, đầu óc con người dễ mệt mỏi. Lỗ tai người nghe được nghe những cái xuất sắc nhất, đạt chất lượng NT cao nên đòi hỏi người làm NT một cách khó tính hơn. Người làm sân khấu phải nhìn lại mọi người đang cần gì và mình đang cần gì, cự ly đó cách nhau bao xa và mình tới như thế nào”. Là vậy, nhu cầu của khán giả và thực lực của sân khấu luôn đòi hỏi sự trăn trở đi tìm. Từ kịch bản, đạo diễn, từ nhạc mới đến âm nhạc cổ truyền, đạo cụ, mỹ thuật... xem ra còn khá nhiều phần việc để hiện thực hóa mục tiêu trọng tâm của một đề án đưa cải lương lên ngôi.
CẨM THÚY