Dù chỉ ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nhi đồng nhưng với niềm đam mê nghiên cứu, học tập, các bạn nhỏ đã chứng tỏ sự nhạy bén và khả năng sáng tạo của mình thông qua những mô hình, giải pháp (GP) ấn tượng, giàu tính ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Qua đó, giúp chúng ta có cái nhìn đầy lạc quan về một thế hệ mới - thế hệ sẽ làm chủ khoa học và công nghệ, thích ứng nhanh với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Sáng tạo khởi nguồn từ thực tiễn
Qua màn hình điện thoại kết nối trực tuyến với lễ tổng kết trao giải cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng lần thứ VII năm 2020 - 2021”, em Lâm Hoàng Nhân (học sinh dân tộc Khmer, lớp 9/2, Trường THCS Nguyễn Huệ, xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu) nhảy cẫng lên khi nghe GP “Robot bỏ rác có nhiều chức năng” của mình đoạt giải Nhất cuộc thi cấp tỉnh và giải Khuyến khích quốc gia cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ XVII”.
Nhân xúc động chia sẻ: “Em không nghĩ GP của mình lại đoạt cùng lúc 2 giải thưởng. Ban đầu khi phụ ba mẹ quét dọn nhà cửa, em thấy mất nhiều thời gian để tìm thùng bỏ rác, mang rác đi đổ; hoặc những lúc đang ngồi ở phòng khách muốn bỏ rác mà thùng rác lại quá xa, nên em nghĩ phải chi thùng rác có thể làm theo sự điều khiển của mình thì hay biết mấy. Vậy là em bắt đầu lên mạng tìm tòi, nghiên cứu và mất hơn 5 tháng ròng rã để tìm kiếm, đặt mua vi mạch, linh kiện, lập trình cho robot… Khi sản phẩm gần hoàn thiện, em lại suy nghĩ nếu thùng rác thông minh chỉ có chức năng tự động bật/đóng nắp khi có rác thì quá lãng phí nên tích hợp thêm các chức năng khác như: rửa tay sát khuẩn, báo rò rỉ gas, báo cháy và có thể điều khiển bằng điện thoại. Nhờ sự hỗ trợ, góp ý tận tình của giáo viên hướng dẫn nên sản phẩm của em mới hoàn thiện và đoạt giải thưởng cao như vậy”.
Với 2 bạn nhỏ Phạm Nhật Triêu (lớp 7) và Nguyễn Thị Như Ý (lớp 8, Trường THCS Phan Ngọc Hiển, huyện Đông Hải), sức sáng tạo còn vượt cả giới hạn về trình độ học vấn khi cùng nghiên cứu để cho ra đời GP “Mô hình hình học không gian lớp 9”. Triêu và Ý cho biết: “Trong chương trình lớp 9, có chương “Hình trụ - Hình nón - Hình cầu”, mặc dù thầy cô đã cố gắng giảng giải để học sinh dễ hình dung, tuy nhiên không phải ai cũng có trí tưởng tượng tốt để hiểu hết, nên chúng em đã nghiên cứu, thực tế hóa thành mô hình “Hình học không gian lớp 9” để phục vụ việc học tập. GP này hoạt động rất an toàn, hiệu quả, giá thành thực hiện cũng hợp với túi tiền. Và rồi nỗ lực của chúng em, sự hỗ trợ của giáo viên hướng dẫn đã được đền đáp xứng đáng khi GP này đoạt giải Nhất cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bạc Liêu lần thứ VII”.
Lâm Hoàng Nhân lắp ráp linh kiện và lập trình cho “Robot bỏ rác có nhiều chức năng” (ảnh trái) và chạy thử nghiệm mô hình (ảnh phải). Ảnh: Đ.K.C
Vượt khó, chắp cánh cho những sáng tạo
Cuộc thi năm nay chịu tác động lớn bởi diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, nhưng với những nỗ lực không ngừng nghỉ, thanh thiếu niên, nhi đồng toàn tỉnh vẫn cho thấy sức sáng tạo không giới hạn của bản thân bằng những mô hình, GP chất lượng, có tính ứng dụng cao vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ học tập, sinh hoạt hàng ngày…
Theo đó, cuộc thi thu hút sự tham gia của 184 tác giả, nhóm tác giả, với 142 GP thuộc 5 lĩnh vực. Trong đó, lĩnh vực Đồ dùng học tập có 30 GP; Phần mềm tin học 3 GP; Sản phẩm thân thiện với môi trường 23 GP; Dụng cụ sinh hoạt gia đình - đồ chơi trẻ em 43 GP; Bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế 43 GP. Đặc biệt, cấp tiểu học cho thấy sự bứt phá khi có đến 59 GP tham gia; trong đó, có tác giả nhỏ tuổi nhất - 7 tuổi là học sinh của Trường tiểu học C (huyện Hòa Bình). TP. Bạc Liêu tiếp tục là đơn vị dẫn đầu toàn tỉnh với hơn 30 GP tham gia.
Ông Lâm Thành Đắc - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật tỉnh, bày tỏ: “Nhận thấy rõ những khó khăn của cuộc thi năm nay bởi tác động của dịch COVID-19, nên ngoài việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị hữu quan, các trường học đôn đốc thí sinh tham gia, Ban tổ chức còn linh hoạt cho các tác giả nộp hồ sơ trực tuyến, ghi hình hoặc quay video gửi kèm cùng GP để chấm thi qua mạng. Khi có vấn đề phát sinh cần làm rõ, Hội đồng giám khảo sẽ liên lạc trực tiếp với các tác giả qua điện thoại. Không chỉ vậy, chúng tôi còn thành lập bộ phận thường trực, có đường dây nóng để giải đáp thắc mắc, trả lời hoặc hướng dẫn cụ thể mọi vấn đề liên quan đến cuộc thi. Đồng thời, còn gia hạn thêm thời gian nhận hồ sơ để các tác giả kịp hoàn chỉnh sản phẩm vì những nguyên nhân khách quan do dịch bệnh…”.
Thực tiễn từ cuộc sống luôn chứa đựng kho tư liệu vô giá cho những ai có đam mê, thích tìm tòi, nghiên cứu và sáng tạo. Và thế hệ trẻ tỉnh nhà có đầy đủ năng lực, tư duy để kiến tạo, biến những điều không tưởng trở thành hiện thực, góp thêm những mô hình, GP hữu dụng phục vụ cuộc sống hiện tại. Xa hơn, đó còn có thể là những ứng dụng phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Kim Trúc
Xem thêm bình luận