Chai nhựa bỏ đi, tờ giấy vụn tưởng chừng vô giá trị, nay lại có thể “biến hình” thành những phần quà xinh xắn như cây bút, quyển vở. Đó không phải phép màu, mà là thành quả từ ý tưởng sáng tạo của hai học sinh lớp 9 ở vùng quê xã Long Điền.
- Sáng kiến hay - Cảnh quan khởi sắc
- Kế hoạch nhỏ, ý nghĩa lớn
- Kỹ sư trẻ Lê Hoàng Thân - Từ đam mê đến những sáng kiến tiền tỷ
Với mô hình “ATM Kế hoạch nhỏ”, chiếc máy tự động đổi rác lấy quà của em Cao Nhật Duy và Phan Lê Anh Khoa không chỉ khơi nguồn cho thói quen sống xanh trong trường học, mà còn chạm tay vào giấc mơ công nghệ.
Sáng kiến từ trải nghiệm đời thường
Ý tưởng về “ATM Kế hoạch nhỏ”, chiếc máy tự động đổi rác tái chế lấy quà, được nhóm tác giả Cao Nhật Duy và Phan Lê Anh Khoa (lớp 9A, Trường THCS Lê Hồng Phong, xã Long Điền) nảy sinh từ chuyến du lịch cùng gia đình. Nhìn máy bán nước tự động hoạt động thông minh và thuận tiện, các em tự hỏi: “Tại sao không tạo ra chiếc máy tương tự, phục vụ thu gom rác tái chế ở trường học?”.
Giáo viên hướng dẫn và nhóm tác giả vận hành thử nghiệm "ATM Kế hoạch nhỏ".
Từ suy nghĩ nhỏ ấy, ý tưởng lớn dần hình thành. Khi trường phát động phong trào “Kế hoạch nhỏ”, thu gom rác đổi dụng cụ học tập, hai em đề xuất thiết kế thiết bị tự động giúp quá trình này trở nên hấp dẫn hơn. Không còn là những buổi gom rác truyền thống, mô hình ATM thân thiện tiếp nhận các loại rác như: chai nhựa, ly giấy, giấy vụn, túi ni-lông và trả quà tương ứng dưới dạng vật dụng học tập.
Em Cao Nhật Duy chia sẻ: “Chúng em mong muốn mô hình này sẽ tạo ra sự thay đổi tích cực trong ý thức của học sinh, biến việc thu gom rác không còn là nghĩa vụ mà trở thành thói quen tốt”. Anh Khoa cho biết: “Mỗi món quà nhận được từ rác mang đến niềm vui nhỏ, đồng thời là lời nhắc nhở chúng em về trách nhiệm với môi trường”.
Không chỉ là câu chuyện về bảo vệ môi trường, sản phẩm của hai bạn còn truyền đi thông điệp: công nghệ không xa vời, mà có thể bắt đầu từ những điều bình dị nhất.
Khi công nghệ bắt tay cùng môi trường
Điểm đặc biệt khiến ATM Kế hoạch nhỏ chinh phục được hội đồng chuyên môn là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa công nghệ tự động hoá và ý thức bảo vệ môi trường. Chiếc máy được điều khiển bằng hệ thống Arduino (nền tảng phần cứng và phần mềm mã nguồn mở phổ biến, được thiết kế giúp mọi người dễ dàng tạo ra các thiết bị điện tử và dự án tự động hoá) tích hợp Ethernet Shield (mạch mở rộng cho Arduino, cho phép bo mạch này kết nối với mạng Internet hoặc mạng cục bộ (LAN) thông qua kết nối cáp Ethernet), cho phép kết nối mạng, nhận diện loại rác, cộng điểm và trả quà hoàn toàn tự động.
Thao tác nhanh chóng trên màn hình khi vận hành ATM kế hoạch nhỏ.
Không chỉ là “cỗ máy” cơ khí, mô hình còn tích hợp hệ thống website (lập trình bằng PHP + SQL) để học sinh đăng nhập, theo dõi số điểm tích luỹ, lịch sử giao dịch và chọn phần quà muốn đổi. Mỗi học sinh có tài khoản riêng, quản trị viên là giáo viên phụ trách có thể giám sát, cập nhật quà tặng cũng như phân tích lượng rác thu gom.
Thầy Doãn Quốc Cường, giáo viên hướng dẫn nhóm, cho biết: “Tôi thực sự ấn tượng với cách các em ứng dụng công nghệ vào vấn đề rất gần gũi trong đời sống học đường. Không chỉ biết lập trình, các em còn hiểu rõ cách thiết kế phần cứng, xử lý dữ liệu, thiết lập mạng - điều mà nhiều học sinh cùng lứa chưa làm được”.
Từ ý tưởng ban đầu đến mô hình hoàn chỉnh, cả nhóm đã dành nhiều tuần miệt mài thử nghiệm, chỉnh sửa để máy vận hành ổn định. Với chi phí chế tạo hợp lý, dễ triển khai và tính thực tiễn cao, sản phẩm có thể nhân rộng tại các trường học khác, đặc biệt trong bối cảnh phong trào bảo vệ môi trường học đường đang ngày càng lan toả.
Gặt trái ngọt từ đam mê sáng tạo
ATM Kế hoạch nhỏ không chỉ mang lại hiệu quả giáo dục rõ rệt mà còn giúp hai tác giả trẻ gặt hái nhiều thành tích đáng tự hào. Sản phẩm đoạt giải Nhì Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên - Nhi đồng cấp tỉnh năm 2025, đồng thời giành giải Nhất bảng D2 Hội thi Tin học trẻ cấp tỉnh và khu vực miền Nam.
Cổng tiếp nhận, phân loại rác tái chế.
Đặc biệt, đây là một trong 2 sản phẩm tiêu biểu đại diện cho tỉnh Cà Mau tham dự Vòng chung kết toàn quốc Hội thi Tin học trẻ lần thứ XXXI, diễn ra tại TP Huế từ ngày 8-10/8/2025. Không chỉ là niềm tự hào cá nhân, thành tích này còn là động lực để nhiều bạn trẻ khác tiếp tục theo đuổi đam mê sáng tạo và hành động vì cộng đồng.
Điều đáng quý hơn cả là thông điệp nhân văn được nhóm tác giả gửi gắm qua mô hình: hành động nhỏ - như nhặt một chai nhựa bỏ đúng nơi - có thể tạo ra thay đổi lớn, nếu được lan toả bằng những cách thông minh và hấp dẫn.
Bằng sự sáng tạo, tinh thần trách nhiệm và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, nhóm học sinh Trường THCS Lê Hồng Phong đã khẳng định vai trò của thế hệ trẻ trong việc lan toả lối sống xanh - thông minh - nhân văn ngay từ ghế nhà trường.
Kim Trúc
Xem thêm bình luận