Trong từng giai đoạn lịch sử của dân tộc, báo chí luôn đóng vai trò quan trọng, là vũ khí, công cụ đắc lực của Ðảng trên mặt trận văn hoá, tư tưởng. Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ðảng ta luôn đề cao vai trò báo chí từ buổi sơ khai của công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đến thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế sâu rộng. Nhất là trong giai đoạn cả hệ thống chính trị ra sức bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, thì vai trò của báo chí càng được đặc biệt quan tâm.
Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam tỉnh Cà Mau viếng Ðền thờ 10 Anh hùng liệt sĩ Khởi nghĩa Hòn Khoai, nhân kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2024). Ảnh: HUỲNH LÂM
Vai trò quan trọng của báo chí
Là một bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng của Ðảng, báo chí được ví như lực lượng xung kích, là vũ khí sắc bén, công cụ đắc lực của Ðảng trên mặt trận đấu tranh tư tưởng. Từ thực tiễn hoạt động cách mạng của bản thân, nhất là thực tiễn sử dụng báo chí làm phương tiện đấu tranh cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ Nhân dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, cho hoà bình thế giới. Chính vì thế cho nên, tất cả những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Ðường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng. Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ Nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Ðảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”[1].
Thấm nhuần lời dạy của Bác, hoạt động báo chí nước ta nói chung và báo chí tỉnh Cà Mau nói riêng không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, tiên phong trong tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; trở thành lực lượng nòng cốt trên mặt trận tư tưởng của Ðảng, một mặt vừa bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, mặt khác vừa đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, các cơ quan báo chí các cấp được đánh giá có vai trò hết sức quan trọng. Nghị quyết nêu: “Phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông để góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh, phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch”. Từ yêu cầu của Ðảng, sự mong đợi của Nhân dân, các cơ quan báo chí đã chủ động thích ứng với phương tiện, loại hình truyền thông mới, đa dạng hoá phương thức và nội dung thông tin, tuyên truyền, đảm bảo phục vụ hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, bảo vệ Tổ quốc, nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam. Ðây là kênh thông tin chính thống, có vai trò quan trọng trong việc tạo “sức đề kháng” cho người dân trước những tác động tiêu cực, nhiễu loạn thông tin trên mạng Internet, mạng xã hội như hiện nay.
Những năm qua, các cơ quan báo chí đã thực hiện nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin tuyên truyền của Ðảng, Nhà nước; bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Ðảng và chế độ; thông tin kịp thời, trung thực, toàn diện đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá - xã hội, quốc phòng - an ninh. Ðặc biệt, các cơ quan báo chí tích cực tuyên truyền, khẳng định tính đúng đắn, khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, khẳng định vai trò lãnh đạo của Ðảng. Bên cạnh đó, báo chí đã có nhiều bài viết phản ánh, phân tích sâu sắc, diễn giải thấu đáo, giúp tăng cường, củng cố niềm tin khoa học, biện chứng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Nhiều cơ quan báo chí tích cực xây dựng, mở rộng các chuyên mục, chuyên trang, chuyên đề, chương trình... để tuyên truyền chuyên sâu về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Ðiển hình, như chuyên mục “Ðấu tranh phản bác luận điệu sai trái, thù địch” của tạp chí Cộng sản; “Làm thất bại chiến lược Diễn biến hoà bình” của báo Quân đội Nhân dân; “Bình luận - Phê phán” của tạp chí Quốc phòng toàn dân; “Chống diễn biến hoà bình” của các báo: Quân đội Nhân dân, Công an Nhân dân, VietnamPlus; “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng” của báo điện tử Ðảng Cộng sản Việt Nam, báo Cà Mau... Theo đó, có nhiều tác phẩm tập trung luận giải và làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền... Qua đó, khẳng định tính nhân văn, có lý, có tình, tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo, bảo đảm quyền con người của Việt Nam. Ðồng thời, vạch rõ chiêu trò, thủ đoạn nham hiểm của các thế lực thù địch.
Với nội dung phong phú, lập luận sắc bén, công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác thông tin, quan điểm sai trái, thù địch của các cơ quan báo chí đã tạo hiệu ứng tốt, được cán bộ, đảng viên và Nhân dân đón nhận, lan toả những thông điệp tích cực.
Những thách thức, khó khăn
Tuy đạt được những kết quả quan trọng, nhưng việc phát huy vai trò của báo chí trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Ðó là, khả năng thích ứng với xu thế truyền thông hiện đại của các cơ quan báo chí, đặc biệt là mạng xã hội còn hạn chế; chất lượng nguồn nhân lực làm công tác báo chí, nhất là bản lĩnh chính trị chưa thật sự tương xứng với vai trò và vị trí tiên phong trong định hướng dư luận.
Bên cạnh đó, dưới tác động của kinh tế thị trường, mối quan tâm của cộng đồng xã hội cũng trở nên đa dạng hơn, thậm chí có những tác động lệch lạc, tiêu cực tới hoạt động báo chí, gây cản trở đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị này. Nguồn kinh phí cho hoạt động báo chí cũng chịu sự điều tiết đáng kể từ cơ chế thị trường, khiến sự đầu tư cho hoạt động tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng gặp khó khăn. Một số cơ quan báo chí còn lợi dụng chức năng giám sát, phản biện xã hội để chạy theo sự kiện giật gân, câu view mà xem nhẹ hay bỏ qua các vấn đề hệ trọng của đời sống xã hội, thậm chí thông tin chạy theo lợi ích nhóm. Ðặc biệt, xuất hiện tình trạng một số nhà báo, phóng viên lợi dụng danh nghĩa phản biện xã hội để đả phá chủ trương, chính sách, giải pháp đúng đắn của Ðảng, Nhà nước. Có nhà báo thoái hoá, biến chất, lợi dụng việc phản biện xã hội để đưa lên mạng những thông tin lệch lạc, trái với quan điểm của Ðảng, Nhà nước ta. Cá biệt, đã có trường hợp nhà báo, phóng viên đang công tác và sau khi nghỉ việc, chuyển công tác đã có những bài viết đi ngược lại chủ trương, nghị quyết của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Một số cơ quan báo chí thông tin chưa kịp thời, chưa toàn diện đối với những sự kiện, vấn đề, những “điểm nóng” đang được dư luận xã hội quan tâm; vẫn còn tình trạng xem nhẹ việc học tập lý luận chính trị, trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ... của một bộ phận cán bộ, nhà báo, phóng viên, biên tập viên. Chưa làm chủ khoa học - công nghệ để nhận diện, phát hiện và tham mưu cơ quan chức năng xử lý những tội phạm sử dụng công nghệ cao để chống phá Ðảng và Nhà nước. Lực lượng chuyên viết bài bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác còn mỏng; trình độ nhận thức, lý luận chưa đồng đều và đang có nguy cơ “già hoá”.
Một điều đáng băn khoăn là giữa các cơ quan báo chí thiếu sự hợp tác, liên kết chặt chẽ trong việc xây dựng, tổ chức các bài viết, đăng phát lại các bài viết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng; chưa chú trọng tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên... chuyên viết về bài chính luận, bình luận, xã luận về chính trị, xây dựng Ðảng, xây dựng hệ thống chính trị... nên chất lượng nội dung còn nhiều mặt hạn chế. Ðặc biệt, việc sơ kết, tổng kết công tác tuyên truyền về xây dựng Ðảng, nhất là tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch chưa được cấp uỷ đảng, chính quyền và cơ quan báo chí quan tâmu
[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.12, tr.166-167.
Ðỗ Chí Công
Bài cuối: Xứng đáng hơn nữa trên mặt trận tư tưởng
Xem thêm bình luận