Di dời, sơ tán dân là một trong những phương án ứng phó khi xảy ra thiên tai, nhất là đối với loại hình bão và áp thấp nhiệt đới (ATNÐ). Tuy nhiên, hiện nay số lượng công trình kết hợp tránh trú thiên tai cộng đồng tại một số khu vực chưa đảm bảo, xuống cấp, nhất là tại các khu vực dân cư sống rải rác.
- Sông Ðốc cần hỗ trợ thêm nguồn lực phòng, chống thiên tai
- Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng trong phòng chống thiên tai
- Phòng, chống thiên tai - Phòng vẫn là chính
Tuy được nhận định là diễn ra không thường xuyên, nhưng với đặc điểm địa hình thấp, bằng phẳng và thường xuyên ngập nước... nên khi có bão, ATNÐ xảy ra, kéo theo mưa lớn, gió mạnh, sóng lớn và nước biển dâng sẽ gây thiệt hại về tính mạng, tài sản, công trình, sản xuất, ảnh hưởng đời sống người dân. Loại hình thiên tai này trên địa bàn tỉnh được xác định có khả năng cao nhất ở cấp độ rủi ro thiên tai cấp 3.
Ðầu năm nay, dù không ảnh hưởng đến đất liền nước ta nhưng ATNÐ xuất hiện sớm hơn so với quy luật khí hậu mùa bão trên biển Ðông từ ngày 11/2 đến chiều 14/2 cho thấy thời tiết diễn biến ngày một bất thường hơn.
Trên địa bàn tỉnh còn nhiều ngư dân sống ven biển thuộc diện phải di dời, sơ tán nếu xảy ra bão, ATNÐ.
Theo ông Trịnh Xuân Hưng, Giám đốc Ðài Khí tượng thuỷ văn tỉnh: "Trong năm 2025 có khoảng từ 11-13 cơn bão và ATNÐ trên biển Ðông, trong đó có 6-7 cơn ảnh hưởng đến nước ta. Bão, ATNÐ kéo theo gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh, gây ra thời tiết xấu cả trên biển và đất liền, với hiện tượng mưa lớn diện rộng kèm theo dông, lốc xoáy và gió giật mạnh...".
Với vị trí địa lý của Cà Mau nằm trọn trên bán đảo Cà Mau, có 3 mặt giáp biển, có lượng lớn người dân sống ven biển, ven rừng phòng hộ, ven đê, vùng cửa sông, người canh giữ đáy hàng khơi, người sống trên các lồng bè nuôi thuỷ sản, dân sống vùng xung yếu, vùng trũng thấp... thuộc diện phải di dời, sơ tán khi xảy ra thiên tai.
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi, Chánh văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh, cho biết: "Toàn tỉnh có khoảng 56 ngàn người thuộc đối tượng dễ bị tổn thương, bao gồm trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, người bị bệnh hiểm nghèo, người nghèo...".
Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh, các công trình tránh trú cộng đồng đang sử dụng kết hợp là các trụ sở UBND xã, huyện; trường học và cơ sở tôn giáo... Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có tổng số 34 bệnh viện đa khoa, trung tâm y tế, 499 trường học, 4 khu công nghiệp và các trụ sở UBND xã, huyện, trung tâm văn hoá... Tuy nhiên, số lượng công trình kết hợp tránh trú thiên tai cộng đồng tại một số khu vực chưa đảm bảo, đã xuống cấp, nhất là tại các khu vực dân cư sống rải rác.
Toàn tỉnh hiện có 3 tuyến quốc lộ đi qua với tổng chiều dài 220 km, 11 tuyến tỉnh lộ với tổng chiều dài 336 km, 976,4 km đường liên huyện và hơn 10.000 km đường nông thôn. Ngoài phát triển kinh tế - xã hội, đây là điều kiện quan trọng để phục vụ công tác phòng, chống thiên tai.
Thực tế này cũng đã được đoàn kiểm tra công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Khu vực 5 (gồm 2 huyện Năm Căn và Ngọc Hiển) chỉ ra trước đó. Cụ thể, đoàn đánh giá các công trình dự kiến bố trí di dời dân khi xảy ra thiên tai hầu như không đảm bảo yêu cầu.
Là huyện ven biển, huyện Ngọc Hiển có số lượng người dân sống ven sông, ven biển khá lớn. Ðiều này đồng nghĩa với số lượng người dân phải di dời sơ tán khi xảy ra bão, ATNÐ là rất lớn. Theo đó, ông Ðặng Minh Khởi, Phó chủ tịch UBND huyện, kiến nghị: "Thời gian tới, khi đầu tư các công trình cần kết hợp lưỡng dụng, đây là vấn đề cấp bách và cần thiết. Bởi hiện nay các điểm dự kiến bố trí dân cư khi sơ tán hầu như không thể đảm bảo yêu cầu, nhất là vấn đề nhà vệ sinh".
Ðồng tình với kiến nghị của huyện Ngọc Hiển, ông Châu Công Bằng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho rằng: "Qua kiểm tra ghi nhận hiện trạng một số công trình để di dời, bố trí dân cư khi xảy ra bão, ATNÐ không đảm bảo. Ðã qua, trong thiết kế các công trình cũng đã có tính đến yếu tố kết hợp, cho thấy mang lại lợi ích thiết thực. Ngành sẽ phối hợp với các ngành chuyên môn để tiếp tục triển khai trong thời gian tới".
Ở góc độ chuyên môn, ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: "Việc thiết kế xây dựng các công trình phải căn cứ vào các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn và tuỳ theo công dụng, quy mô, công năng mà có thiết kế phù hợp. Tuy nhiên, việc xây dựng công trình lưỡng dụng thì cũng có thể triển khai thực hiện được, nhưng các chủ đầu tư cần phải phối hợp ngay từ đầu để có thiết kế phù hợp. Riêng các công trình đã được xây dựng, các địa phương cần có thống kê để Sở làm cơ sở tham mưu UBND tỉnh có phương án thiết kế, đầu tư thêm công trình phụ trợ đảm bảo".
Bên cạnh bão, ATNÐ, tình trạng sạt lở ven biển, ven sông là 1 trong 5 loại hình thiên tai phổ biến trên địa bàn tỉnh và đang gây ra nhiều thiệt hại về tài sản cho người dân. Hiện nay, tình trạng này vẫn đang diễn biến phức tạp, khó lường và nhu cầu di dời dân cư cũng rất lớn. Ðể giảm thiệt hại của loại hình thiên tai này, tỉnh đang triển khai xây dựng đề án sắp xếp dân cư ven sông và di dời dân cư trong vùng thiên tai.
Ðã qua, công tác di dời, sơ tán dân vùng bị sạt lở đất, vùng dễ bị tổn thương trước thiên tai vào các khu tái định cư được triển khai thường xuyên, giúp ổn định chỗ ở, đời sống, an toàn về tài sản, tính mạng trước tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Năm 2024, có 36 hộ được hỗ trợ tái định cư tại các khu vực để cất nhà ở ổn định, tổng kinh phí hỗ trợ 720 triệu đồng. Hiện nay, các địa phương trong tỉnh đang lập hồ sơ, thủ tục để xét hỗ trợ khoảng 578 hộ.
"Với phương châm phòng là chính, công tác quản lý, đầu tư, xây dựng và duy tu, bảo dưỡng, nâng cấp đê điều và công trình phòng, chống thiên tai khác... thời gian qua được quan tâm. Trong năm 2024, tỉnh triển khai đầu tư xây dựng các dự án, công trình bảo vệ bờ biển, phòng chống sạt lở với chiều dài 28,9 km, tổng mức đầu tư 1.239 tỷ đồng; thực hiện 8 công trình duy tu bảo dưỡng đê điều với nguồn vốn hơn 15 tỷ đồng. Ðối với các công trình bờ bao, cống, nạo vét kênh mương..., tỉnh thực hiện xây dựng, duy tu, sửa chữa, nạo vét hơn 91 km kênh mương, bờ bao các loại, với tổng mức đầu tư hơn 100 tỷ đồng, đầu tư xây dựng 6 công trình và hệ thống đường ống với tổng kinh phí 180 tỷ đồng", ông Nguyễn Thanh Tùng cho biết.
Nguyễn Phú
Xem thêm bình luận