(CMO) Trải qua thời gian dài thực hiện, một dự án quan trọng trong xử lý rác thải có vị trí tại thị trấn Cái Nước (huyện Cái Nước) không tiến triển, vi phạm về đất đai dẫn đến buộc phải thu hồi đất, thu hồi dự án, điều chỉnh sang vị trí khác...
Công ty TNHH Xử lý môi trường Quang Bến (công ty) được UBND tỉnh quyết định cho thuê đất vào ngày 8/6/2017, thực hiện Dự án Nhà máy Ðiện rác Plasma và năng lượng tái tạo KPP (đốt rác, phát điện) tại ấp Hữu Trí (nay là khóm Hữu Trí).
Từ năm 2018-2022, cả 3 lần Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức họp thẩm định công nghệ của dự án, đều có kết quả không chấp thuận về công nghệ, do trong mỗi lần nộp hồ sơ thẩm định thì công ty đã có thay đổi các công nghệ khác nhau.
Trong khoảng thời gian 2017-2020, công ty đã 4 lần xin điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án để điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư như: tên dự án, mục tiêu dự án, quy mô dự án, tổng vốn đầu tư và tiến độ thực hiện dự án đầu tư. Thay đổi lần cuối vào ngày 29/6/2020, trong đó quy định: tiến độ chuẩn bị thủ tục đầu tư đến quý IV năm 2020 và tiến độ đầu tư xây dựng, đưa vào khai thác, vận hành trong quý II năm 2022. Tuy nhiên, công ty chưa triển khai thực hiện dự án đầu tư theo đúng tiến độ là phải đưa dự án vào vận hành, khai thác như đã cam kết. Hiện nay, đã hết thời hạn nhưng công ty chưa được cơ quan có thẩm quyền gia hạn giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Vị trí trước đây được giao thực hiện Dự án Nhà máy Ðiện rác Plasma và năng lượng tái tạo KPP được kiến nghị thu hồi, di dời sang vị trí khác vì không còn phù hợp với thực tế và quy hoạch sử dụng đất của địa phương.
Hiện tại, công ty chưa thực hiện đầu tư san lấp mặt bằng, chưa xây dựng các hạng mục công trình nào trên đất. Từ thực tế trên cho thấy, công ty chưa đưa đất vào sử dụng thực hiện dự án đầu tư kéo dài từ năm 2017-2023, đã vi phạm pháp luật về đất đai thuộc trường hợp thu hồi đất theo quy định tại điểm i, khoản 1, Ðiều 64, Luật Ðất đai năm 2013, được hướng dẫn thực hiện theo điểm c, khoản 2, Ðiều 15, Nghị định số 43/2014/NÐ-CP, ngày 15/5/2014 của Chính phủ (được bổ sung tại khoản 12, Ðiều 2, Nghị định số 01/2017/NÐ-CP, ngày 6/1/2017 của Chính phủ).
Trên thực tế, vị trí khu đất hiện nay không còn phù hợp với mục đích sử dụng cho dự án này, do không đảm bảo khoảng cách an toàn theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về quy hoạch xây dựng (QCVN 01:2021/BXD); không được sự đồng thuận của cộng đồng dân cư; không còn phù hợp với Ðiều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 và Kế hoạch sử dụng đất năm 2023 huyện Cái Nước, do vị trí khu đất này được quy hoạch là đất quốc phòng; không phù hợp với Ðồ án Quy hoạch chung thị trấn Cái Nước đến năm 2030 được UBND tỉnh phê duyệt.
Như vậy, theo quy định về trình tự, thủ tục gia hạn sử dụng đất tại Ðiều 74, Nghị định số 43/2014/NÐ-CP, ngày 15/5/2014 của Chính phủ, nếu công ty tiến hành lập thủ tục xin gia hạn tiến độ sử dụng đất cũng không được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận do không phù hợp quy hoạch sử dụng đất. Do đó, trường hợp này sẽ thực hiện thu hồi đất theo quy định tại điểm đ, khoản 1, Ðiều 74, Nghị định số 43/2014/NÐ-CP, ngày 15/5/2014 của Chính phủ. Vì vậy, Công ty TNHH Xử lý môi trường Quang Bến phải lập thủ tục xin điều chỉnh địa điểm thực hiện Dự án đầu tư Nhà máy Ðiện rác Plasma và năng lượng tái tạo KPP tại vị trí mới phù hợp với quy hoạch tỉnh và các quy hoạch chuyên ngành.
Ông Trịnh Văn Lên, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết, bên cạnh kiến nghị UBND tỉnh không chấp thuận gia hạn sử dụng đất cho Công ty TNHH Xử lý môi trường Quang Bến tiếp tục thực hiện Dự án đầu tư Nhà máy Ðiện rác Plasma và năng lượng tái tạo KPP, địa điểm tại khóm Hữu Trí; đồng thời xem xét cho điều chỉnh vị trí thực hiện dự án này tại địa điểm phù hợp với quy hoạch tỉnh đang lập, gồm các vị trí dự kiến như: khu liên hợp xử lý chất thải rắn thông thường, xử lý chất thải rắn công nghiệp, y tế nguy hại tại xã Khánh An, huyện U Minh; khu xử lý chất thải rắn thông thường tại xã Lâm Hải, huyện Năm Căn.
Hiện Sở Khoa học và Công nghệ đã tổ chức thẩm định lần thứ 4 công nghệ của dự án và được Hội đồng Thẩm định chấp thuận vào ngày 5/4/2023, nhưng kèm theo điều kiện: Trường hợp thay đổi địa điểm (mặc dù công nghệ đốt rác phát điện không thay đổi) thì phải xem xét, có ý kiến lại công nghệ; đồng thời, kiến nghị việc chọn địa điểm thực hiện dự án hết sức quan trọng, mặc dù dự án sử dụng công nghệ tiên tiến nhưng lượng tro bay, tro xỉ phát sinh tương đối lớn, cần bố trí diện tích đất phù hợp để chôn lấp tro bay, tro xỉ.
Bài học “Nhà máy Xử lý rác thải TP Cà Mau” khi tập trung rác thải khắp nơi về đô thị để xử lý đã được “xử lý” tại một dự án xử lý rác thải ở thị trấn Cái Nước (huyện Cái Nước) như đã nêu trên. Việc làm này phù hợp với điều kiện thực tế, nhu cầu phát triển và tạo được sự đồng thuận, hài lòng của người dân./.
Trần Nguyên