(CMO) Đây là vấn đề nhân sinh và rất nhân văn của tỉnh Cà Mau trong việc nhiều năm liền tỉnh kiến nghị Chính phủ cho hộ gia đình, cá nhân được giao, nhận khoán rừng và đất lâm nghiệp được xây dựng nhà ở trên đất lâm nghiệp.
Tỉnh Cà Mau với điều kiện tự nhiên có hệ thống sông ngòi chằng chịt hơn 10.000km, giao thông đi lại gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, tập quán sinh sống, sản xuất lâu đời của người dân nơi đây là nhà ở gắn liền với đất sản xuất (liền canh liền cư) nên hầu hết các hộ gia đình, cá nhân đã định cư ngay trên diện tích đất sản xuất.
Ở phần đất lâm nghiệp được giao, nhận khoán để sản xuất, bảo vệ và phát triển rừng từ nhiều năm trước cũng thế. Phần đất giao khoán này thuộc địa bàn hành chính của 22 xã, thị trấn (của 06 huyện).
Theo thống kê, hiện nay, trên toàn lâm phần ở Cà Mau có khoảng 22.245 hộ xây dựng nhà ở trên đất lâm nghiệp được giao, nhận khoán rừng và đất lâm nghiệp.
Họ đã sinh sống ổn định trên 20 năm qua.Trong số đó có hơn 18.800 hộ có nhà trên lâm phần nhưng không có nhà ở nơi khác. Đa số các hộ dân sống phân bố rải rác, xen kẽ trong lâm phần nên rất khó cho việc lập quy hoạch sử dụng đất để chuyển mục đích sử dụng đất lâm nghiệp sang đất ở.
Đồng thời, nhà ở được người dân xây dựng chủ yếu bằng cây, gỗ địa phương không chắc chắn nên dễ bị thiệt hại do thiên tai gây ra.
Giờ đây, toàn lâm phần cơ bản đã hình thành làng xóm, ấp, xã, với những công trình hạ tầng: đường giao thông nông thôn, trường học, nhà văn hóa,... Được đầu tư gắn với nhu cầu sinh hoạt và đời sống của người dân ở vùng rừng.
Thêm vào đó, các khu vực này đã được chính quyền địa phương gắn kết chương trình xây dựng nông thôn mới. Do vậy, địa phương đang nỗ lực thực hiện các tiêu chí theo quy định, trong đó tiêu chí nhà ở đảm bảo là một trong các tiêu chí công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới rất khó thực hiện đạt.
![]() |
Một bộ phận người dân vùng lâm phần vẫn còn khó khăn. ( Ảnh chụp ở ấp 16, xã Khánh Thuận, huyện U Minh). Ảnh Hữu Lợi |
Theo đánh giá của UBND tỉnh Cà Mau, hiện nay, thu nhập và chất lượng cuộc sống của các hộ gia đình, cá nhân được giao đất, nhận khoán để bảo vệ và phát triển rừng đã nâng lên rõ rệt, ổn định.
Ngoài ra, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và nước biển dâng ngày càng diễn biến phức tạp, nên người dân có nguyện vọng được xây dựng nhà ở kiên cố, ổn định trên đất lâm nghiệp được giao, khoán.
Vấn đề này, UBND tỉnh Cà Mau đã có kiến nghị gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hồi tháng 10/2017. Tuy nhiên, thời điểm đó nội dung đề xuất không phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004 và Luật Đất đai năm 2013 nên chưa thể thực hiện được.
Hiện nay, Luật Lâm nghiệp năm 2017 đã thay thế Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004. Do vậy, một lần nữa UBND tỉnh Cà Mau kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan xem xét, tháo gỡ vướng mắc, hướng dẫn địa phương thực hiện đảm bảo đúng quy định của pháp luật và phù hợp với phong tục, tập quán, truyền thống của người dân địa phương khu vực lâm phần.
Theo đó, UBND tỉnh Cà Mau kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho chủ trương hộ gia đình, cá nhân được giao, nhận khoán rừng hiện đang sinh sống trong lâm phần rừng được xây dựng nhà ở kiên cố và các công trình phụ phục vụ đời sống trên đất lâm nghiệp, với diện tích tối đa 300m2/hộ, nhằm ổn định cuộc sống của người dân, gắn bó lâu dài, góp phần trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - trật tự và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.
Nếu nguyện vọng này được Chính phủ chấp thuận sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi để các địa phương, tuyến dân cư vùng rừng phát triển bền vững.
Phong Phú