ĐT: 0939.923988
Thứ bảy, 2-8-25 14:32:09
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Ðồng chí Ba Duẩn và mảnh đất sâu nặng ân tình

Báo Cà Mau Từ những tháng đầu quý IV/2016, tại tỉnh Quảng Trị bắt đầu diễn ra các hoạt động hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (7/4/1907-7/4/2017). Riêng hội thảo khoa học về chủ đề này sẽ được tổ chức trong năm 2017, tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - Hà Nội.

Một ngày đầu tháng 10/2016, anh Lê Vĩnh Nhiên, Phó Giám đốc Ðài Phát thanh - Truyền hình (PT-TH) tỉnh Quảng Trị bỏ nhỏ rằng đơn vị đang thực hiện phim tài liệu về cố Tổng Bí thư Lê Duẩn để kỷ niệm 110 năm ngày sinh của ông. Ðoàn làm phim rất mong có những thước phim về Nam Bộ bởi đây chính là mảnh đất của sự dấn thân, tình yêu và khát vọng thống nhất luôn cháy bỏng trong trái tim đồng chí Lê Duẩn. Thời gian càng dần xa thì nhân chứng lịch sử còn lại càng hiếm hoi, việc thực hiện không dễ dàng.

Ðồng chí Lê Duẩn về thăm Cà Mau những năm đầu mới giải phóng. Ảnh tư liệu

Tôi hứa chắc với anh rằng, nếu Ðài PT-TH tỉnh Quảng Trị về thực hiện tại Cà Mau hẳn sẽ thu nhận được nhiều thông tin thú vị. Bởi cách đây gần 15 năm, tôi có dịp cùng các anh ở Bảo tàng tỉnh Cà Mau thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm tài liệu, tư liệu cũng như các nhân chứng lịch sử đã từng có công đùm bọc, bảo vệ cố Tổng Bí thư Lê Duẩn trong thời gian bí mật hoạt động ở đây để chỉ đạo phong trào cách mạng miền Nam (năm 1955), đồng thời khởi thảo và hoàn thành “Ðề cương cách mạng miền Nam” - một kiệt tác cách mạng chi phối xuyên suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Trong hồi ký của mình, đồng chí Cao Ðăng Chiếm (nguyên Uỷ viên Trung ương Ðảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ) viết: “Tôi cảm phục anh Ba một lòng gắn bó với Nam Bộ, với miền Nam của Tổ quốc”. Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng viết: “Mấy năm gắn bó sống chết với chiến trường Nam Bộ sau Hiệp định Geneve đã giúp anh Ba tổng kết những kinh nghiệm thực tiễn xương máu, làm tiền đề hình thành đường lối đấu tranh của cách mạng miền Nam mà anh thể hiện trong dự thảo Ðường lối cách mạng Việt Nam ở miền Nam”... “Sau này tài liệu đó được quen gọi là Ðề cương cách mạng miền Nam và tư tưởng của nó được thể hiện đầy đủ trong Nghị quyết 15 của Trung ương Ðảng khoá II”.

Nghị quyết 15 khai thông dòng thác cách mạng miền Nam, xua tan những ảo tưởng “thống nhất đất nước bằng thi đua hoà bình giữa hai miền”, tâm lý sợ chiến tranh lan rộng, dao động trước sức mạnh của Mỹ… Qua đó, cả nước đã xác định rõ ràng, dứt khoát: miền Nam là tiền tuyến lớn, miền Bắc là hậu phương lớn.

Trong dòng chảy lịch sử cuộc đời cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, mảnh đất Nam Bộ nói chung, Cà Mau nói riêng là một mối duyên nợ “đặc biệt sâu nặng”. Theo ông Phan Minh Tánh, nguyên cán bộ Thanh vận tỉnh Bạc Liêu, nguyên Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương, thời kỳ đầu, đồng chí Bí thư Xứ uỷ Nam Bộ Lê Duẩn hoạt động ở Cà Mau, từ năm 1949-1954, có lúc là Bí thư Trung ương Cục miền Nam. Từ năm 1955-1956, đồng chí Lê Duẩn đảm nhận nhiệm vụ Bí thư Xứ uỷ mới thành lập - vẫn ở Cà Mau, nhưng chuyển vào hoạt động bí mật nên ít cán bộ cách mạng có điều kiện gặp.

Ngày 7/2/1955, tại vàm sông Ông Ðốc, huyện Trần Văn Thời, chuyến tàu cuối cùng kéo còi đưa cán bộ hoạt động tại miền Nam tập kết ra Bắc theo tinh thần của Hiệp định Geneve. Người ra đi đưa 2 ngón tay thay cho lời hẹn ước 2 năm sau sẽ quay trở về đoàn tụ trong niềm vui chiến thắng. Trong bối cảnh đó, có một người cũng lên tàu như bao người khác nhưng rồi bí mật bước xuống một con xuồng nhỏ để trở lại bờ. Người cán bộ cao cấp ấy được Ðảng và Bác Hồ chọn làm người ở lại để thực hiện sứ mệnh lịch sử mà chính đồng chí đã tiên đoán trước cục diện và những sóng gió mà con tàu cách mạng Việt Nam phải đương đầu trong hành trình đến bến bờ thống nhất. Ðồng chí Lê Duẩn - người cán bộ đó đã ở lại miền Nam như thế.

Mấy năm sau là thời kỳ đầy thách thức, nguy hiểm đối với anh Ba. Tình hình hết sức căng thẳng, phức tạp. Thế nhưng, cán bộ và Nhân dân Cà Mau đã hết lòng bảo vệ, đùm bọc không để xảy ra bất cứ tình huống bất lợi nào cho quá trình hoạt động cách mạng. Nhắc đến Cà Mau là nhắc đến những đồng chí, đồng đội, người anh em nặng ân tình hơn cả ruột thịt như ông Năm Hắc Hổ, Bông Văn Dĩa, Ba Pháo…

Ðồng chí Lê Duẩn đã nhận một người anh nuôi và coi như người thân trong gia đình là Năm Hắc Hổ (tên thật là Tiết Văn Phát) - một trang hào kiệt đất phương Nam. Năm Hắc Hổ là một người nghĩa hiệp, giỏi võ nghệ và ham săn bắn. Sau khi gặp thầy giáo Phan Ngọc Hiển, ông được thầy giác ngộ cách mạng. Từ đó, Năm Hắc Hổ là học trò cưng của thầy giáo Phan. Ngày 13/12/1940, ông theo thầy Phan Ngọc Hiển dựng cờ khởi nghĩa tại Hòn Khoai. Cuộc khỏi nghĩa thất bại, ông bị đày ra Côn Ðảo. Tại đây, Năm Hắc Hổ gặp đồng chí Lê Duẩn.

Sau khi đồng chí Lê Duẩn bí mật quay trở lại miền Nam đến ở bãi Khai Long, huyện Ngọc Hiển, ông Năm Hắc Hổ cơm nắm lên rừng nhiều ngày cùng với ông Ba Pháo (cũng là bạn tù tại Côn Ðảo) tìm cách chữa khỏi bệnh hen suyễn nặng cho đồng chí Lê Duẩn.

Ðồng chí Lê Duẩn thăm tỉnh Minh Hải vào tháng 9/1978.        Ảnh tư liệu

Sau khi đất nước thống nhất, năm 1978 đồng chí về thăm Minh Hải trong sự chào đón nồng ấm của Ðảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà, đến ngày 30/9/1985, đồng chí một lần nữa về thăm Ðảng bộ và Nhân dân Minh Hải, trong đó đặc biệt ông gặp gỡ những người đã có công đùm bọc che chở ông trong những năm kháng chiến ở huyện Ngọc Hiển, Trần Văn Thời, Cái Nước và U Minh.

Với tình cảm thiết tha dành cho “anh Ba”, “ông Chín”, tháng 4/2012, Ðảng bộ tỉnh Cà Mau xuất bản quyển sách “Bí thư Xứ uỷ Nam Bộ, Bí thư Trung ương Cục miền Nam Lê Duẩn hoạt động tại Cà Mau”. Trong lời nói đầu quyển sách, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, Bí thư Tỉnh uỷ Cà Mau Dương Thanh Bình nhấn mạnh: “Ðây không phải là loại sách chuyên đề về lý luận. Nội dung cuốn sách này chủ yếu được thể hiện trong những hồi ký sống động miêu tả “con người thật”, “sự việc thật”, phản ánh bản lĩnh, khí phách, tài năng, trí tuệ, phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng và lòng trung thành vô hạn của đồng chí Lê Duẩn đối với Ðảng, với Tổ quốc và Nhân dân”./.

Ðoàn Phương Nam

Lắng lòng tháng bảy

Mỗi độ tháng Bảy về, đất trời như lắng lại không khí tri ân những người con ưu tú đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Trong dòng chảy lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là dấu son, nhưng cũng đầy mất mát, bi thương. Tại Cà Mau, nhiều chiến sĩ, đồng bào đã hy sinh anh dũng, để đổi lấy cuộc sống  hoà bình.

Ở ngã tư sông

Về trung tâm xã Ðầm Dơi, đi từ đường Dương Thị Cẩm Vân lên cầu, đập vào mắt là tượng đài Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Dương Thị Cẩm Vân sừng sững bên bờ ở ngã tư sông, khắc ghi chiến công của nữ kiện tướng chiến hào trong những năm bao vây, đánh lấn Chi khu Ðầm Dơi. Ở góc tường rào bê-tông là bức phù điêu tái hiện cuộc chiến đấu kiên cường của quân và dân huyện Ðầm Dơi ngày trước trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tiếc là ở đây còn thiếu tượng đài khắc hoạ hình ảnh 26 người chết và hàng trăm người bị thương, hàng chục người bị bắt bớ, tù đày trong cuộc đấu tranh trực diện ngày 23/10/1961 quy mô lớn nhất và bị đàn áp đẫm máu nhất trong tỉnh lúc bấy giờ.

Quá khứ hào hùng - Hiện tại vươn xa

Báo - đài là hợp chất gắn kết niềm tin giữa Ðảng với Nhân dân như bê-tông cốt thép, là ngọn lửa giữa đêm đông nung sôi bầu nhiệt huyết hàng triệu trái tim yêu nước, thương dân; là ánh đèn pha giữa đêm đen soi sáng mọi bước đường khi dân tộc ta xông lên chiến đấu và chiến thắng quân thù; là ánh mặt trời chân lý xua tan âm u, tâm tối, đem lại mùa xuân của hạnh phúc con người và tô thắm màu cờ của nhận thức, lý tưởng, lẽ sống đối với biết bao thế hệ...

Một thời làm báo

Cà Mau, mảnh đất tận cùng Tổ quốc, nơi sông ngòi chằng chịt, rừng đước bạt ngàn và con người mang trong mình chất mộc mạc, chân thành, hào phóng của miền Tây Nam Bộ. Ở đó, tôi đã sống và cống hiến với những năm tháng làm báo đầy nhiệt huyết, nơi mà mỗi dòng chữ, mỗi câu chuyện đều thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả nụ cười. Một thời làm báo tại Cà Mau là ký ức không thể quên, như cuốn sách cũ, dù thời gian có làm phai màu bìa, nhưng những trang bên trong vẫn sống động.

Báo giấy - Ký ức một thời vàng son

Chẳng nhớ rõ từ khi nào, những sạp báo giấy giữa lòng thành phố đã biến mất dần trong xu thế không thể tránh khỏi khi công nghệ thông tin bùng nổ, với sự "lên ngôi" của báo điện tử, mạng xã hội. Báo giấy - mấy ai còn nhớ một thời vàng son...

Những địa chỉ đỏ trên quê hương anh hùng

Trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, Cà Mau là căn cứ địa cách mạng, là địa bàn đứng chân hoạt động của nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao của Ðảng và Nhà nước. Từ rừng đước, rừng tràm thành làng rừng kháng chiến; từ xóm ấp, chùa chiền, nhà dân thành nơi nuôi chứa cán bộ.

Nhà báo Trần Ngọc Hy một lòng trung kiên, bất khuất

Năm 1943, tốt nghiệp Diplôme, Trần Ngọc Hy về quê tham gia phong trào nông dân đấu tranh chống bọn địa chủ ác bá, chống bọn chính quyền tay sai hà khắc bóc lột nông dân, chống sưu cao thuế nặng.

Báo chí cách mạng Cà Mau góp phần động viên, cổ vũ kháng chiến

Báo chí cách mạng không những góp phần động viên, cổ vũ mà còn là “vũ khí sắc bén” trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, thống nhất đất nước. Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử của những cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước vĩ đại. Trong nhiều loại vũ khí chống chọi với quân thù, có một thứ vũ khí “thanh cao mà đắc lực”, “có sức mạnh hơn mười vạn quân”. Ðó là văn chương nghệ thuật, đặc biệt là văn chương, báo chí cách mạng Hồ Chí Minh.

Phan Ngọc Hiển - Nhà báo cách mạng trên vùng đất Nam Bộ

Tuần báo Tân Tiến số phát hành trung tuần tháng 2/1937, chủ bút Hồ Văn Sao giới thiệu với độc giả: “Bạn tôi Phan Ngọc Hiển, tức Phan Phan, một nhà văn chân chính - lương tâm, bắt đầu đi khắp Nam Kỳ để làm phận sự nhà báo - năm nay lần lượt bạn Phan Ngọc Hiển sẽ hiến cho độc giả: 1. Ðại náo thôn quê - 2. Tinh thần bạn trẻ nước nhà - 3. Giọt nước mắt của dân - 4. Thương - là 4 vấn đề quan hệ xã hội cần thay đổi - muốn tránh sự sơ sót, ngoài những tài liệu của bạn tôi thâu thập trong những lúc gian nan, nay bạn tôi cần đi viếng các làng, dân quê, bạn trẻ... cho cuộc điều tra thêm chu đáo - luôn tiện biết nhau, biết điều sơ sót của Tân Tiến đặng sửa đổi...”.

Nguyễn Mai và những chuyện đời thường

Người đa tài nhất trong những người cầm bút vùng Tây Nam Bộ những năm đánh Mỹ cứu nước là Nguyễn Mai. Anh viết thạo, viết vững chắc các loại ký, truyện, bình luận, xã thuyết và tuỳ bút... Anh sử dụng được các thể loại thơ, đặc biệt thơ trào lộng.