Sau cuộc họp cấp cao của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc (ĐHĐ LHQ) về giải trừ vũ khí hạt nhân (VKHN), được tổ chức ngày 26/9/2013, Ủy ban Thứ nhất của ĐHĐ LHQ - phụ trách giải trừ VKHN - đã thông qua nghị quyết, theo đó yêu cầu “các cuộc đàm phán bắt đầu sớm nhất có thể, trong khuôn khổ Hội nghị giải trừ quân bị, để nhanh chóng thông qua một công ước toàn diện về VKHN cấm giam giữ, phát triển, sản xuất, mua lại, thử nghiệm, tích lũy, chuyển giao và sử dụng hoặc đe dọa sử dụng các VKHN này và cảnh báo sự hủy diệt của chúng”.
Quang cảnh lễ tưởng niệm 72 năm thảm họa bom nguyên tử tại Nagasaki (Nhật Bản). Ảnh minh họa: AP
Tại nghị quyết này, ĐHĐ LHQ cũng đã tuyên bố lấy ngày 26/9 để kỷ niệm Ngày quốc tế loại bỏ VKHN và ngày kỷ niệm này nhằm mục đích thúc đẩy quá trình đạt được mục tiêu loại bỏ VKHN. Nhân dịp này, nhiều hoạt động được tổ chức nhằm vận động và thông tin về các mối đe dọa mà VKHN gây ra cho nhân loại và sự cần thiết phải loại bỏ hoàn toàn những mối đe dọa này, huy động cộng đồng quốc tế để đạt được các mục tiêu chung là xây dựng một thế giới không có VKHN. Ngoài ra, nghị quyết cũng sớm tổ chức một hội nghị quốc tế cấp cao của LHQ về giải trừ VKHN, muộn nhất là vào năm 2018, để đánh giá các tiến bộ đã đạt được trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, hiện nay, theo LHQ, khoảng 15.000 VKHN vẫn đang tồn tại trên thế giới và các nước có VKHN vẫn tài trợ cho kế hoạch dài hạn để hiện đại hóa chúng. Hơn một nửa dân số thế giới sống ở các nước có VKHN hoặc là thành viên của các liên minh hạt nhân. Hiệp ước cấm VKHN, được thông qua vào ngày 7/7/2017, đánh dấu cột mốc và đóng góp quan trọng cho mục tiêu chung của một thế giới không có VKHN. Hiệp ước đề cập tới việc cấm một cách toàn diện việc phát triển, thử, chế tạo, sản xuất, chiếm hữu, tàng trữ, chuyển giao, kiểm soát, sử dụng hay đe dọa sử dụng VKHN trong “bất kỳ hoàn cảnh nào”. Hiệp ước này một mặt phản ánh mối quan ngại ngày càng tăng về các rủi ro bắt nguồn từ sự tồn tại của VKHN, và mặt khác phản ánh nhận thức liên quan tới những hậu quả nhân đạo nghiêm trọng phát sinh từ việc sử dụng các loại vũ khí như vậy. Đến nay, 52 nước và vùng lãnh thổ đã phê chuẩn Hiệp ước cấm VKHN, quy tụ đủ điều kiện để văn kiện quan trọng này phát huy hiệu lực sau 90 ngày kể từ thời điểm ký kết. Đây là một sự kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn hướng tới một mục tiêu toàn cầu nhằm xây dựng một thế giới không còn VKHN.
C.Q.B (tổng hợp từ nguồn ĐCSVNO)