Đào tạo nghề nông nghiệp: Vẫn còn nhiều khó khăn

Thực hiện Quyết định 1956 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT), Bộ NN&PTNT vừa ban hành Công văn 1537 về việc chỉ đạo triển khai đào tạo nghề nông nghiệp cho LĐNT giai đoạn 2014 - 2015. Bộ NN&PTNT yêu cầu các địa phương phải tập trung làm tốt công tác đào tạo, đảm bảo chất lượng, hiệu quả, phải gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững.

Những bất cập trong đào tạo nghề nông NGHIỆP

So với đào tạo nghề phi nông nghiệp thì đào tạo nghề nông nghiệp thu hút nhiều LĐNT tham gia hơn. Năm 2013, ngành Nông nghiệp tỉnh đầu tư hơn 2,3 tỷ đồng để mở hơn 50 lớp đào tạo nghề cho LĐNT và đã cấp chứng chỉ nghề nông nghiệp cho trên 1.560 lao động. Trong đó, phần lớn là nông dân nghèo, hộ chính sách và hộ đồng bào dân tộc Khmer. Các nghề được đào tạo chủ yếu là kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi cùng các mô hình sản xuất kết hợp.

Doanh nghiệp xuất khẩu lương thực hướng dẫn nông dân sản xuất lúa chất lượng tại Hội chợ Nông nghiệp ĐBSCL. Ảnh: Lâm Hỷ

Anh Đỗ Văn Bảy (xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi) cho rằng: “Cái khó trong đào tạo nghề nông hiện nay là học xong rồi nhưng không biết làm ở đâu! Thậm chí đi làm thuê ngoài tỉnh cũng chẳng có ai mướn! Bởi, đến nay, có ai tuyển lao động trồng rau, nuôi cá đâu? Do vậy, lao động có học nghề nông xong cũng quay sang làm mướn theo kiểu lao động phổ thông”.

Đó là chưa nói đến những bất cập trong công tác đào tạo. Đơn cử như cơ chế quản lý về đào tạo nghề nông nghiệp cho LĐNT chưa được Trung ương, địa phương hướng dẫn cụ thể, rõ ràng, làm cho việc thực hiện trở nên lúng túng. Cơ chế phối hợp chưa chặt chẽ, dẫn đến giải quyết một số công việc có liên quan chậm trễ, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện chương trình.

Trong công tác quản lý, Sở NN&PTNT giao Chi cục Phát triển nông thôn phụ trách công tác đào tạo nghề, nhưng thẩm quyền phê duyệt kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch hàng năm lại thuộc về UBND tỉnh. Do vậy, Chi cục Phát triển nông thôn gặp khó khăn trong công tác tham mưu cho Sở NN&PTNT thực hiện nhiệm vụ đào tạo nghề hàng năm. Trong khi đó, nghề nông mang tính đặc thù, phụ thuộc vào mùa vụ, thị trường tiêu thụ... Từ những bất cập trên mà công tác đào tạo nghề nông chưa gắn kết được sản xuất với thị trường.

Bên cạnh đó, giáo trình nghề nông nghiệp chủ yếu dựa vào chương trình, giáo trình của Bộ NN&PTNT, áp dụng trên phạm vi toàn quốc, có nhiều nội dung chưa phù hợp với thực tế của địa phương, chưa gắn với điều kiện đặc thù sản xuất của từng vùng, miền. Vì vậy, công tác đào tạo nghề chưa phát huy hiệu quả và mang tính đón đầu. Trên thực tế, đào tạo nghề nuôi trồng thủy sản phải gắn chặt với lịch thời vụ, nhằm trang bị những kiến thức cần thiết để nông dân chủ động trong nuôi trồng, thay vì đào tạo nghề theo kiểu đến hẹn lại lên, hoặc đăng ký đủ người mới mở lớp.

Ngoài ra, công tác đào tạo nghề nông còn tồn tại hàng loạt những khó khăn khác như: chưa có cán bộ, công chức chuyên trách quản lý công tác đào tạo nghề nông, phần lớn là cán bộ kiêm nhiệm nên gặp khó trong công tác quản lý. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên dạy nghề nông chưa đáp ứng nhu cầu. Máy móc, trang thiết bị phục vụ đào tạo nghề ở các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh chủ yếu phục vụ đào tạo nghề phi nông nghiệp. Kinh phí đào tạo nghề nông cho LĐNT chỉ được phân bổ phần hỗ trợ cho người học nghề, không có phần kinh phí quản lý, kiểm tra, giám sát nên gây khó khăn cho các đơn vị quản lý, chủ đầu tư trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao...

Gắn đào tạo với quy hoạch SẢN XUẤT

Từ những bất cập tồn tại trong công tác đào tạo nghề nông cho LĐNT, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các địa phương là đào tạo nghề phải có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng đến việc đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Đào tạo phải gắn với quy hoạch sản xuất nông nghiệp của từng địa phương, quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở cấp xã. Đặc biệt, đào tạo phải gắn với Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, đạt được mục tiêu trên không phải là chuyện dễ dàng khi sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn còn nằm trong vòng luẩn quẩn. Như việc ngành Nông nghiệp chuyển giao các mô hình sản xuất mới cho nông dân, nhưng đầu ra của sản phẩm lại để nông dân tự lo? Và muốn phát triển các mặt hàng giá trị gia tăng cũng không phải là chuyện dễ, vì nó còn liên quan đến hàng loạt vấn đề như: đầu tư hạ tầng, quy hoạch, xây dựng vùng chuyên canh, nhà máy sản xuất, và nhất là không thể thiếu vai trò đầu tàu của doanh nghiệp. Song, phần lớn ở các địa phương đều chưa có doanh nghiệp lớn để giúp nông dân tháo gỡ khó khăn này, nông dân cứ phải sản xuất theo kiểu “đoán mò”.

Theo ông Dương Thành Trung, Bí thư Thành ủy TP. Bạc Liêu: “Việc đào tạo nghề và chuyển giao mô mình cho nông dân không khó, vì nông dân đã có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất. Vấn đề quan trọng chính là thu hút được doanh nghiệp và giải quyết được đầu ra cho nông sản”.

Thực trạng trên cho thấy, muốn phát huy hiệu quả đào tạo nghề nông cho LĐNT, thì cùng với việc đẩy mạnh thu hút đầu tư, cần phát triển mạnh các mô hình kinh tế hợp tác, trang trại, qua đó, hướng nông dân vào làm ăn tập thể, giảm dần việc sản xuất manh mún. Đây cũng là giải pháp để giải quyết lao động cho nông dân thiếu và không có đất sản xuất. Đồng thời, hình thành nên những vùng chuyên canh có sự phân công lao động và tạo ra lượng hàng hóa cho giá trị gia tăng cao. Và để làm được việc này, công tác quy hoạch, cơ cấu lại sản xuất phải đi trước một bước; cũng như đẩy mạnh hơn nữa các chính sách hỗ trợ nông dân, khuyến khích doanh nghiệp, xây dựng các chuỗi liên kết từ cánh đồng đến nhà máy...

TÚ ANH