Dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND: Cần một chế tài đủ mạnh

Dự án Luật Hoạt động giám sát (HĐGS) của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (HĐND) đang thu hút sự quan tâm của đại biểu Quốc hội (ĐBQH), HĐND cùng đông đảo cử tri trong tỉnh. Mặc dù được đánh giá cao, song điều cần quan tâm hơn là luật nên có chế tài đủ mạnh đảm bảo cho chủ thể bị giám sát thực thi kết luận giám sát một cách nghiêm minh nhất.

Quang cảnh hội nghị đóng góp dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND do HĐND tỉnh tổ chức. Ảnh: T.Đ

Tại hội nghị đóng góp dự án Luật HĐGS do Thường trực HĐND tỉnh tổ chức mới đây, bà Trần Thị Hoa Ry, đại biểu HĐND tỉnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh phân tích, Điều 11 của luật quy định: “Hiệu quả hoạt động của Quốc hội được đảm bảo bằng hiệu quả HĐGS tối cao tại kỳ họp Quốc hội…; hiệu quả giám sát của HĐND được đảm bảo bằng hiệu quả hoạt động tại kỳ họp HĐND…” là chưa đủ. Bởi vì muốn đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của giám sát, luật cần quy định chế tài đủ mạnh áp dụng cho chủ thể bị giám sát không thực thi hoặc thực thi không đầy đủ, nghiêm túc yêu cầu, kết luận, kiến nghị và nghị quyết về giám sát. Trên thực tế đã và đang tồn tại thực trạng này khiến cho hiệu lực HĐGS không mang lại hiệu quả như cử tri mong muốn.

Ông Huỳnh Chiêu - Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh đề nghị đưa vào quy định sau khi giám sát, đoàn giám sát của Quốc hội, HĐND có quyền ban hành kết luận chứ không nên tiếp thu, kiến nghị hoặc báo cáo cấp trên như cách làm cũ. Nếu chủ thể bị giám sát không thực thi kết luận thì phải có hình thức xử lý như thế nào, trong thời hạn bao lâu và phải có báo cáo kết quả thực thi kết luận giám sát để đoàn giám sát biết và theo dõi tình hình thực hiện.

Một vấn đề “nóng” khác trong dự luật này được đại biểu HĐND tỉnh quan tâm là nội dung, hình thức chất vấn… như thế nào? Về vấn đề này, ông Nguyễn Bình Tân - Phó Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đánh giá cao quy định của luật là đề nghị người được chất vấn báo cáo kết quả thực hiện lời hứa trước cử tri ở kỳ họp trước. Đây là vấn đề rất mới, là thước đo uy tín, mức độ tín nhiệm của cử tri đối với ĐBQH, HĐND hoặc của đại biểu với người được chất vấn tư cách là “tư lệnh” của một ngành… Ông Tân cũng đề nghị cần quy định rõ trong luật người bị chất vấn tại kỳ họp HĐND không được trả lời chất vấn bằng văn bản đối với vấn đề đã được gửi văn bản chất vấn trước đó. Quy định này nhằm loại bỏ tình trạng người được chất vấn né tránh hoặc dây dưa, kéo dài thời gian trả lời chất vấn nhằm làm xói mòn lòng tin của cử tri. Theo ông Tân, luật nên liệt kê cụ thể trường hợp nào được trả lời chất vấn bằng văn bản. Ngoài những trường hợp đó, người được chất vấn phải trả lời đầy đủ, trực tiếp các câu hỏi tại phiên họp chất vấn có xác định rõ trách nhiệm, biện pháp và thời hạn khắc phục.

Một số đại biểu còn đề nghị đưa vào luật nội dung khi có phản ánh của cử tri, ĐBQH hoặc HĐND yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết hay xử lý một vấn đề nào đó mà lãnh đạo cơ quan đó cứ làm ngơ thì đại biểu có quyền kiến nghị lên cấp trên của mình để được giải quyết vấn đề.

Đa số đại biểu dự hội nghị đóng góp ý kiến tán thành quy định trong dự án luật là đề nghị người được chất vấn ưu tiên trả lời trực tiếp những vấn đề cử tri đặc biệt quan tâm. Chỉ những vấn đề cần được xác minh, làm rõ thì ĐBQH hoặc HĐND được trả lời bằng văn bản trong thời hạn 30 ngày. Dự luật này sẽ được trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ IX, diễn ra vào tháng 5 - 6/2015.

Tấn Đạt